Cơ thể mỗi người đều có phản ứng nhau với vắc xin COVID-19. Tác dụng phụ gặp phải cũng rất đa dạng tùy thuộc tuổi tác, giới tính cùng đặc điểm cá nhân (gen, tiền xử tiếp xúc các bệnh khác).
Nhưng giới chuyên gia y tế cho biết nhìn chung thì ai trong 48 tiếng đồng hồ sau tiêm đều cảm thấy khó chịu. Đây là dấu hiệu chứng tỏ vắc xin hoạt động.
Tác dụng phụ phổ biến sẽ là đau tại chỗ tiêm, mệt mỏi, nhức đầu. Với người dùng vắc xin của Pfizer hoặc của Moderna, họ sẽ thấy rất mệt mỏi sau khi tiêm liều thứ hai.
Theo bác sĩ Sharon Nachman thuộc bệnh viện Nhi Stony Brook (Mỹ): “Cảm giác buồn nôn, mệt mỏi và sốt báo hiệu cơ thể bạn đang tạo ra một phản ứng miễn dịch tuyệt vời”. Tuy không thể tránh khỏi, ta có vẫn có cách giảm nhẹ sự khó chịu.
Giảm đau
Lúc vắc xin đi vào cơ thể, lưu lượng máu tăng lên và lượng lớn tế bào miễn dịch tập trung đến chỗ tiêm nên gây ra hiện tượng đau tại chỗ tiêm.
Không nên uống thuốc giảm đau trước khi tiêm. Tylenol, Advil hay Aleve sẽ làm giảm phản ứng miễn dịch.
Bác sĩ Nachman khuyên sau khi tiêm cũng không nên uống thuốc giảm đau. Nếu cần thiết thì dùng loại ít có khả năng ảnh hưởng miễn dịch nhất: Tylenol.
Tuy vậy có thể thử phương pháp giảm đau tự nhiên trước. Trung tâm Kiểm soát - Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) khuyến cáo dùng khăn sạch mát đắp lên chỗ tiêm giúp giảm đau. Bác sĩ nội khoa Lipi Roy làm việc ở thành phố New York cho biết đá cục cũng hiệu quả.
Bác sĩ nhi khoa Daniel Summers sống tại bang Maine khuyên nên cử động cánh tay tiêm vắc xin để kích thích lưu thông máu, làm tan vùng viêm cục bộ nhanh hơn. Nhưng tuyệt đối không dùng tay xoa bóp chỗ tiêm vì sẽ khiến cảm giác đau tồi tệ hơn.
Tắm nước nóng ‘trị’ đau nhức cơ
Đau nhức cơ sau tiêm vắc xin COVID-19 cũng rất phổ biến. Thử nghiệm sản phẩm của Pfizer, Moderna, Johnson & Johnson đều ghi nhận hiện tượng này.
Một số bác sĩ khuyên dùng muối Epsom để tắm. Muối Epsom có 2 thành phần chính là magie và sulfat dễ thẩm thấu qua da, giảm viêm hoặc giảm đau, cải thiện hấp thu các chất dinh dưỡng.
Bác sĩ Nachman đưa ra phương pháp đơn giản hơn: “Hãy tắm nước nóng thật thoải mái. Đây là cách dễ thực hiện, lại rẻ. Hầu hết đều cảm thấy đỡ hơn sau khi tắm”.
Đề phòng mất nước
Giới chuyên gia y tế khuyến cáo nên uống nhiều nước vào trước lẫn sau khi tiêm, vì tác dụng như sốt hoặc buồn nôn có thể gây mất nước. Mất nước khiến các tác dụng phụ khác trở nên trầm trọng hơn.
Bác sĩ Nachman hướng dẫn: “Nếu nhìn qua gương thấy lưỡi mình màu trắng thì bạn thiếu nước”.
Tập luyện nhẹ nhàng
Tiếp tục tập luyện thể thao ngay sau khi tiêm vắc xin COVID-19 là điều tốt, nhưng giới chuyên gia khuyên không tập quá mức bình thường.
“Thậm chí dù bạn đã quen đạp xe 40 dặm thì cũng không nên làm vậy. Nếu cơ thể mệt mỏi, đừng thúc ép bản thân dùng máy chạy bộ hoặc đạp xe”, theo bác sĩ Nachman.
Cân nhắc xin nghỉ bệnh sau mũi tiêm thứ hai
Xem xét hơn 1,9 triệu người Mỹ tiêm đủ 2 liều vắc xin COVID-19 – Pfizer hoặc Moderna, CDC phát hiện tác dụng phụ xuất hiện nhiều hơn và nghiêm trọng hơn sau mũi thứ hai.
Giới chuyên gia khuyên rằng dù ở giai đoạn tiêm nào cũng cần lên kế hoạch xin nghỉ bệnh nếu thấy mệt mỏi. Làm việc trong trạng thái như vậy không hiệu quả.
Tìm đến bác sĩ nếu tác dụng phụ kéo dài
CDC khuyến cáo nếu chỗ tiêm ửng đỏ hoặc đau nhức trở nên tồi tệ sau khi tiêm 24 tiếng, nên gọi cho bác sĩ.
Bác sĩ Nachman ghi nhận vài trường hợp phát ban kéo dài hơn 1 tuần – phản ứng phổ biến ở người tiêm vắc xin của Moderna.
Thông thường phát ban không đáng ngại, nếu không kèm theo sốt. Xuất hiện cả 2 tác dụng phụ đáng ngại thì phải đi khám.