VinFast – ‘qua một đêm’ thành tay chơi lớn của ngành ôtô?

Và, nếu mọi sự theo đúng kế hoạch, nơi đó sẽ trở thành nhà của công ty sản xuất ôtô mới nhất thế giới, với gần một nửa trong số 334,675 ha khu phức hợp của nhà máy VinFast.

Sắp đặt để công bố hai mẫu xe mới tại Paris Motor Show vào đầu tháng tới, VinFast là “đứa con tâm huyết” của Phạm Nhật Vượng, một người Việt trong vòng một phần tư thế kỷ biến khoản vay 40.000 USD thành đế chế trị giá 10 tỷ USD.

Tập đoàn Vingroup của ông hiện đang điều hành một mạng lưới các siêu thị, căn hộ cao cấp, spa, khu nghỉ dưỡng, bệnh viện và trường học trên khắp đất nước. VinFast đánh dấu sự nhập cuộc lần đầu tiên của công ty trong chế tạo.

Thử nghiệm lớn nhất của công ty sẽ ra mắt thế giới các sản phẩm vào đầu tháng tới. Sau đó, không đầy một năm sau kể từ đó, người tiêu dùng Việt Nam có thể có cở hội sở hữu một chiếc xe hơi VinFast.

Các kế hoạch ban đầu của nhà sản xuất ôtô là tập trung vào thị trường Việt Nam. Với GDP của đất nước tăng trưởng ước từ 6 đến 7% hàng năm, doanh số xe hơi được kỳ vọng tăng vọt trong những năm tới. Cho dù vậy, trung tâm sản xuất hoành tráng của VinFast mới sẽ có đủ năng lực để tăng gần gấp đôi quy mô thị trường trong nước, và các viên chức của công ty đang tính đến các cơ hội xuất khẩu, chủ yếu trong khu vực Đông Nam Á.

Jim DeLuca, CEO của startup, chỉ mỉm cười khi câu hỏi được đặt ra là liệu các tham vọng của công ty có còn lớn thêm nữa không. DeLuca là một doanh nhân châu Á kỳ cựu, đã trải qua một thập niên làm việc cho hãng General Motors ở Hàn Quốc và Trung Quốc trước khi về hưu năm 2016. Ông đã nhận được một cuộc gọi từ Vingroup trong năm 2017, chuyện đó đã lấy đi của ông “thời nghỉ hưu thoải mái”.

Có nhiều công ty xe hơi thành công ở châu Á, Toyota, Nissan và Hyundai ngay lập tức làm ta nghĩ đến, với những công ty Trung Quốc đang nhắm đến lợi thế tăng trưởng của thị trường khổng lồ này. Nhưng những cuộc quẫy đạp của xe Proton bên Indonesia gặp khó khăn vì bắt đầu từ số không.

Một chuyến viếng thăm khu phức hợp sản xuất của VinFast cho thấy các yếu tố then chốt của chiến lược công ty hy vọng sẽ cho phép nổi lên gần như “qua một đêm” thành tay chơi lớn của ngành ôtô. Điều đó bắt đầu bằng ý nghĩa của nửa sau cái tên VinFast. Công ty đang di chuyển với tốc độ chóng mặt về phía trước.

Ngay cả khi những cơn mưa như thác đổ đe dọa nhấn chìm khu phức hợp Hải Phòng trở lại biển, thì các công nhân vẫn chạy đua hoàn thành chế tạo kịp thời để khởi động các sản phẩm bán lẻ đầu tiên của VinFast: hai xe ôtô khách và một dòng xe tay ga điện vào quý hai năm 2019, chỉ hai năm sau khi công việc sơ bộ tại nơi này được tiến hành.

Điều đó còn tuyệt hơn nữa khi ta xét đến ngay cả những hãng ôtô vững vàng thường phải mất sáu năm để đi từ ý tưởng đến sản xuất một chiếc ôtô hoàn toàn mới. DeLuca khoe: “Chúng tôi đang làm trong vòng 24 tháng những gì hầu hết các OEM (nhà sản xuất phụ tùng gốc) cần đến 60 tháng để làm.”

Chìa khóa để giải quyết vấn đề này, VinFast đã liên kết với các đối tác mạnh, trong đó có ABB, Bosch, Magna Steyr và Siemens. Hãng còn thuyết phục BMW nhượng quyền kiến trúc hiện hành đối với hai kiểu xe đầu tiên. Nhưng Dave Lyon, một cựu giám đốc điều hành của GM, người chỉ đạo các hoạt động thiết kế của VinFast, nhấn mạnh rằng các chiếc xe của công ty “sẽ không phải là bản sao” của dòng sedan BMW 5-Series và dòng SUV X5.

Công ty Việt Nam đã thuyết phục nhiều nhà thiết kế châu Âu, trong đó có Italdesign và Pininfarina tạo ra phong cách độc đáo cho các mẫu xe hạng trung này và trong một động thái rất bất thường, công ty đã trưng cầu ý kiến công chúng Việt Nam bình chọn các thiết kế mà họ thích nhất.

Vào thời điểm đó, một công ty ôtô truyền thống sẽ có các mô hình khuôn, tiến hành một quá trình chỉ tính riêng từ phía thiết kế, đã mất nhiều năm ròng. Thay vì vậy, VinFast và Pininfarina, đã tạo ra được kiểu xe được tính toán hầu như bằng kỹ thuật số, cắt giảm thời gian phát triển đến hơn một nửa.

Với những may mắn của ông Vượng, DeLuca đã tập hợp được một nhóm lý tưởng gồm các cựu binh của ngành ôtô từ Mỹ, châu Âu, Úc và châu Á, thách thức họ tìm phương thức phá vỡ các cách làm truyền thống nhằm tiết kiệm thời gian và chi phí – ngay cả khi phải chú trọng đến chất lượng.

“Tốt nhất không phải luôn luôn có nghĩa là đắt nhất” Shaun Calvert, phó chủ tịch sản xuất của VinFast nói.

Văn phòng của VinFast. Ảnh: TL

Các thử nghiệm sẽ diễn ra vào tháng tới. Các nhà máy dập, sơn và lắp động cơ đều là những vỏ trống trong chuyến thăm hồi tháng 8 khu phức hợp VinFast. Những công cụ đầu tiên chỉ mới đến nhà máy động cơ để sản xuất một phiên bản BMW 2.0 4 động cơ xy lanh thẳng hàng cho hai mẫu xe. Nhưng nhà sản xuất xe hơi Việt Nam đã tính toán để có mọi thứ tại chỗ vào cuối năm để sản xuất những chiếc xe thí điểm đầu tiên. Các mẫu xe có thể được bán vào quý 2.

Và đội ngũ VinFast đã làm thêm hai sản phẩm nữa được dự kiến sản xuất vào mùa thu 2019: một xe ôtô mini và một xe hơi điện.

Quyết định ra mắt các mẫu đắt hơn, DeLuca giải thích, là tạo ra “hào quang” quanh thương hiệu VinFast, chứng tỏ điều mà hãng có khả năng làm, nhưng các mẫu nhỏ hơn cần đeo đuổi vì tới nay, tiềm năng tiêu thụ lớn hơn.

Trong khi nền kinh tế Việt Nam đang tăng trưởng nhanh, thu nhập bình quân còn thấp hơn 2.000 USD, theo dữ liệu của VinFast. Người tiêu dùng điển hình chỉ có thể trang trải để mua một chiếc xe tay ga đang có mặt khắp nơi ở các trung tâm đô thị như Hà Nội và TP.HCM.

“Thu nhập cao hơn đáng kể ở các đô thị lớn”, bà Lê Thị Thu Thủy, chủ tịch VinFast và phó chủ tịch Vingroup, nói. Sự khác biệt đáng kể đủ để bà tự tin và công suất sản xuất dự kiến của hãng là 250.000 xe mỗi năm. Trong thực tế, đó là công suất khiêm tốn 38 chiếc mỗi giờ, chậm so với các tiêu chuẩn toàn cầu, và khi chịu sức ép, các viên chức VinFast thừa nhận rằng họ có thể tăng lên mức gần với chuẩn hơn, khoảng 60 chiếc một giờ.

“Câu hỏi đặt ra là liệu họ có tìm ra được nhu cầu thị trường. Dân số Việt Nam tăng trưởng nhanh và ở mức 93 triệu, lớn hơn dân số Hàn Quốc. Nhưng thị trường xe hơi vẫn tương đối nhỏ, khoảng 300.000 xe mỗi năm”, Mike Dunne, một nhà phân tích ngành độc lập, lưu ý. Ông trải qua hơn ba thập kỷ ở châu Á.

“Có rất ít hoài nghi về thị trường sẽ phát triển”, Dunne nói vớiCNBC, mặc dầu ông không thấy điều đó xảy ra đủ nhanh để thu hút toàn bộ sản lượng của VinFast. “Có thể công ty có thể phải chia sẻ thị phần với các đối thủ đã có, đặc biệt là các công ty đang chiếm ưu thế trên thị trường như Toyota và Hyundai”, Dunned nói thêm, nhưng ông không thấy các nhà nhập khẩu này giảm khối lượng mà không có sự tranh giành.

“Vì vậy, nếu tôi là VinFast, tôi sẽ nhìn vào các thị trường nội địa và xuất khẩu,” ông nói thêm, nhất là ở Đông Nam Á.

Điều đó rõ ràng nằm trong chương trình nghị sự, theo DeLuca. Nếu VinFast có thể tự chứng minh, ông thừa nhận, công ty có thể xem xét thậm chí nhiều cơ hội thách thức hơn, như châu Âu và, có lẽ, thậm chí cả Mỹ – mặc dù trong lịch sử quá khứ của Mỹ với Việt Nam có chuyện, việc mở rộng thị trường có thể là một thách thức.

“Chắc chắn, tham vọng là ở đó,” Dunne nói.