Bài 2: NATO định đưa máy bay U-2 dò la tin tình báo Nga

Táitriển khai máy bayU-2 ở châu Âu

Với cácbộ cảm ứng nhiệt có thể phát hiện một quả mìn từ độ cao hơn 20km và có thể thu thập nhiều dữ liệu, máy bay trinh sátU-2 là một loại “đồ chơi cũ” đáng gờm trong công tácgiám sát bất kỳ hoạt động triển khai quân bất ngờ nàocủa Nga ở vùng biên giới giáp các nước vùng Baltic hoặc Ukraine.

Trong một báo cáo hàng năm (không gây nhiều chú ý) về chiến lược của Mỹ ở châu Âu, tướng Philip Breedlove nhậnxét máy bayU-2 cùng loại máy bay do thám RC-135 Rivet Joint rất cần để tăng cường khả năng thu thập thôngtin tình báo của bộ chỉ huy quân độiMỹ ở châu Âu (EUCOM).

Vị tướng không quân từng là phi công chiến đấu còn nêu: “Mối đe dọa chiến lược từ nước Nga của Tổng thống Vladimir Putin buộc chúng ta phải có sự trấn an đáng tin cậy”.

Chuyên gia an ninh quốc tế Lisa Samp của Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế(CSIS) nói với báo TheIndependent:“Tôi biết EUCOM tìm cách tăng khả năng thu thập tin tình báo khi thừa nhận mối đe dọa từ Nga và quân khủng bố IS cùng tầm quan trọng của công táccảnh báo sớm cho NATO. Nỗ lực này rất cần thiết và nên ủng hộ”.

Một nguồn tin biết các chương trình quân sự của Mỹ ở châu Âu cũng tiết lộ: “Không có thông tin công bố triển khai máy bayU-2 để do thám Nga. Nhưng điều đó không có nghĩa không xảy ra hoạt động do thám này”.

Dù vậy,các chuyên gia quân sự lạicho rằnghầu như chắc chắn sẽ không có chuyện triển khai máy bayU-2 đến châu Âu để bay vào không phận Nga do thám.Thay vào đó, máy bay U-2 sẽ chỉ bay trong không phận các nước đồng minh NATO, sử dụng ống kính thu hình mạnh và các bộ cảm ứng để “dòm ngó” vào đất địch từ độ cao hơn 21.000m.

“Rồng Bà” U-2 “bay lạc” vào không phận Liên Xô

Dĩ nhiên việc đưa máy bayU-2 trở lại bầu trời châu Âu chắc chắn sẽ khiến Nga khó chịuvì ý định tái triển khai máy bay được đưa ra sau khiNga đã sáp nhập Crimea (năm 2014) dẫn đếnbùng nổ nội chiến ở miềnđông Ukraine.

Nếu tái triển khai U-2 thì cũng sẽ nhắc lại vai trò của máy bayU-2 trong thời kỳcăng thẳng Chiến tranh lạnh.

Máy bayU-2 bay lần đầu năm 1955, đã do thám nhiều kẻ thù của Mỹ trong cáccuộc chiến lớn có Mỹ tham gia. Trong hai thập niên 1950 và1960, CIA đãdùng máy bayU-2 do thám Liên Xô, chụp ảnh các cơ sở hạt nhân của Liên Xô.

Máy bayU-2 cũng do thám Cuba trong vụ khủng hoảng tên lửa năm 1962 và sau này được Mỹ triển khai đến Việt Nam, theo Daily Beast.

Vào những năm 1990, máy bayU-2 được điềuđến Trung Đông. Sau vụ bọn khủng bố AlQaeda tấn công nước Mỹ ngày 11.9.2001, “Rồng Bà” lại truy tìm bọn khủng bố và các tay súng nổi dậy ở Iraq và Aghanistan.

Phi công CIA Francis Gary Powers bên cạnh máy bayU-2. Ảnh: Garypowers.org.

Nhưng máy bayU-2 đã từnglàm Mỹ bị mất mặt hồi tháng 5.1960 khi Liên Xô dùng mộttên lửa đất đối không bắn rơimột chiếc U-2 bay vào lãnh thổ Liên Xôvà bắt sống phi công CIA Francis Gary Powers.

Trước đó, phi côngPowers cho máy bayU-2 cất cánh từ một căn cứ Mỹ ở Pakistan để bay vào không phận Liên Xô. Khi ấy, Powers tin tưởng Liên Xô không sở hữu phương tiện nào có thể bắn rơi U-2 ở độ cao hơn 21.000m.

Ngay sau khi U-2 của Mỹbay vào không phận Liên Xô, chỉ huy quân sự Nga ra lệnh phóng 5 quả tên lửa đất đối không. Quả đầu tiên bắn trúng chiếc U-2 làm một cánh bị hỏng nặng. Phi công phải nhảy dù rồi bị bắt sống. Liên Xô tịch thu chiếc U-2 cùng bộ ảnh do thám các cơ sở quân sự.

Moscow thành công trong việc buộc Washington lúng túng sau khi “nói xạo” máy bayU-2 chỉ thực hiện nhiệm vụ dự báo thời tiết cho NASA và “bay lạc” vào không phận Liên Xô.

Thực tế thì Powers được cử bay do thám các cơ sở quân sự Liên Xô. Vụ ông ta bị Liên Xô bắt làm hỏng một cuộc gặp thượng đỉnh lớn cũng như khiến điện Kremlin hủy lời mời Tổng thống Mỹ Dwight Eisenhower lúc đóđến thăm Nga vì ông ngầm ủng hộ chuyến bay do thám của U-2.

Powers bị tuyên án 10 năm tù về tội làm gián điệp nhưng hai năm sau được trả tự do trong một cuộc trao đổi tù binh vốn trở thành chủ đề của bộ phim Bridge of Spies (tựa tiếng Việtlà Người đàm phán)của đạo diễn Steven Spielberg.

Khi được về nước Powers bị tiếp đón thù địch, bị nhiều người cáo buộc là ông ta toan tính trốn qua Nga. Sau này, một ủy ban điều trần thuộc Thượng viện Mỹ tha tội cho Powers, đền bù 50.000USD cho thời gian ông ta bị nhốt trong nhà tù Liên Xô.

Powers sinh ngày12.8.1929, qua đời ngày 1.8.1977 trong tai nạn trực thăngkhi tham gia chữa cháy rừng. Trên đường về sân bay, chiếc trực thăng Bell 206 Jet Ranger của ông ta bị cạn nhiên liệu và rơi xuống gần công viên giải trí.

Powers chết tại chỗ. Con trai Powers kể cha của anh thấy trẻ con trong công viên nên đã ráng lái trực thăng qua chỗ khác, tránh rơi xuống các em nhỏ.Powers được chôn trong nghĩa trang quốc gia Arlington vàđược công nhận làcựu binh không quân Mỹ.