Chẩn đoán sớm bệnh tâm thần phân liệt qua nồng độ glutamate

Theo JAMA Psychiatry, các nhà nghiên cứu tại Đại học y Johns Hopkins, Mỹ, đã chứng minh rằng, bằng cách chụp cộng hưởng từ (MRI) độ phân giải siêu cao có thể phát hiện sự giảm nồng độ chất dẫn truyền thần kinh trong não của bệnh nhân ngay ở giai đoạn đầu của bệnh tâm thần phân liệt.

 Axit amin glutamate có rất nhiều trong não và hoạt động như một chất trung gian, truyền các tín hiệu kích thích từ tế bào thần kinh này đến tế bào thần kinh khác. Nếu một người khỏe mạnh được cho dùng một loại thuốc ngăn chặn hoạt động của glutamate (ketamine, amphetamine), anh ta sẽ tạm thời phát triển các triệu chứng của bệnh tâm thần phân liệt.

Tuy nhiên, bức tranh về cơ sở sinh học thần kinh của bệnh tâm thần phân liệt không đơn giản và bao gồm sự suy giảm nồng độ của dopamine và serotonin, sự gia tăng của tâm thất não, sự suy giảm đáng kể chất xám. Rối loạn tâm thần đầu tiên (trạng thái ý thức lẫn lộn) thường xảy ra ở giai đoạn cuối tuổi vị thành niên.

Các nhà khoa học đã tự hỏi liệu có thể phát hiện những thay đổi chuyển hóa trong não ở giai đoạn đầu của bệnh. Họ đã mời 81 người bệnh từ Trung tâm tâm thần phân liệt Johns Hopkins với đợt mắc chứng rối loạn tâm thần đầu tiên xảy ra không quá 2 năm trước, 91 người trong nhóm đối chứng, tham gia nghiên cứu. Những người tham gia trung bình 22 tuổi, 58% trong số họ là nam giới.

MRI độ phân giải siêu cao đã tiết lộ rằng, những bệnh nhân mắc tâm thần phân liệt đều có nồng độ glutamate trung bình thấp hơn 4% trong lớp vỏ não trước. Ngoài ra, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy sự giảm 3% nồng độ glutathione (một hợp chất bao gồm glutamate) 3% ở phần trước của vỏ não và giảm 8% ở vùng đồi thị.

Ngoài ra, nồng độ các chất dẫn truyền thần kinh như N-acetyaspartate và GABA (chất dẫn truyền thần kinh phân bố rộng rãi trên hệ thần kinh trung ương, được xem là vị thuốc an thần tự nhiên) đều ở dưới mức bình thường.

Trong tương lai, việc phát hiện sự suy giảm nồng độ các chất dẫn truyền thần kinh trong não có thể giúp phát triển phương pháp chẩn đoán sớm và là cơ sở trị liệu cho bệnh nhân tâm thần phân liệt.

Vũ Trung Hương