Ông Navalny bị đầu độc, vậy chất độc 'ức chế men cholinesterase' là gì?

Trong thông cáo phát đi, bệnh viện Charité cho biết “những bằng chứng lâm sàng gợi ý đây là vụ trúng độc bởi một chất thuộc nhóm ức chế men cholinesterase. Ông ấy đang trong tình trạng nghiêm trọng nhưng không đe dọa tính mạng”.

Cũng theo các bác sĩ điều trị, họ vẫn chưa biết chính xác chất gây độc cho ông Navalny là chất gì. Những cuộc phân tích rộng rãi mới bắt đầu. Tác dụng của chất độc, nghĩa là ức chế men cholinesterase trong cơ thể, đã được chứng minh nhiều lần trong các phòng xét nghiệm độc lập.

Vậy chất ức chế men cholinesterase là chất gì?

Theo Giáo sư Alastair Hay chuyên ngành độc chất học môi trường (Đại học Leeds, Anh), đó là một nhóm chất hóa học, một số được sử dụng trong trị bệnh, như bệnh liệt rung alzheimer. Nhưng khi được dùng như một chất thần kinh hay thuốc diệt côn trùng, chúng có thể hại người.

“Chất ức chế men cholinesterase khóa một enzyme quan trọng đóng vai trò điều hòa thông tin từ thần kinh đến cơ bắp”, Giáo sư Hay nói với BBC.

“Enzyme này có tên acetylcholinesterase. Việc ức chế nó sẽ ảnh hưởng đến quá trình liên lạc từ thần kinh đến cơ bắp, rốt cuộc cơ bắp không còn co thắt và thư giãn được, dẫn đến một dạng như co cứng. Mọi cơ bắp bị ảnh hưởng và ảnh hưởng lên hô hấp. Khi hô hấp bị ức chế, nạn nhân có thể bị hôn mê. Ngoài ra, chất ức chế men cholinesterase cũng tác động trực tiếp lên não”.

Trong nông nghiệp, nhóm ức chế men cholinesterase quen thuộc nhất là các phức hợp phosphate hữu cơ và phức hợp carbamate được dùng như thuốc diệt côn trùng. Các khí tác động lên hệ thần kinh như sarin, novichoks cũng là chất ức chế men cholinesterase.

Trả lời phỏng vấn của Trung tâm Báo chí khoa học (Science Media Center) Anh, Giáo sư Andrea Sella, chuyên ngành hóa vô cơ Đại học UCL, cho biết nhiều khả năng ông Navalny đã tiếp xúc với chất ức chế men cholinesterase, hoặc qua da hay niêm mạc nếu chất độc ở dạng lỏng, hoặc hít phải nếu chất độc ở dạng phun sương, cho dù khó hiểu tại sao chỉ có một mình ông ấy bị ngộ độc.

Ông Alexei Navalny từ lâu vốn không được chính quyền Nga ưa thích. Vị luật sư 44 tuổi này nhiều lần ngồi tù vì tổ chức những cuộc tuần hành công khai chống lại Điện Kremlin. Trong cuộc bầu cử tổng thống vào năm 2018, ông bị cấm tranh cử.

Ngày 20.8, Navalny bị hôn mê khi dự định đáp chuyến bay từ Siberia đến Moscow. Những người ủng hộ ông nghi ngờ chất độc đã được bỏ vào một tách trà mà ông uống ở phi trường Tomsk của Siberia.

Các bác sĩ điều trị ban đầu cho ông tại Siberia cho biết họ không tìm thấy chất độc nào trong cơ thể ông.

Theo Giáo sư Hay, nạn nhân ngộ độc chất ức chế men cholinesterase sẽ có triệu chứng buồn nôn, nôn ói, tiêu chảy và đại tiện không tự chủ. Khi chất độc ngấm vào người nhiều hơn, cơ bắp của nạn nhân bị ảnh hưởng, họ yếu dần, không đứng nổi, khó thở, khó nhìn, tiết dịch từ mũi và phổi, khó thở, hôn mê.

Trong điều trị nạn nhân ngộ độc chất ức chế men cholinesterase, atropine và oxime (như pralidoxime) là hai loại thuốc đặc hiệu. Ngoài ra nạn nhân cũng phải được săn sóc và theo dõi rất tích cực.

Thông cáo của Bệnh viện Charité cho biết kết quả lâm sàng của ông Navalny chưa có gì rõ ràng và các bác sĩ cảnh báo những hậu quả có thể có trên hệ thần kinh của ông.

Bình Yên