Đại diện cấp cao Liên minh châu Âu về chính sách đối ngoại và an ninh Josep Borrell cho biết EU có thể đảm nhận vai trò tổ chức đàm phán hòa bình trong căng thẳng ở eo biển Đài Loan.
Phát biểu trong một sự kiện tại Santander (Tây Ban Nha), ông Borrell nói rằng "EU đang cố gắng đóng vai trò là người điều tiết” trong căng thẳng ở eo biển Đài Loan.
Ông cũng bày tỏ lo ngại về phản ứng của Trung Quốc đối với chuyến thăm Đài Loan của Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi qua các cuộc tập trận bắn đạn thật và những động thái cấm các sản phẩm thực phẩm của Đài Loan.
"Tất nhiên, bà Pelosi có quyền công du bất cứ nơi nào bà ấy muốn, đó là quyền của bà ấy nhưng phải đúng vào thời điểm thích hợp”, ông Borrell cho biết và nói rằng ông đã chứng kiến quan chức Washington cảm thấy "khó chịu" như thế nào khi chuyến đi của bà Pelosi diễn ra.
Đại diện cấp cao Liên minh châu Âu về chính sách đối ngoại và an ninh cũng khẳng định ông không có kế hoạch thăm Đài Loan, và bà Ursula von der Leyen, Chủ tịch Ủy ban châu Âu cũng có thể không có kế hoạch tương tự nhằm “tránh cái cớ cho căng thẳng gia tăng”.
Khi được hỏi EU sẽ làm gì nếu Bắc Kinh tấn công Đài Loan, ông Borrell nói rằng EU sẽ cố gắng “tránh đối đầu trực tiếp với Trung Quốc”.
“Mọi người đều hiểu sự cần thiết của việc bảo vệ quyền phát triển hệ thống chính trị của Đài Loan. Nhưng cũng phải cần cố gắng tránh một cuộc đối đầu trực tiếp với Trung Quốc”, ông Borrell nói và nhấn mạnh rằng phương Tây sẽ phải bảo vệ quyền lợi của người Đài Loan, nhưng vì đảo tự trị không phải là thành viên của Liên Hợp Quốc, nên các chính sách liên quan tới “sự mơ hồ chiến lược” vẫn phải được duy trì.
Tuyên bố trên của quan chức cấp cao EU được đưa ra sau khi Bộ Ngoại giao Mỹ khẳng định Washington và các đồng minh khác có nhiều giá trị và lợi ích chung, bao gồm cả sự ổn định ở eo biển Đài Loan.
“Sau những nỗ lực gần đây của Bắc Kinh nhằm phá hoại sự ổn định xuyên eo biển và hiện trạng, eo biển Đài Loan đã trở thành chủ đề thảo luận gần đây giữa Mỹ, Nhật Bản và Hàn Quốc”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price nói và nhấn mạnh rằng điều Washington và các đồng minh mong muốn nhất là duy trì hiện trạng và sự ổn định của eo biển Đài Loan.
Quan chức ngoại giao Mỹ cho biết eo biển Đài Loan là một tuyến đường vận chuyển quan trọng trên thế giới với một số lượng đáng kể tàu thương mại toàn cầu đã đi qua nó trong 40 năm qua. “Bởi vì Mỹ hiểu tầm quan trọng của eo biển Đài Loan, không chỉ đối với người Đài Loan mà còn đối với các nước khác trong khu vực và các bên liên quan, chúng tôi và các đồng minh trong khu vực luôn đứng lên bảo vệ và duy trì hiện trạng”, ông Price cho hay.
Người phát ngôn cũng chỉ ra rằng Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã nói chuyện với Bộ trưởng Ngoại giao Hàn Quốc Park Jin vào ngày 19.8 để thảo luận về việc tiếp tục hợp tác song phương trong việc đối mặt với các thách thức toàn cầu. Cả hai đều chia sẻ quan điểm về tầm quan trọng của việc hợp tác cùng nhau để duy trì trật tự và ổn định dựa trên luật lệ quốc tế ở eo biển Đài Loan và phần còn lại của Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
Ông Price cũng ghi nhận “những nỗ lực phối hợp” của Hàn Quốc nhằm cải thiện mối quan hệ với Nhật Bản và cho biết Bộ trưởng Blinken tái khẳng định cam kết của Mỹ đối với việc bảo vệ Hàn Quốc và Nhật Bản.
Căng thẳng giữa Đài Loan và Trung Quốc đã tăng vọt trong tháng qua sau chuyến thăm Đài Bắc của Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi. Trung Quốc đã tổ chức các cuộc tập trận xung quanh Đài Loan để phản ứng sự ủng hộ của Mỹ đối với đảo tự trị mà Bắc Kinh coi là lãnh thổ thuộc chủ quyền của Trung Quốc.
Quân đội Trung Quốc hôm 22.8 đã triển khai 4 máy bay tiêm kích vượt đường trung tuyến trên eo biển Đài Loan, khiến Đài Bắc điều động lực lượng theo dõi. "5 tàu hải quân và 15 máy bay quân sự Trung Quốc được phát hiện ở các khu vực quanh đảo Đài Loan hôm 22.8. Lực lượng phòng vệ đã phải liên tục giám sát tình hình và phản ứng bằng cách triển khai chiến đấu cơ, tàu chiến và các hệ thống tên lửa mặt đất", Reuters dẫn tuyên bố của cơ quan phòng vệ Đài Loan ra thông cáo cho biết.
Đáng chú ý, gặp gỡ một phái đoàn gồm các cựu quan chức chính phủ Mỹ hiện đang làm việc tại Viện Hoover của Đại học Stanford (Mỹ) tại Đài Bắc, nhà lãnh đạo Thái Anh Văn cho biết không một mối đe dọa nào có thể làm lung lay quyết tâm phòng vệ của người dân Đài Loan.
“Chúng tôi cũng sẽ cho thế giới thấy rằng người dân Đài Loan có cả quyết tâm và sự tự tin để bảo vệ hòa bình, an ninh, tự do và thịnh vượng cho chính mình”, bà Thái nói hôm 23.8.
Đô đốc Hải quân Mỹ đã nghỉ hưu James O. Ellis, thành viên của nhóm cựu quan chức thăm Đài Loan cho biết sự hiện diện của phái đoàn mà ông tham gia tại Đài Bắc đã tái khẳng định cam kết của người Mỹ trong việc hợp tác sâu rộng với đảo tự trị.
"Phù hợp với Đạo luật quan hệ Đài Loan, một phần của sự hợp tác này liên quan đến việc tăng cường khả năng tự vệ của Đài Loan cũng như khả năng của Mỹ để ngăn chặn và chống lại bất kỳ biện pháp vũ lực nào trên eo biển Đài Loan", ông Ellis nói với bà Thái.
Sau cuộc gặp với các cựu quan chức Mỹ, bà Thái sẽ gặp các nhà lập pháp từ Nhật Bản do nghị sĩ Keiji Furuya của đảng Dân chủ tự do cầm quyền dẫn đầu. Các nghị sĩ nước ngoài khác cũng dự kiến sẽ đến thăm đảo tự trị trong năm nay, bao gồm cả Canada và Anh, bất chấp áp lực từ phía Trung Quốc.