Nguồn thu ngoại tệ từ dầu của Nga sụt giảm

Nga hiện đã phải đối mặt với tình trạng thiếu ngoại tệ bởi phần lớn dự trữ bị đóng băng vì loạt trừng phạt quốc tế. Thu nhập liên quan đến dầu có thể tiếp tục giảm, ảnh hưởng đến khả năng nhập ô tô, sản phẩm bán dẫn cùng vài mặt hàng khác.

Cho đến nay chỉ mới có một số quốc gia không phụ thuộc nhiều vào dầu thô Nga như Mỹ ban hành lệnh cấm hoặc hạn chế nhập sản phẩm năng lượng từ Nga. Giao dịch liên quan đến năng lượng cũng được miễn trừ khỏi trừng phạt loại ngân hàng Nga khỏi hệ thống thanh toán và thông tin tài chính quốc tế SWIFT.

Nhưng số đơn vị mua dầu Nga lại biến mất một cách nhanh chóng. Dữ liệu từ công ty Refinitiv cho thấy trong tuần kết thúc vào ngày 5.3, công suất của các tàu chở dầu rời cảng biển Nga chỉ vào khoảng 1 triệu thùng/ngày - giảm 60 đến 70% so với mức 3-4 triệu thùng/ngày trong tháng 1.

Tổng công suất dầu đến Liên minh châu Âu (EU) giảm khoảng 70 đến 80% so với tháng 1 - xuống còn 500.000 thùng/ngày. Số tàu chở dầu đến Nhật Bản cùng Trung Quốc cũng ngày càng ít đi mặc dù Bắc Kinh không hề áp đặt trừng phạt với Nga.

Khi nhu cầu giảm, giá dầu thô Urals Nga hiện có giá thấp hơn 20% so với dầu Brent Biển Bắc (tiêu chuẩn quốc tế).

Xu hướng tránh xa dầu thô Nga một phần bắt nguồn từ việc nhiều công ty kho vận từ chối dừng chân tại cảng biển Nga và leo thang xung đột quân sự làm thay đổi chính sách bảo hiểm hàng hải. Giáo sư kinh tế Junichi Shukuwa thuộc Đại học Teikyo cho biết các tổ chức tài chính không thể phát hành thư tín dụng đảm bảo thanh toán giao dịch.

Ngoài ra còn có lý do khác. Tập đoàn năng lượng Shell quyết định ngừng nhập khẩu sau khi hứng chịu chỉ trích vì mua dầu thô giảm giá của Nga.

Dầu và sản phẩm hóa dầu chiếm gần 40% xuất khẩu hàng hóa Nga trong giai đoạn từ tháng 1-9.2021. Xuất khẩu dầu và sản phẩm hóa dầu giảm khoảng 70% có nghĩa tổng xuất khẩu của Nga sẽ giảm gần 30%. Khoảng 30-50% nguồn thu của chính phủ Nga đến từ lĩnh vực năng lượng.

Theo nhà nghiên cứu Toru Nishihama thuộc đơn vị nghiên cứu Dai-ichi Life: “Chính quyền Tổng thống Vladimir Putin đang triển khai nhiều chính sách lấy lòng người dân hơn, chẳng hạn như tăng lương hưu. Nếu không có nguồn thu ngoại tệ, chi tiêu tài khóa của Nga sẽ bị đình trệ, dẫn đến siết chặt chi tiêu quân sự”.