Nhiều hồ thủy điện dưới mực nước chết

Qua theo dõi về tình hình vận hành hệ thống điện quốc gia, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết, trong tháng 4 và đầu tháng 5 vừa qua, nắng nóng gay gắt kéo dài trên diện rộng đã làm tiêu thụ điện tăng cao.

Mặc dù đợt nóng gay gắt đầu tháng 5 chỉ diễn ra trong ít ngày ở miền Bắc nhưng công suất và sản lượng tiêu thụ điện ở miền Bắc và toàn quốc cũng đã lên rất cao. Điển hình như ngày 6.5 vừa qua mặc dù là ngày nghỉ cuối tuần nhưng công suất tiêu thụ toàn quốc cũng đã lên tới hơn 43.300 MW và sản lượng tiêu thụ ngày này trong toàn quốc cũng đã lên tới hơn 895 triệu kWh.

Dự báo trong các tháng 5, 6, 7 tiếp theo, miền Bắc bước vào cao điểm nắng nóng, phụ tải hệ thống điện quốc gia tiếp tục có xu hướng tăng và cao hơn kế hoạch vận hành hệ thống điện quốc gia đã được Bộ Công Thương phê duyệt.

Trong khi đó, tình hình thủy văn các hồ thủy điện trong vài tháng trở lại đây có nhiều diễn biến bất lợi, thấp hơn đáng kể so với trung bình nhiều năm. Nhiều hồ thủy điện trên cả nước có nước về kém, lưu lượng nước về 4 tháng đầu năm của các hồ thủy điện phía Bắc bằng khoảng 60-70% so với trung bình nhiều năm, nhiều hồ thủy điện khu vực miền Trung và miền Nam cũng có nước về kém.

Đến đầu tháng 5 vừa qua, nhiều hồ thủy điện trên hệ thống đã về mực nước thấp, có nguy cơ ảnh hưởng đến an ninh cung cấp điện và phục vụ nhu cầu dân sinh trong thời gian còn lại của mùa khô 2023.

Cụ thể, có 10 hồ thủy điện thuộc EVN và nhiều hồ thủy điện của Chủ đầu tư ngoài EVN đã về xấp xỉ hoặc dưới mực nước chết (tổng công suất khoảng 4500 MW), trong đó có các hồ thủy điện của EVN như: Lai Châu, Trị An, Ialy, Bản Chát, Huội Quảng, Trung Sơn, Buôn Kuốp, Buôn Tua Srah, Srepok 3, Sông Ba Hạ. Sản lượng còn lại trong hồ toàn hệ thống là 4,5 tỉ kWh, thấp hơn 1,6 tỷ kWh so với kế hoạch, thấp hơn 4,1 tỉ kWh so với cùng kỳ năm 2022.

Theo dự báo của Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia, hiện tượng El Nino sẽ xảy ra vào các tháng cuối năm 2023 làm cho nền nhiệt độ tăng cao và lượng mưa giảm thấp so với trung bình nhiều năm. Điều này làm cho lưu lượng về hồ các tháng cuối năm tiếp tục có xu hướng giảm thấp.

Trong những tháng cao điểm nắng nóng của mùa hè năm 2023, với những số liệu theo diễn biến thực tế và qua tính toán cho thấy trong trường hợp các tình huống cực đoan xảy ra như: Công suất cực đại (Pmax) của miền Bắc tăng trưởng 15% so với cùng kỳ năm 2022 (những ngày nắng nóng kéo dài); Sự cố tổ máy hoặc chậm tiến độ sửa chữa, đưa vào vận hành nguồn mới; Mức nước của các hồ thủy điện lớn giảm sâu... thì hệ thống điện miền Bắc sẽ gặp tình trạng rất khó khăn về cung cấp điện trong các tháng 5, 6, nhất là vào các giờ tiêu thụ điện cao điểm.

Nếu tình trạng hạn hán diễn ra nghiêm trọng trên diện rộng, không có lũ hoặc lũ về ở mức thấp thì tình hình cung cấp điện có thể tiếp tục còn khó khăn trong thời gian tiếp theo.

Để ứng phó với tình hình vận hành hệ thống điện Quốc gia có nhiều khó khăn trong mùa hè năm nay, EVN khuyến cáo người dân sử dụng điện tiết kiệm, nhất là vào các giờ cao điểm trưa và tối. Cụ thể là buổi trưa từ 11 giờ 30 phút đến 14 giờ 30 phút, buổi tối từ 20 giờ đến 22 giờ. Đồng thời chú ý sử dụng hợp lý điều hoà nhiệt độ (đặt ở mức 26-27 độ trở lên, sử dụng kết hợp với quạt) và chú ý không nên sử dụng đồng thời nhiều thiết bị điện có công suất lớn.

Trung tâm Điều độ Hệ thống điện quốc gia và các đơn vị Điện lực khu vực miền Bắc sẽ lập kế hoạch cung cấp điện các tháng, đặc biệt là trong các tháng cao điểm nắng nóng (từ tháng 5 đến tháng 8), đồng thời thông tin sớm cho các khách hàng lớn để chủ động điều chỉnh hoạt động sản xuất.

Để đảm bảo điện trong các tháng 5 và 6, EVN cho biết đã đàm phán với các nhà máy BOT, nhà máy điện độc lập để đảm bảo huy động tối ưu nhất công suất các nhà máy này vào hệ thống trong cao điểm mùa nắng nóng.

Cùng với đó, Tập đoàn có các giải pháp vận hành, bổ sung nguồn điện, đàm phán và ký các hợp đồng mua bán điện, tiết kiệm điện và điều chỉnh phụ tải với các doanh nghiệp sử dụng điện lớn. Theo đó, các doanh nghiệp sẽ đồng ý cho ngừng, giảm phụ tải trong các tình huống cực đoan.

EVN đã đề nghị Bộ Công Thương xem xét, tổ chức họp với các tập đoàn, tổng công ty, các đơn vị phát điện để bàn giải pháp khẩn cấp hỗ trợ EVN tháo gỡ khó khăn. Cùng đó, kiến nghị Bộ Công Thương chỉ đạo PVN cung cấp khí ổn định, ưu tiên cấp khí cho phát điện.

Liên quan việc giảm gánh nặng cho ngành điện, EVN cũng đã có văn bản gửi Cục Điều tiết điện lực (Bộ Công Thương) liên quan việc cho phép các khách hàng sử dụng điện lớn, khách hàng tiêu thụ cuối cùng tham gia thị trường bán lẻ điện cạnh tranh (VREM).

Theo đó, EVN đề xuất cho phép các khách hàng đấu nối lưới cấp điện áp 110kV trở lên (các nhà máy sản xuất, các khu công nghiệp) mua điện trực tiếp trên thị trường điện thay vì phải mua điện theo biểu giá bán lẻ do Chính phủ quy định. Cụ thể, khách hàng có quyền chọn thời điểm mua điện theo mức giá chấp nhận được từ các đơn vị cấp điện mà không cần phải mua lại điện từ EVN như hiện nay và doanh nghiệp sẽ được lợi nếu mua và sử dụng điện nhiều vào giờ thấp điểm.