Diện mạo nội các của ông Biden: Nhiều ứng viên sáng giá là phụ nữ và da màu

Đội ngũ chuyển giao quyền lực sẽ gửi danh sách ứng viên xem xét trước hàng tháng trời cho tân Tổng thống Mỹ lựa chọn trong vài ngày tới. Ông Biden dự kiến phải sớm bổ nhiệm các vị trí liên quan đến y tế công và kinh tế (chẳng hạn Bộ trưởng Tài chính, Bộ trưởng Y tế - Dịch vụ nhân sinh) cũng như quan chức làm việc ở khu Cánh Tây trong Nhà Trắng (nơi tổng thống làm việc).

Tân Tổng thống Mỹ chịu áp lực từ nhiều phía như đảng Dân chủ muốn một nội các đa dạng; nhóm lợi ích doanh nghiệp tài trợ chiến dịch tranh cử với nhiều ưu tiên khác nhau; đảng Cộng hòa kiểm soát Thượng viện.

Ông Biden có thể làm nên lịch sử bằng cách đề cử người da màu hoặc phụ nữ cho chiếc ghế Bộ trưởng Tài chính cùng Bộ trưởng Quốc phòng – hai vị trí duy nhất luôn do đàn ông da trắng nắm giữ lâu nay.

Ứng viên sáng giá cho ghế Bộ trưởng Quốc phòng là Michele Flournoy. Bà từng làm Thứ trưởng Quốc phòng dưới thời Tổng thống Barack Obama, đồng sáng lập Trung tâm An ninh Mỹ mới (CNAS), thời gian gần đây tập trung soạn thảo kế hoạch kêu gọi Lầu Năm Góc đẩy nhanh nỗ lực phát triển công nghệ để vượt qua Trung Quốc. Nữ quan chức cũng nhận định COVID-19 khiến định nghĩa an ninh quốc gia được mở rộng.

Cạnh tranh với bà Flournoy là Thượng nghị sĩ Tammy Duckworth từng tham chiến ở Iraq, làm quan chức phụ trách vấn đề cựu chiến binh thời Obama; Thượng nghị sĩ Jack Reed thuộc Ủy ban Quân vụ.

Ở vị trí Bộ trưởng Tài chính, cơ hội của ủy viên Hội đồng Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) - Lael Brainard cao nhất vì bà không làm mất lòng phe phái nào, lại có kinh nghiệm khi từng công tác ở Bộ Tài chính và Fed. Vài đối thủ cạnh tranh khác đều gặp trở ngại nhất định: Thượng nghị sĩ mang tư tưởng tiến bộ Elizabeth Warren khó lòng vượt qua Thượng viện kiểm soát bởi đảng Cộng hòa; cựu Phó chủ tịch Fed Roger Ferguson cùng nhà đầu tư Mellody Hobson - đều là người da màu - không mang tư tưởng tiến bộ, lại có ràng buộc với nhóm lợi ích.

Ứng viên cho ghế Bộ trưởng Y tế - Dịch vụ nhân sinh đều là nhân vật tư vấn cho ông Biden về chính sách hay nhân lực cần thiết cho cuộc chiến chống đại dịch, bảo vệ chương trình chăm sóc sức khỏe hợp túi tiền (ObamaCare). Danh sách toàn chính trị gia da màu hoặc phụ nữ dày dạn kinh nghiệm như cựu Tổng y sĩ Vivek Murthy, Thống đốc bang New Mexico Michelle Lujan Grisham, Giám đốc Sở Y tế Bắc Carolina Mandy Cohen.

Thống đốc hoặc cựu Thống đốc tiểu bang là nhân vật sáng giá vì họ hiểu rõ công tác y tế công, nhưng ông Murthy cũng rất đáng gờm. Cựu Tổng y sĩ thuộc nhóm chuyên gia cung cấp thông tin đại dịch cho ông Biden và chắc chắn tham gia đội chuyên trách chống COVID-19 mới.

Do cần dồn lực đối phó đại dịch và phục hồi kinh tế, ông Biden có thể muốn chọn nhân vật có sẵn nền tảng kinh nghiệm ngoại giao cho ghế Ngoại trưởng. Ứng viên sáng giá nhất là Susan Rice – người từng giữ hàng loạt chức vụ đối ngoại bên cạnh chức cố vấn an ninh quốc gia. Giữa bà với ông Biden bất đồng về một số vấn đề lúc cùng làm việc thời Obama, nhưng hai người có mối quan hệ cá nhân tốt đẹp. Cản trở lớn nhất sẽ đến từ đảng Cộng hòa.

Bộ trưởng Thương mại là vị trí tốt để ông Biden thực hiện cam kết đoàn kết quốc gia, bằng cách bổ nhiệm một đảng viên Cộng hòa. Trong danh sách có hai nữ doanh nhân đều là giám đốc điều hành doanh nghiệp: Meg Whitman và Mellody Hobson. Ngoài ra còn một ứng viên nam nữa là cựu Chủ tịch Ủy ban quốc gia đảng Dân chủ Terry McAuliffe.

Ở vị trí Đại diện Thương mại Mỹ, nghị sĩ Jimmy Gomez là cái tên sáng giá. Ông từng nằm trong nhóm thành viên Hạ viện làm việc với chính quyền Tổng thống Donald Trump về việc sửa đổi Hiệp định Thương mại Mỹ - Mexico - Canada năm 2019.

Nelson Cunningham, Chủ tịch công ty tư vấn McLarty Associates, cũng không thua kém khi từng làm cố vấn cho Ủy ban Tài chính Thượng viện, phục vụ dưới thời Tổng thống Bill Clinton và đội ngũ chuyển giao quyền lực của ông Obama năm 2008.