Tờ Wall Street Journal vừa đưa tin, Malaysia sẽ cứng rắn phản đối Trung Quốc vì tàu tuần dương TQ xâm nhập vùng biển phía Bắc đảo Borneo của nước này, một biểu hiện khá cứng rắn của Malaysia so với trước đây trong vấn đề tranh chấp biển Đông.
Bộ trưởng An ninh quốc gia Malaysia Shahidan Kassim cho biết Thủ tướng Malaysia Najib Razak sẽ nêu vấn đề trực tiếp với Chủ tịch TQ Tập Cận Bình. Theo Wall Street Journal, mọi chuyện xuất phát từ lúc Shahidan đăng tải lên facebook những bức ảnh về một tàu tuần dương TQ đang neo đậu trong bãi cạn Luconia, khu vực đảo và rạn san hô cách đảo Borneo Malysia khoảng 150km về phía Bắc.
Bãi cạn trên nằm trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) 200 hải lý mà Malaysia tuyên bố chủ quyền, cách đất liền TQ đến 2.000km. Phát biểu với Wall Street Journal, ông Shahidan nói bất kỳ tàu thuyền nước ngoài nào vào khu vực này cũng được xem là kẻ xâm nhập, và khẳng định “đây không phải là khu vực chồng lấn chủ quyền, trong trường hợp này, Malaysia sẽ có hoạt động ngoại giao rõ ràng”.
Không mấy ngạc nhiên khi đầu tuần qua, phát ngôn viên Bộ ngoại giao TQ Hồng Lỗi nói ông cảm thấy xa lạ với cách mà Malaysia tuyên bố tàu TQ neo đậu ở bãi cạn Luconia.
Các nhà phân tích chính trị cho rằng TQ tuyên bố chủ quyền gần 90% Biển Đông. Chính vì vậy, với họ, bãi cạn Luconia gần rìa phía Nam của “đường chín đoạn” là thuộc chủ quyền lãnh thổ của họ. Trong bài đăng của mình trên facebook, ông Shahidan lưu ý rằng bãi cạn Luconia là khu vực “giàu dầu mỏ và khí đốt tự nhiên”.
Trong Hội nghị an ninh thượng đỉnh Đối thoại Shangri-La ở Singapore tháng trước, Bộ trưởng quốc phòng Malaysia Hishammuddin Hussein đã lên tiếng báo động sự suy thoái trong các tranh chấp Biển Đông.
Ông Hussein cảnh báo “nếu chúng ta không cẩn thận, tranh chấp có thể leo thang thành một trong những cuộc xung đột đẫm máu nhất trong thời đại chúng ta”. Cũng tại Shangri-La, lãnh đạo lực lượng quân đội Malaysia, tướng Mohd. Zin khẳng định “chúng tôi không biết TQ đang cố gắng làm gì ở Biển Đông, sẽ tốt hơn nhiều nếu TQ có thể công khai những gì họ đang làm”.
Malaysia xưa nay là một nước thận trọng trong những hoạt động với Bắc Kinh về vấn đề tranh chấp lãnh thổ trên Biển Đông. Tuy nhiên, khoảng tháng 1.2014, một đội ba tàu hải quân TQ đã tập trận xung quanh bãi cạn James thuộc EEZ của Malaysia lần thứ hai trong năm, đã khiến Kuala Lumpur thay đổi cách tiếp cận từ trước đến giờ và trở nên cứng rắn hơn.
Vào thời điểm đó, các quan chức Malaysia phủ nhận chuyện nước này đang lên kế hoạch xây dựng một căn cứ quân sự trên đảo Borneo nhằm chống lại các mối đe dọa ngày càng tăng từ TQ.
TQ một năm trở lại đây đã ngang nhiên bồi đắp các bãi đá và rạn san hô thành đảo nhân tạo rồi xây dựng căn cứ và sân bay quân sự trên đó, gây quan ngại cho nhiều nước trong khu vực. Vài tuần trước, TQ công bố sách trắng quốc phòng, tuyên bố sẽ tăng cường sự hiện diện tại Biển Đông, trong tương lai sẽ chuyển từ tư thế phòng thủ sang tấn công trong khu vực. Thậm chí, quan chức TQ còn thẳng thừng cảnh báo chiến tranh giữa Washington và Bắc Kinh là “không thể tránh khỏi” trừ khi Washington ngừng can thiệp vào hoạt động của Bắc Kinh trong khu vực.
Mỹ, đến giờ phút này vẫn khẳng định không đứng về bên nào trong tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông, chỉ quan tâm đến việc giữ cho tuyến đường biển quan trọng tiếp tục mở cửa cho thương mại quốc tế.
Khánh Nguyên (Theo WSJ, Reuters, Valuewalk)
