Kỳ 109: Cà phê và võ học trong tiến trình rèn luyện Thân - Tâm - Trí

Võ học - Con đường tu dưỡng thân tâm

Võ thuật có nguồn gốc từ các nền văn minh cổ đại như Ai Cập, Ấn Độ, Hy Lạp, Trung Quốc... và liên tục phát triển, từ những hình thức tự vệ sơ khai đến các hệ thống võ học phức tạp, có tổ chức. Mặc dù mục đích của từng hệ thống võ học do đặc điểm xã hội của mỗi nền văn hóa ở từng thời kỳ hình thành khác nhau, nhưng đều có điểm chung về tinh thần là hướng đến nuôi dưỡng, rèn luyện bản thân, tu dưỡng đạo đức, để đạt đến những giá trị Chân - Thiện - Mỹ trong cuộc sống.

Đặc biệt, trong quá trình phát triển, bản chất của võ học và triết học có mối liên hệ sâu sắc. Tuy võ học tập trung vào việc thực hành, rèn luyện, còn triết học chủ yếu nghiên cứu những vấn đề lý thuyết, nhưng cả hai đều hướng tới việc phát triển con người một cách toàn diện, giúp con người hiểu rõ về bản thân, xã hội và thế giới xung quanh. Nhiều hệ thống võ học chịu ảnh hưởng của các truyền thống triết học như Đạo giáo, Phật giáo, Khổng giáo và Chủ nghĩa khắc kỷ.

Trong hệ thống võ học phương Đông, Aikido (Nhật Bản), thường được dịch là "con đường của tinh thần hài hòa", bắt nguồn từ triết lý bất bạo động và hòa hợp, được đánh giá là võ phái phụng sự hòa bình cho con người. Được sáng lập và phát triển bởi Ueshiba Morihei (1883-1969), Aikido là sự tổng hợp các nghiên cứu võ học, triết học và tín ngưỡng tôn giáo của Ueshiba Morihei. Triết lý của bộ môn này không chỉ tập trung vào tự bảo vệ mà còn nhấn mạnh sự duy trì hòa bình và tránh tổn hại đến người khác.

Các môn võ thuật truyền thống Trung Quốc, hay Bushidō (những quy tắc đạo đức mà các võ sĩ ở Nhật Bản thời trung cổ phải tuân theo), rất chú trọng đến những giá trị như trung thực, danh dự, lòng kiên trì và tôn trọng. Đây cũng là những yếu tố được bàn luận trong triết lý đạo đức của triết gia Aristotle và triết học Nho giáo.

Ở phương Tây, nhà triết học Hy Lạp cổ đại Plato tin rằng rèn luyện thể chất là điều cần thiết cho sự phát triển toàn diện của một cá nhân. Nhà triết học Seneca người La Mã theo chủ nghĩa khắc kỷ cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của khả năng tự chủ và kỷ luật, hai điều cốt yếu trong việc luyện tập võ thuật. Theo đó, nhiều hệ thống võ học phương Tây chú trọng vào việc phát triển kỷ luật về thể chất và tinh thần, sự tập trung và nhận thức bản thân, bồi dưỡng các đức tính như lòng dũng cảm, sự kiên trì, sự khiêm tốn và sự tôn trọng. Tại Brazil, bộ môn Brazilian Jiu-Jitsu được phát triển dựa trên các nguyên tắc đòn bẩy và kỹ thuật, coi trọng việc sử dụng kỹ thuật để vượt qua các đối thủ lớn hơn và mạnh hơn.

Võ thuật cũng được xem là một phương pháp cân bằng tinh thần và thể chất. Các bộ môn như: Thái Cực Quyền, Aikido, Judo, Karate, Capoeira, Kendo… đều chú trọng vào sự cân bằng thân tâm, phát triển sự tĩnh lặng và khả năng kiểm soát cảm xúc, từ đó đạt được sự bình an nội tâm và khả năng tập trung cao độ.

Cà phê và võ học - sự cộng hưởng dẫn lối đến Lối sống mới

Khi vừa xuất hiện, cà phê được coi là một loại thảo dược, giúp chữa lành vết thương, tăng cường sinh lực cho cơ thể. Trong triết lý phương Đông, cà phê là nguồn năng lượng quý giúp cân bằng âm dương, điều hòa cơ thể con người hài hòa theo đất trời, tự nhiên, từ đó nâng cao sức khỏe, sảng khoái tinh thần, xua tan mệt mỏi. Khoa học hiện đại phương Tây cũng chứng minh các thành phần hoạt chất có trong cà phê giúp gia tăng sức bền, sự tỉnh táo và tập trung của con người. Đặc biệt, đặc tính thức tỉnh, kết nối, thúc đẩy sáng tạo của cà phê và không gian hàng quán cà phê đã để lại dấu ấn mạnh mẽ trong tất cả các lĩnh vực đời sống xã hội của nhân loại.

Mang những giá trị vật lý, giá trị tinh thần, giá trị xã hội đặc biệt, có thể thấy, cà phê có sự tương đồng với hệ thống triết lý của võ học. Không dừng ở việc nâng cao sức khỏe, rèn luyện ý chí và phẩm chất con người, cà phê và võ học còn hướng con người đến sự tư duy, tỉnh thức, luôn chiêm nghiệm để hoàn thiện bản thân và nỗ lực đóng góp cho xã hội ngày càng tiến bộ.

Trong nhiều thế kỷ, cà phê hiển nhiên trở thành thức uống được các võ sĩ từ Tây sang Đông yêu thích, và hàng quán cà phê theo đó cũng là không gian quan trọng, đóng vai trò lớn trong sự phát triển của các hệ thống võ thuật.

Tại châu Âu, giữa cuối thế kỷ 19 đánh dấu sự khởi đầu của lịch sử võ thuật khi các môn thể thao hiện đại phát triển từ các hệ thống võ thuật truyền thống trước đó, như quyền anh, đấu vật và đấu kiếm. Trong giai đoạn này, hàng quán cà phê châu Âu đóng vai trò quan trọng trong việc cung ứng không gian giao lưu, đào tạo về các kỹ thuật, kế hoạch huấn luyện, chia sẻ kinh nghiệm cho các câu lạc bộ, cộng đồng võ thuật, nhằm duy trì và phát triển các bộ môn võ thuật truyền thống. Một số quán cà phê trở thành trung tâm thảo luận, nơi các võ sĩ giao lưu học hỏi và tranh tài như: Cafe Gradot (Pháp), The Coffee Academy (London), Café Fencing (Berlin)... Hay Cafe Conti là địa điểm thường xuyên lui đến của bậc thầy đấu kiếm người Anh, Henry Charles William Angelo (1756 - 1835) trong thời gian sinh sống ở Paris từ năm 1772 đến 1775.

Bắt đầu từ thế kỷ 20, mô hình hàng quán cà phê kết hợp với các câu lạc bộ võ thuật ngày càng phổ biến, tạo nên một môi trường thuận lợi cho những người yêu thích võ thuật xây dựng một cộng đồng luyện tập chuyên nghiệp. Bên tách cà phê, những người luyện võ cùng thảo luận các kỹ thuật, triết lý võ thuật, võ đức. Tiêu biểu như Fighter's Grind Café là một quán cà phê dành riêng cho các cộng đồng Mixed Martial Arts (võ thuật tổng hợp, viết tắt MMA) và Kickboxing ở New York; Cafe de la Lucha, một quán cà phê nổi tiếng ở Mexico, nơi các võ sĩ và người hâm mộ Lucha Libre (một môn đấu vật nổi tiếng ở Mexico) thường xuyên tập trung; Café du Jiu Jitsu là một quán cà phê nổi bật trong cộng đồng Brazilian Jiu-Jitsu (Nhu thuật Brazil) tại Paris…

Nguồn năng lượng thăng hoa trí tuệ của cà phê cũng là chất xúc tác để các võ sĩ phát huy khả năng sáng tạo, hình thành các kỹ thuật mới, giúp các hệ thống võ thuật ngày càng phát triển. Nhà vô địch Kickboxing thế giới hạng Strawweight ONE Jonathan Di Bella Di Bella chia sẻ về niềm yêu cà phê rằng anh tiếp xúc với cà phê từ khi 6 tuổi và cà phê giúp anh vượt qua khối lượng công việc, chế độ tập luyện với tần suất cao mỗi ngày. Hay Marcelo Garcia một trong những võ sĩ BJJ (Nhu thuật Brazil) nổi tiếng và có ảnh hưởng lớn nhất trong thế giới BJJ hiện đại, đã công khai tình yêu với cà phê trong các cuộc phỏng vấn. Cà phê giúp ông tỉnh táo và tràn đầy năng lượng cho cả tập luyện và thi đấu. Đồng thời, nguồn năng lượng của cà phê còn thúc đẩy ông tạo ra những đóng góp lớn trong việc phát triển các kỹ thuật của BJJ.

Đặc biệt, với tình yêu, niềm đam mê cà phê, Tập đoàn Trung Nguyên Legend đã nghiên cứu và sáng tạo nên Thiền Cà phê, phương pháp thực hành định hình nên một lối sống mới Lối sống Cà phê, được kết hợp hài hòa giữa tĩnh và động, giữa tinh thần võ đạo và tinh thần cà phê. Trong đó, Thiền Động, một trong hai cấu phần của Thiền Cà phê được tuân theo hệ giá trị Hoà - Kính - Thanh - Tịnh - Trách Nhiệm và Tôn tạo, là sự hòa quyện tinh túy của các trường phái khí công phổ quát như Yoga, Thái Cực Quyền, Vịnh Xuân Quyền, Reiki… Thông qua các hoạt động và tư thế có ý thức của cơ thể, Thiền Động của Thiền Cà Phê giúp con người thu hút, điều hòa năng lượng của bản thân để hòa hợp với vũ trụ, tự nhiên, nhằm thức tỉnh tâm thức, tự điều chỉnh bản thân, rèn luyện sức khỏe thể chất, tinh thần, thấu cảm vạn vật xung quanh, hướng đến xây dựng một lối sống mới tích cực, tràn đầy năng lượng. Trong khi đó, cấu phần Thiền Tĩnh của Thiền Cà Phê với giọt cà phê mang trong mình triết lý khoảng lùi, những giây phút tĩnh tại chiêm nghiệm cùng cà phê được ví như nguồn ánh sáng dẫn lối con người tìm về sự tỉnh thức, để vượt qua thử thách và vận hành cuộc đời theo một cách hài hòa vốn có với những giá trị Chân - Thiện - Mỹ.

Là nguồn năng lượng tiếp thêm sức mạnh thể chất, tinh thần và chứa đựng những triết lý sâu sắc, cà phê cùng hàng quán cà phê đã và đang đồng hành cùng các võ sĩ qua hàng thế kỷ. Hơn thế nữa, theo tiến trình phát triển của nhân loại, võ thuật và cà phê đã trở thành một phần của di sản văn hóa, liên tục phát triển và thích ứng với nhu cầu của xã hội. Sự tương đồng, cộng hưởng giữa tinh thần cà phê và tinh thần võ học đã dẫn lối con người trong hành trình rèn luyện, tu dưỡng bản thân sống hòa hợp với tự nhiên, cộng đồng và xây dựng một lối sống tỉnh thức, toàn diện Thân - Tâm - Trí.

Thân mời bạn đọc đón xem loạt video Cà Phê Triết Đạo đã được đăng tải trên kênh https://bit.ly/caphetrietdao

Đón đọc kỳ sau: Hàng quán cà phê trong quá trình phát triển của ngành thời trang