Đệ nhất phu nhân Zimbabwe thúc chồng chọn người kế nhiệm

Tổng thống Robert Mugabe, 93 tuổi, lãnh đạo Zimbabwe từ khi độc lập khỏi Anh năm 1980. Ông đã nhấn mạnh chính đảng Zanu-PF mới chịu trách nhiệm tìm người thừa kế ngôi tổng thống, chứ đó không là việc của ông.

Nhưng theo trang mạng củaZBC (đài truyền hình nhà nước Zimbabwe) tại một cuộc họp của nhánh phụ nữ của Zanu-PF hôm 27.7, xem ra lần đầu tiên Đệ nhất phu nhân Grace Mugabe nói ngược với chồng, một dấu hiệu cho thấy cuộc đấu đá giành chức tổng thống đang nóng lên.

Tại cuộc họp, bà Grace nói ông Mugabe nên dứt khoát chọn người kế nhiệm. ZBC tường thuật cuộc họp có sự tham dự của chồng bà:

“Đệ nhất phu nhân đã yêu cầu Tổng thống nêu tên người kế nhiệm, dẫn các nước khác cũng làm thế. Đệ nhất phu nhân nói chẳng có gì sai khi ông Mugabe nêu tên người kế nhiệm, nói động thái này sẽ cho phép toàn bộ đảng viên tập hợp phía sau một ứng cử viên”.

Tổng thống Mugabe không có lời phát biểu nào tại cuộc họp này.

Theo báo Guardian, đây là lần đầu tiên bà Grace công khai yêu cầu chồng nêu tên người kế nhiệm, dù bà không nói tuyên bố của bà nhằm vào cuộc bầu cử tổng thống 2018.

Ông Mugabe là ứng cử viên tổng thống của Zanu-PF cho cuộc bầu cử này. Đó là lần gần đây nhất ông có thể tham gia tranh cử, theo Hiến pháp Zimbabwe cho phép. Nếu ông hoàn tất nhiệm kỳ 5 năm thì ông sẽ 99 tuổi.

Cuộc bầu cử tổng thống sẽ diễn ra ngày 21.7.2018, theo Hiến pháp Zimbabwe, nhưng các nhà phân tích chính trị cho rằng ông Mugabe có thể kêu gọi bầu cử sớm, dẫn lý do ông đã tuổi cao sức yếu, và có thể ông muốn tranh thủ sự chia rẽ trong Zanu-PF.

Một cuộc bầu cử sớm cần có Quốc hội Zimbabwe do đảng Zanu-PF nắm thế đa số bỏ phiếu thông qua.

Tin đồn đoán ai sẽ lãnh đạo Zanu-PF khi ông Mugabe qua đời đã tăng mạnh từ 3 năm qua. Có hai phe nổi lên trong đảng này, một phe tập hợp quanh bà Grace Mugabe, và phái còn lại ủng hộ phó Tổng thống Emmerson Mnangagwa.

Bà Mugabe trước đây từng nói chồng bà có thể điều hành đất nước, kể cả khi ông đã nằm dưới mộ. Đầu năm 2017, bà nói: “Nếu Chúa quyết chọn ông ấy, thì nếu ông ấy mất, chúng ta sẽ đưa xác của ông ấy đi tranh cử” vào năm tới.

Bà Grace, 52 tuổi, là chủ tịch Hiệp hội phụ nữ thuộc Zanu-PF. Thế lực chính trị của bà đang lên, từ khi đích thân bà tham gia những cuộc mít tinh chính trị hồi năm 2014. Bà được xem là người có thể kế nhiệm chức tổng thống của chồng bà, nhưng bà gửi đi nhiều thông tin khác nhau về ý muốn nắm chức vụ này.

Zimbabwe có truyền thống tổ chức bầu cử vào tháng 3, ngoại trừ hai năm 2.000 và 2013, là những năm mà cuộc bầu cử bị hoãn sau một cuộc trưng cầu dân ý hiến pháp.