Ngoại trưởng Úc Marise Payne và người đồng cấp Mỹ Mike Pompeo mới đây đã đưa ra những bình luận chỉ trích các hành động gần đây của Trung Quốc ở Biển Đông, bao gồm vụ đâm chìm tàu cá Việt Nam giữa lúc có nhiều lo ngại về sự gia tăng ảnh hưởng của Trung Quốc tại khu vực trong khi thế giới đang gồng mình chống lại đại dịch COVID-19.
Theo tờ Sydney Morning Herald (SMH), người đứng đầu Bộ Ngoại giao Úc Marise Payne hôm 23.4 cho biết, chính quyền Canberra bày tỏ quan ngại sâu sắc về "một loạt sự cố và hành động gần đây" ở Biển Đông, bao gồm những nỗ lực nhằm cản trở và phá hoại các hoạt động phát triển tài nguyên của các quốc gia khác, ngang nhiên tuyên bố thiết lập các “khu hành chính” mới và vụ tàu đánh cá Việt Nam bị đâm chìm.
Tuy vậy, Ngoại trưởng Úc không trực tiếp quy trách nhiệm cho Trung Quốc và khẳng định Úc không đứng về bên nào trong tranh chấp. Bà nói thêm rằng, Úc "quan tâm mạnh mẽ đến sự ổn định của tuyến đường thủy quan trọng này cũng như các quy tắc và luật lệ chi phối nó".
"Úc kêu gọi tất cả các quốc gia tuân thủ luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982 cũng như bảo vệ tự do hàng hải, hàng không. Điều quan trọng tại thời điểm này là tất cả các bên kiềm chế hoạt động gây mất ổn định và giảm bớt căng thẳng để cộng đồng quốc tế có thể dành toàn tâm toàn ý đối phó với đại dịch COVID-19”, bà Payne cho hay.
Giám đốc chương trình quốc phòng của Viện Chiến lược Úc, ông Michael Shoebridge nhận định bình luận của Ngoại trưởng Úc nhằm gửi thông điệp cho Trung Quốc biết rằng "họ không phải quốc gia duy nhất có thể xử lý đại dịch và tập trung lợi ích chiến lược của mình".
"Trung Quốc lợi dụng lúc đại dịch COVID-19 đang hoành hành trên thế giới nhằm tạo cơ hội để tiếp tục kiểm soát đơn phương các khu vực đang tranh chấp. Điều này phơi bày các mưu đồ chiếm đoạt của Bắc Kinh", ông Shoebridge nhấn mạnh.
Đáng chú ý, Ngoại trường Mỹ Mike Pompeo hôm 22.4 cũng đã chỉ đích danh Trung Quốc khi cáo buộc nước này lợi dụng tình hình dịch bệnh để “bắt nạt” các nước láng giềng ở Biển Đông.
Trong cuộc họp báo tại Washington, ông Pompeo cho rằng Trung Quốc lợi dụng tình hình thế giới đang tập trung chống đại dịch COVID-19 để tiếp tục thực hiện các "hành vi gây hấn". Người đứng đầu Bộ Ngoại giao Mỹ nhận định các hành động của Trung Quốc trên Biển Đông gần đây là "gây áp lực quân sự và ức hiếp các nước láng giềng".
"Mỹ cực lực phản đối thói bắt nạt của Trung Quốc. Chúng tôi hy vọng các nước khác sẽ buộc họ chịu trách nhiệm", ông Pompeo cho hay và dẫn chứng việc tàu cá Việt Nam bị đâm chìm.
Phát biểu trong cuộc họp trực tuyến với những người đồng cấp tại các nước ASEAN trong ngày 23.4, Ngoại trưởng Mỹ đã lặp lại những chỉ trích trên và cho biết: “Bắc Kinh đã tận dụng sự xao lãng của thế giới trong lúc đối phó đại dịch COVID-19, đơn phương mới thiết lập các khu hành chính đối với các đảo và khu vực hàng hải đang tranh chấp ở Biển Đông, đánh chìm một tàu cá của Việt Nam và ngang nhiên xây hai trạm nghiên cứu trái phép trên đá Chữ Thập, và đá Subi thuộc quần đảo Trường Sa”.
Ngoài ra, ông Pompeo còn cáo buộc Trung Quốc triển khai các tàu quân sự để đe dọa các nước khác phát triển các dự án khí đốt và dầu khí trong khu vực.
Hoàng Vũ (theo SMH, TIME, Reuters)