Elon Musk hưởng ứng với lời chế nhạo những bức thư Jeff Bezos gửi cho cổ đông Amazon

Jeff Bezos, người sáng lập và cựu Giám đốc điều hành Amazon, đã có nhiều năm viết thư thường niên cho các cổ đông. Những lá thư đã được các nhà quan sát háo hức chờ đợi và mổ xẻ, vì muốn tìm hiểu cách thức Jeff Bezos quản lý để giữ cho Amazon tồn tại khi bong bóng internet bùng nổ. Từng có thời điểm nhiều chuyên gia dự đoán về sự sụp đổ của Amazon - trang bán sách trực tuyến.

Trong 6 năm đầu, Amazon không thể kiếm được một đồng lợi nhuận nào. Nhiều năm sau, Amazon trở thành công ty thứ hai sau Apple đạt đến ngưỡng tượng trưng 1.000 tỉ USD vốn hóa thị trường.

Hiện tại, giá trị thị trường của Amazon là 1.006 tỉ USD, giúp nó trở thành công ty lớn thứ năm trên thế giới, sau Apple, Microsoft, Saudi Aramco (công ty dầu mỏ khổng lồ của Ả Rập Saudi) và Alphabet.

Thư hàng năm Jeff Bezos gửi cho cổ đông Amazon

Trong những bức thư hàng năm đó, một số người phát hiện ra rằng kể từ khi Jeff Bezos thành lập Amazon vào năm 1994, ông đã điều hành công ty theo những nguyên tắc khác thường: “Đừng lo lắng về đối thủ cạnh tranh, đừng lo về việc kiếm tiền cho cổ đông và đừng lo về ngắn hạn. Hãy tập trung vào khách hàng và mọi thứ khác sẽ đâu vào đó”.

Song sau đó, Jeff Bezos đã phá vỡ những quy tắc này và tạo ra một triết lý mới, theo những bức thư hàng năm mà ông bắt đầu viết sau đợt IPO (chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng) của Amazon vào năm 1997. Những bức thư này phác thảo cách tiếp cận của Jeff Bezos với việc lãnh đạo, kinh doanh, công nghệ và những câu hỏi khác mà các doanh nhân đặt ra.

Với nhiều chuyên gia, đọc những bức thư này giống như xem qua cuốn sách về cách điều hành một doanh nghiệp thành công trong một thế giới công nghệ đang thay đổi nhanh chóng.

Tổng cộng Jeff Bezos đã viết 24 bức thư như vậy. Bức thư đầu tiên được gửi vào năm 1997 với tiêu đề "Mời những cổ đông phù hợp với giá trị của bạn đến". Bức thư cuối cùng trong số này được gửi vào ngày 15.4.2021, đề cập đến năm 2020 và có tiêu đề: "Văn hóa công ty có thể lấy cả nhân viên và khách hàng làm trung tâm".

"Trong lá thư đầu tiên của Amazon gửi cho các cổ đông năm 1997, tôi đã nói về hy vọng tạo ra thương hiệu bền vững, một thứ sẽ tái tạo lại ý nghĩa của việc phục vụ khách hàng bằng cách mở khóa sức mạnh của internet. Cần lưu ý rằng Amazon đã phát triển từ 158 nhân viên lên 614 và chúng tôi đã vượt qua 1,5 triệu tài khoản khách hàng. Chúng tôi vừa IPO với giá cổ phiếu được điều chỉnh theo tỷ lệ chia tách là 1,5 USD/cổ phiếu. Tôi đã viết rằng đó là Ngày đầu tiên.

Kể từ đó, chúng tôi đã đi được một chặng đường dài và đang làm việc chăm chỉ hơn bao giờ hết để phục vụ cũng như làm hài lòng khách hàng. Năm ngoái, chúng tôi đã tuyển dụng 500.000 nhân viên và đang trực tiếp tuyển dụng 1,3 triệu người trên khắp thế giới", Jeff Bezos đề cập trong bức thư cuối gửi cổ đông Amazon.

"Đó là ngày thứ 3 hợp pháp tại thời điểm này"

Jeff Bezos kết thúc bức thư bằng câu sau: "Gửi tất cả các bạn: Hãy tử tế, sáng tạo, tạo ra nhiều hơn những gì bạn tiêu thụ và đừng bao giờ để vũ trụ cuốn bạn vào môi trường xung quanh. Nó vẫn là Ngày đầu tiên".

Những dòng này đã truyền cảm hứng cho trò đùa của người đàn ông gốc Việt sở hữu tài khoản Twitter có nickname Trung Phan. Trong trò đùa trên Twitter, Trung Phan viết tóm tắt tất cả bức thư của Jeff Bezos từ 1997 đến 2021 như hình dưới kèm chú thích: "Chỉ cần đọc tất cả 25 lá thư hàng năm của Jeff Bezos cho Amazon kể từ năm 1997. Đây là một điều rút ra từ mỗi năm".

Theo đó, từ năm 1997 đến 2020 đều là Ngày đầu tiên với Jeff Bezos dù Trung Phan diễn giải theo cách khác nhau. Đến năm 2021 là Ngày thứ hai, nhưng Trung Phan chắc chắn rằng Jeff Bezos sẽ nói "Đó là Ngày đầu tiên". Những bức thư được Jeff Bezos viết khi còn là Giám đốc điều hành Amazon.

Nói rõ hơn, Jeff Bezos không gửi thư cho cổ đông Amazon trong năm 2022 nữa vì đã chính thức từ chức Giám đốc điều hành Amazon vào ngày 5.7.2021. Người kế nhiệm Jeff Bezos là Andy Jassy.

Trò đùa của Trung Phan đã đến tầm mắt Elon Musk. Giám đốc điều hành SpaceX, Tesla và Twitter dường như đánh giá cao trò đùa chế giễu Jeff Bezos nên tham gia bình luận.

"Đó là Ngày thứ 3 hợp pháp vào thời điểm này (ám chỉ năm thứ hai liên tiếp Jeff Bezos không còn gửi thư cho cổ đông Amazon - PV)", Elon Musk phản hồi Trung Phan.

Trò đùa trên kéo theo nhiều bình luận khác chế giễu nhà sáng lập Amazon.

Elon Musk và Jeff Bezos là đối thủ ở nhiều cấp độ. SpaceX của Elon Musk và Blue Origin của Jeff Bezos đối đầu nhau trong nỗ lực chinh phục không gian.

Người sáng lập Amazon từ lâu đã quan tâm đến việc khám phá không gian, thành lập công ty du hành vũ trụ Blue Origin vào năm 2000. Elon Musk thành lập công ty vũ trụ thương mại SpaceX của riêng mình hai năm sau đó.  SpaceX và Blue Origin đã xảy ra xung đột qua các vụ kiện, bằng sáng chế và phóng tên lửa trong nhiều năm.

Năm 2013, Blue Origin và United Launch Alliance đã đệ đơn phản đối chính thức sau khi SpaceX cố gắng sử dụng độc quyền bệ phóng của NASA. Elon Musk cho biết động thái này là một "chiến thuật ngăn chặn rởm" và nói rằng Blue Origin "chưa thành công trong việc tạo ra một tàu vũ trụ cận quỹ đạo đáng tin cậy dù đã dành hơn 10 năm để phát triển". NASA cuối cùng đã đứng về phía SpaceX.

Năm tiếp theo, Blue Origin đã được cấp bằng sáng chế cho tàu bay không người lái, sử dụng để hạ cánh tên lửa đẩy. SpaceX đã kiến ​​nghị hủy bỏ hiệu lực bằng sáng chế vì điều này có nghĩa là công ty của Elon Musk sẽ phải trả tiền để sử dụng công nghệ này. Một thẩm phán đứng về phía SpaceX và Blue Origin đã rút lại hầu hết các yêu cầu của bằng sáng chế.

Vào năm 2015, Jeff Bezos đã đăng tải video lên Twitter về một vụ hạ cánh bằng tên lửa có thể tái sử dụng, gọi đây là "vụ hạ cánh hiếm nhất trong các loài gấu". Trong một phản hồi gay gắt, Elon Musk nói rằng một tên lửa SpaceX đã thực hiện 6 chuyến bay dưới quỹ đạo 3 năm trước đó và "vẫn còn ở xung quanh".

Về phần mình, Jeff Bezos chế giễu tham vọng của Elon Musk về việc định cư trên sao Hỏa. Những người muốn sống trên hành tinh đỏ nên "đi trực tiếp trên đỉnh Everest trong một năm đầu tiên và xem bạn có thích nó không, bởi đó là một khu vườn thiên đường so với sao Hỏa", Jeff Bezos nói tại một bài giảng vào đầu năm 2019.

Năm 2020, Elon Musk dường như đã khen ngợi Jeff Bezos trong một cuộc phỏng vấn với tờ The New York Times nhưng cũng ngụ ý rằng đối thủ của mình đã quá già để đạt được tiến bộ trong việc du hành vũ trụ, dù hai ông trùm công nghệ chỉ cách nhau 7 tuổi.

Về Blue Origin, Elon Musk nói rằng "tốc độ phát triển quá chậm và số năm Jeff Bezos còn lại là không đủ, nhưng tôi vẫn vui vì ông đang làm những gì muốn với Blue Origin".

Vào tháng 4.2021, NASA đã chỉ định SpaceX là hãng nhận hợp đồng duy nhất trị giá 2,9 tỉ USD để chế tạo tàu đổ bộ Mặt trăng cho con người quay trở lại Mặt trăng lần đầu tiên sau hơn 50 năm.

Blue Origin đã đệ đơn kháng nghị dài 50 trang, gọi quyết định này là "thiếu sót" và sau đó đệ đơn kiện NASA, nhưng cuối cùng tòa án ra phán quyết chống lại Blue Origin.

Elon Musk sau đó đã châm biếm trên Twitter rằng Jeff Bezos từ chức Giám đốc điều hành Amazon vào tháng 7.2021 "để toàn thời gian theo đuổi một vụ kiện chống lại SpaceX".

Elon Musk hiện là người giàu thứ hai thế giới với khối tài sản trị giá 179 tỉ USD tính đến ngày 11.2, theo Bloomberg Billionaires Index. Trong khi Jeff Bezos có khối tài sản trị giá 121 tỉ USD và hiện là người giàu thứ ba thế giới.

Nhiều nhân viên mong Jeff Bezos quay lại điều hành Amazon

Amazon hiện rơi vào hoàn cảnh khó khăn, đang cắt giảm 17.000 nhân viên. Điều này khiến giới chuyên gia, nhà đầu tư và nhân viên Amazon lo ngại cho công ty dưới sự lãnh đạo của Andy Jassy.

Cho đến trước khi Jeff Bezos từ chức giám đốc điều hành, cổ phiếu của Amazon đã tăng lên cao nhất trong lịch sử công ty. Sau hơn 18 tháng dưới quyền của Andy Jassy, cổ phiếu Amazon giảm hơn 50%. Tuần trước, Andy Jassy đổ lỗi cho nền kinh tế bấp bênh và việc Amazon tuyển dụng ồ ạt vài năm qua là nguyên nhân khiến mọi thứ đi xuống.

Thế nhưng, các chuyên gia không đồng tình và nghi ngờ năng lực của Andy Jassy, đồng thời nghĩ đến việc Jeff Bezos sẽ quay lại để vực dậy hãng thương mại điện tử do ông sáng lập.

"Bezos đã làm việc 27 năm tại Amazon và mới rời đi chưa đầy hai năm. Chỉ có ông ấy mới có thể ổn định được con tàu", Michael Batnick, Giám đốc điều hành của Ritholtz Wealth Management (công ty nắm giữ 20 triệu USD cổ phiếu Amazon), nói với trang Guardian.

Mong muốn Jeff Bezos quay lại làm Giám đốc điều hành Amazon cũng trở thành chủ đề thảo luận trên kênh Slack của công ty. Một số đề nghị ông chủ cũ trở về điều hành Amazon.

Có nhân viên cho rằng việc Jeff Bezos trở lại là đương nhiên sau thời gian Amazon gặp khó khăn như vừa qua. 

Hiện Andy Jassy không nhận được sự tin tưởng từ nhiều nhân viên. Theo một số nguồn tin nội bộ, cách Andy Jassy thông báo về cắt giảm nhân sự mà không hề thảo luận hoặc đưa ra kế hoạch cụ thể cho đa số thành viên ban giám đốc khiến họ bất ngờ.

Theo trang Business Insider, Andy Jassy đã vật lộn với tình trạng bất ổn bên trong Amazon trong vài tháng. Từ năm ngoái, ông và công ty đối mặt với hàng loạt vấn đề bao gồm văn hóa kỹ thuật trì trệ, nhân viên bị quản lý chặt chẽ hơn, môi trường làm việc nặng nhọc... Song không phải nhân viên Amazon nào cũng chỉ trích Andy Jassy.

"Đừng quên người quyết định đưa chúng ta đến đây là Jeff Bezos", một người viết trên Slack, ám chỉ tình hình Amazon hiện tại đến từ các quyết sách trước khi từ chức của Bezos.

"Tôi không chắc mọi quyết định của Jassy khiến công ty như hiện tại", một người khác nói.

Dan Ives, nhà phân tích công nghệ nổi tiếng của hãng Wedbush Securities, cho biết Andy Jassy gặp khó khăn sau những gì Jeff Bezo để lại.

"Amazon phình to dưới thời Bezos và giờ cần cắt giảm nhiều hơn nữa. Còn nhiều nỗi đau phía trước với Amazon", Dan Ives nhận định.

Amazon và các hãng công nghệ khác ồ ạt tuyển dụng trong năm 2020 và 2021 khi đại dịch làm thay đổi thói quen của người tiêu dùng, đặc biệt ở lĩnh vực thương mại điện tử và mạng xã hội. Bây giờ họ phải giải quyết hậu quả khi người dân trở lại thói quen cũ và điều kiện kinh tế vĩ mô xấu đi.

Sau khi Elon Musk tiếp quản Twitter vào cuối tháng 10.2022, số lượng nhân viên đã giảm hơn 2/3, từ hơn 7.000 xuống còn khoảng 2.300, theo chia sẻ của chính tỷ phú 51 tuổi người Mỹ.