Israel đã tránh các biện pháp trừng phạt hoặc chỉ trích gay gắt nhằm vào Nga và Tổng thống Vladimir Putin trong khi nước này tìm cách cân bằng mối quan hệ nồng ấm với cả Kyiv và Moscow.
Ngày 11.3, Mỹ cảnh báo Israel không nên rửa tiền từ Nga và kêu gọi Jerusalem tham gia các biện pháp trừng phạt của phương Tây đối với Điện Kremlin vì cuộc tiến quân vào Ukraine.
Các quốc gia và công ty phương Tây đã ban hành các biện pháp trừng phạt làm tê liệt nền kinh tế Nga, các nhà tài phiệt và một số quan chức của Nga, bao gồm cả Tổng thống Putin, kể từ khi bắt đầu cuộc tiến quân.
Tuy nhiên, Israel đã không tham gia vào các nỗ lực đó, gồm cả việc không thực hiện hành động chống lại tỷ phú người Nga gốc Do Thái, Roman Abramovich – người vừa bị Vương quốc Anh và Canada trừng phạt.
Ngoài ra, có tin một số máy bay tư nhân còn được cho phép bay từ Nga đến Israel trong những ngày gần đây.
Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ phụ trách các vấn đề chính trị, Victoria Nuland, nói rằng Israel nên tham gia vào các lệnh trừng phạt của phương Tây và ngăn chặn các nhà tài phiệt Nga.
Nuland cảnh báo Israel đừng biến mình trở thành “thiên đường cuối cùng” để giúp rửa tiền từ Nga. Bà Thứ trường của Mỹ khuyến khích: "Bất cứ điều gì Israel có thể làm, người Ukraine sẽ hoan nghênh và liên minh quốc tế ủng hộ Ukraine sẽ hoan nghênh".
Về việc Israel có nên hưởng ứng và tham gia lệnh trừng phạt Nga hay không, bà Nuland thúc giục: “Điều chúng tôi đang yêu cầu cùng với những điều khác là mọi nền dân chủ trên thế giới cùng tham gia trong các biện pháp trừng phạt kiểm soát tài chính và xuất khẩu mà chúng tôi đã áp dụng đối với Putin”.
Từ “bóp chết” được bà Nuland nhắc lại liên tiếp 3 lần: “Chúng tôi phải bóp chết bộ máy, phải ngăn cản nguồn thu nhập mà họ cần. Chúng ta bóp chết các nhà tài phiệt xung quanh ông ta, chúng tôi bóp chết nền kinh tế của họ. Vì vậy, trong bối cảnh đó, chúng tôi đang yêu cầu nhiều quốc gia nhất có thể tham gia cùng . Chúng tôi cũng đang đòi hỏi điều đó từ Israel".
Về việc liệu Israel có nên cung cấp viện trợ quân sự cho Ukraine hay không, bà Nuland nói rằng điều đó nằm trong tay chính phủ Israel nhưng bà tỏ ý khuyến khích mãnh liệt.
“Đó là một quyết định thuộc chủ quyền của Israel. Nhiều nền dân chủ trên thế giới đang bước ra khỏi vùng an toàn của họ để viện trợ an ninh và quân sự cho Ukraine. Nhưng điều quan trọng nhất theo quan điểm của chúng tôi lúc này là tham gia các biện pháp trừng phạt tài chính”.
Israel đã cung cấp viện trợ nhân đạo cho Ukraine, gồm thiết bị y tế và máy phát điện cho một bệnh viện. Tuy nhiên, họ đã từ chối gửi thiết bị quân sự, kể cả thiết bị quốc phòng như áo khoác và mũ bảo hiểm.
Do Israel tránh áp đặt các lệnh trừng phạt, lưu lượng bay cho thấy một số người Nga giàu có đang tìm kiếm nơi ẩn náu ở Israel.
Kênh 12 của Israel hôm qua đưa tin rằng trong 10 ngày qua, 14 máy bay tư nhân cất cánh từ St.Petersburg đã hạ cánh xuống Sân bay Quốc tế Ben Gurion của Israel.
Tuần trước, kênh này đưa tin rằng một số lượng bất thường các máy tư nhân được thuê đã bay từ Nga đến Israel kể từ khi xảy ra chiến tranh tại Ukraine, dấu hiệu có thể cho thấy một số người giàu Nga đang tìm cách lách các lệnh trừng phạt.
Thủ tướng Israel Naftali Bennett đã đến Moscow để gặp Putin cuối tuần trước. Ông nhà lãnh đạo nước ngoài đầu tiên ngồi lại với Tổng thống Nga kể từ khi Moscow tiến quân vào nước láng giềng.
Israel đã cố gắng thắt chặt mối quan hệ giữa Kyiv và Moscow, đồng thời tìm cách sử dụng mối quan hệ của mình với hai nước để làm trung gian giữa họ, nhưng cho đến nay đều không thành công. Israel cũng lo sợ sẽ chọc giận Nga do sự hiện diện mạnh mẽ của nước này ở Syria, nơi Israel thực hiện các cuộc không kích nhằm vào các mục tiêu có liên hệ với Iran.
Nỗ lực duy trì trung lập của Israel ngày càng trở nên căng thẳng trong những ngày gần đây, khi các hoạt động quân sự của Nga ngày càng gia tăng.
Ukraine đã nhiều lần ép Israel phải có lập trường mạnh mẽ hơn chống lại Nga và được cho là đang ngày càng bực tức với việc Jerusalem miễn cưỡng đứng về phía nào. Các báo cáo hôm qua cho biết, Thủ tướng Bennett đã thúc giục Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky chấp nhận lời đề nghị từ Putin, nhưng ông Zelensky đã từ chối.
Zelensky, người Do Thái và hy vọng sẽ được thực hiện một bài phát biểu trực tuyến trước quốc hội Israel như ông đã làm tại các quốc hội khác trên thế giới, nhưng kế hoạch cho bài phát biểu vẫn chưa rõ ràng.
Thay vào đó, Israel đã đề xuất rằng ông Zelensky tổ chức một buổi Zoom ít trang trọng hơn với tất cả các nghị sỹ được mời. Nhiều khả năng, Zelensky sẽ nói chuyện với các nhà lập pháp Israel thông qua Zoom trong những ngày tới dù trước đó ông tỏ ý không mặn mà.
Vào hôm qua, Thị trưởng Tel Aviv Ron Huldai nói rằng ông đã nói với đại sứ Ukraine tại Israel rằng bất kỳ bài phát biểu nào của Zelensky trước người Israel đều có thể được phát trên màn hình tại một quảng trường lớn trong thành phố.
Chính sách tị nạn của Israel cũng gây ra căng thẳng, vì một số người Ukraine đến đã bị bỏ rơi trong nhiều ngày tại sân bay Ben Gurion, và Israel tỏ ra rất miễn cưỡng khi phải chấp nhận những người tị nạn không phải có dòng máu Do Thái. Một báo cáo hôm qua cho biết Israel, tiếp nhận khoảng 3.000 người Ukraine kể từ khi cuộc tiến quân của Nga bắt đầu, nhưng cũng đã từ chối khoảng 200 người.