Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 22.3 thông báo chọn cựu Đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc John Bolton thay thế ông H.R. McMaster giữ vị trí cố vấn an ninh quốc gia. Ông Bolton được đánh giá là nhân vật “diều hâu”, ủng hộ sử dụng quân đội chống lại CHDCND Triều Tiên và Iran.
Thông tin thay cố vấn an ninh quốc gia được Tổng thống Mỹ thông báo trên trang Twitter của mình. Ông Trump cho biết việc chuyển giao chính thức sẽ được diễn ra vào ngày 9.4. Phía Nhà Trắng đã lên tiếng xác nhận.
John Bolton năm nay 69 tuổi, được biết đến là người có quan điểm cứng rắn đối với nhiều vấn đề quốc tế. Ông từng giữ chức Đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc dưới thời cựu Tổng thống George W. Bush và cũng từng đảm nhiệm nhiều vị trí ngoại giao khác trước khi ông Donald Trump lên nắm quyền.
Trong vài tháng qua đã xuất hiện tin đồn ông Bolton là ứng viên số 1 thay ông McMaster giữ chức cố vấn an ninh quốc gia. Tờ The New York Times cho biết ông thường xuyên gặp Tổng thống Trump để bàn bạc về chính sách đối ngoại Mỹ.
Sự đồng điệu trong quan điểm về nhiều vấn đề như Triều Tiên và Iran được cho là lý do khiến ông Bolton được chọn. Vào thời điểm Tổng thống Trump dọa rút khỏi thỏa thuận hạt nhân với Iran ký năm 2015 trừ phi châu Âu thay đổi vài điều khoản, ông Bolton đã viết trên Twitter rằng thỏa thuận này “cần phải bị bãi bỏ”.
Vào tháng 1.2018, ông cảnh báo không còn đủ thời gian để ngăn chương trình vũ khí hạt nhân của Triều Tiên, và Mỹ cần xem xét đến lựa chọn dùng lực lượng quân sự để ngăn Bình Nhưỡng đạt được khả năng.
Ngoài ra, tân cố vấn an ninh quốc gia Mỹ cũng từng kêu gọi phải có “những biện pháp đối phó hiệu quả với cuộc chiến không gian mạng mà Nga đang tiến hành”.
Trả lời phỏng vấn của đài Fox News, ông Bolton cho biết những tuyên bố trước đây của mình đã là quá khứ, và cam kết sẽ làm việc trung thực để Tổng thống có thể thấy hết được những lựa chọn khả dĩ trong các vấn đề.
Giới phân tích đã bày tỏ lo ngại khi một nhân vật “diều hâu” như ông Bolton được bổ nhiệm vào vị trí quan trọng trong Nhà Trắng. Theo ông Abraham Denmark, cựu Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng phụ trách các vấn đề Đông Á dưới thời cựu Tổng thống Barack Obama: “Bolton từ lâu đã là người ủng hộ hành động quân sự chống lại Triều Tiên, và quyết định bổ nhiệm ông là tín hiệu mạnh mẽ cho thấy Tổng thống Trump vẫn có ý xem xét đến phương án này”.
“Chúng ta cũng nên chờ đợi một cách tiếp cận mang tính đối đầu hơn với Trung Quốc. Một cuộc chiến thương mại có thể chỉ là khởi đầu của một cuộc cạnh tranh địa chính trị rộng lớn hơn”, theo ông Denmark.
Còn chuyên gia về châu Á Bonnie Glaser của Trung tâm nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, đánh giá: “Bolton vốn ủng hộ việc thay đổi chế độ ở Triều Tiên và quan hệ gần gũi hơn với Đài Loan. Hãy thắt chặt đai an toàn của các bạn đi”.
Về phía cựu cố vấn MacMaster, phía Nhà Trắng khẳng định ông nhất trí với Tổng thống Trump về quyết định thay thế này.
“Cả hai đã thảo luận vấn đề này được một thời gian. Lịch trình chuyển giao đã được giải quyết nhanh chóng, vì họ đều nhận thấy tầm quan trọng của việc phải có ngay một đội ngũ mới. Quyết định này không liên quan đến bất kỳthời điểm hay sự việc nào, mà là kết quả của những cuộc trò chuyện giữa hai bên”, một quan chức cấp cao Nhà Trắng cho hay.
Quyết định thay cố vấn an ninh quốc gia được đưa ra một ngày sau khi Tổng thống Trump nổi giận vì thông tin ông bị lãnh đạo lưỡng đảng trong Quốc hội Mỹ và các cố vấn, trong đó có ông McMaster, khuyến cáo không được chúc mừng chiến thắng trong bầu cử của Tổng thống Nga Vladimir Putin bị tiết lộ.
Ông McMaster, 55 tuổi, sẽ tiếp tục đảm đương công việc hiện tại cho đến giữa tháng 4. Trong một tuyên bố liên quan, ông cũng xin nghỉ hưu ở quân đội Mỹ, nơi ông là tướng 3 sao. Có thông tin Chánh văn phòng Nhà Trắng John Kelly có ý định đưa ông McMaster vào một vị trí quan trọng trong quân đội Mỹ để ông đủ tiêu chuẩn trở thành tướng 4 sao.
Trước đó, ông Rex Tillerson cũng đã bị sa thải khỏi vị trí Ngoại trưởng Mỹ. Người thay ông giữ chức này làông Mike Pompeo.
Cẩm Bình (theo Reuters, TIME)