Trong những tháng đầu năm 2016, doanh nghiệp (DN) tôm Việt Nam đã tăng cường xuất khẩu tôm sang thị trường Trung Quốc. Đây có thể là sự chuyển hướng của các DN tôm Việt Nam trong bối cảnh xuất khẩu sang các thị trường chính truyền thống gặp khó khăn.
Theo thông tin từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản (VASEP) ngày 18.4, trong 2 tháng đầu năm 2016, xuất khẩu tôm sang thị trường Trung Quốc đạt 64,8 triệu USD; chiếm hơn 17% tổng giá trị xuất khẩu; tăng 36,5% so với cùng kỳ năm ngoái, đây được xem là mức tăng trưởng mạnh nhất trong top 10 thị trường nhập khẩu tôm Việt Nam.
Nhờ mức tăng trưởng này, thị trường Trung Quốc đã trở thành nước nhập khẩu tôm lớn thứ hai của Việt Nam, sau Mỹ.Nguyên nhân một phần donhu cầu nhập khẩu tôm để chế biến và xuất khẩu của Trung Quốc tăng từ việcChính phủ nước này khuyến khích nhập khẩu tôm làm nguyên liệu để bù đắp sản lượng tôm trong nước đang sụt giảm.
Theo VASEP, trong năm 2015 và 2 tháng đầu năm 2016, tỷ trọng tôm sú xuất khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc tăng gấp đôi so với tôm chân trắng. Trung Quốc chủ yếu nhập khẩu tôm sống, tươi, đông lạnhtừ Việt Nam, chiếm khoảng95% tổng xuất khẩu tôm sang thị trường này. Thực tế cho thấy, tôm sú vẫn là mặt hàng xuất khẩu có giá trị lớn của Việt Nam sang thị trường Trung Quốc những năm qua. Đây có thể được coi là một trong những nguyên nhân khiến xuất khẩu tôm Việt Nam sang Trung Quốc tăng trong những tháng đầu năm gần đây.
Đánh giá về khả năng cạnh tranh của DN Việt tại thị trường Trung Quốc, VASEP cho biếtEcuador hiệnđược xem là đối thủ cạnh tranh chính của Việt Nam trên thị trường Trung Quốc. Năm 2015, Ecuador xuất khẩu 50% sản lượng tôm sang Trung Quốc. Dự kiến năm 2016, Nhật Bảnvẫn là thị trường quan trọng của các nhà xuất khẩu Ecuador.
Tuy nhiên, VASEP đánh giá Trung Quốc được coi là thị trường lớn và tiềm năng của tôm Việt Nam trong năm 2016 vì đây là thị trường khá dễ tính, khoảng cách địa lý thuận lợi, nhu cầu cao. Bên cạnh đó, DN trong nước cũngcần phảicó chiến lược đểxây dựng thương hiệu sản phẩm, phát triển thị trường một cách bền vững, chú trọng từ quy trình sản xuất giống đến sản xuất nuôi trồng, chế biến, đảm bảo chất lượng để đáp ứng nhu cầu các thị trường khó tính, mở rộng các thị trường mới.
Lý do xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc tăng trưởng là tại thị trường truyền thốngNhật Bản, DN xuất khẩu Việt Namđang vấp phải nhiều rào cản về kiểm tra chất lượng.
Theo số liệu thống kê của Bộ Công thương, năm 2015, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang Nhật Bản giảm gần 14% so với năm 2014 (đạt 1.043 tỉ USD).Trong khi suốt một thập kỷ qua, Nhật Bản luôn là thị trường xuất khẩu thủy sản lớn của Việt Nam với tỷ trọng ổn định ở mức trên dưới 20% tổng giá trị kim ngạch xuất khẩu. Trong đó, tôm, mực, cá ngừlà 3 mặt hàng xuất khẩu chính của Việt Nam sang thị trường Nhật Bản, chiếm tới 80% tổng giá trị xuất khẩu thuỷ sản của Việt Nam sang thị trường này, nhưng hiện xuất khẩu cả ba mặt hàng sang Nhật đều giảm do những rào cản về kiểm tra chất lượng tại thị trường này.
Tuyết Nhung