Tàu container dài 400m mắc cạn ở kênh đào Suez, chuỗi cung ứng toàn cầu bị gián đoạn

Ever Given, con tàu container dài 400 mét, trọng tài gần 224.000 tấn do Tập đoàn Evergreen (Đài Loan) vận hành, đã bị mắc cạn hôm 23.3 tại một trong những huyết mạch vận chuyển bận rộn nhất thế giới, làm tắc nghẽn tuyến đường vận chuyển ngắn nhất từ ​​châu Á đến châu Âu. Cơ quan quản lý kênh đào Suez của Ai Cập đổ lỗi cho sự cố do tầm nhìn thấp từ một cơn bão cát.

8 chiếc tàu kéo vẫn làm việc hôm 24.3 để cố gắng di chuyển Ever Given. Theo hãng tin AP, nỗ lực để mở lại con kênh sẽ mất ít nhất hai ngày, nhưng thời gian để phục hồi giao thông hoàn toàn vẫn còn là câu hỏi bỏ ngỏ.

Theo cơ quan quản lý kênh đào, gần 19.000 tàu đã đi qua Suez vào năm ngoái, tương đương hơn 50 lượt tàu mỗi ngày.

Khoảng 12% thương mại thế giới tính theo khối lượng đi qua kênh đào Suez, bao gồm khối lượng lớn dầu thô và khí đốt tự nhiên. Không chỉ các tàu chở dầu đi về phía bắc từ các nước Vùng Vịnh Ba Tư đến châu Âu, nhiều tàu chở các nguồn năng lượng của Nga còn đi về phía nam thông qua kênh đào nối liền với các điểm đến ở châu Á.

Đường ống dẫn dầu SUMED, với một trạm cuối tại kênh đào Suez, xử lý 9% lượng dầu vận chuyển trên toàn cầu và 8% lượng khí đốt tự nhiên hóa lỏng, theo Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ.

Theo dữ liệu từ các trang web theo dõi tàu, các con tàu đã lùi lại ở cả hai đầu kênh đào Suez. Chậm trễ vài ngày có nghĩa là mất khoảng thời gian dài trước khi giao thông trở lại bình thường.

Nếu quá trình mở lại tuyến đường thủy bị đình trệ, các con tàu chỉ còn lại hai lựa chọn: Ngồi chờ ở cửa kênh đào Suez hoặc đi hàng ngàn km quanh Mũi Hảo Vọng của Nam Phi. Lựa chọn thứ hai sẽ làm trì hoãn việc vận chuyển hàng hóa đến khoảng một tuần.

Thị trường dầu mỏ đã có những phản ứng rõ rệt vì Ever Given mắc kẹt ở kênh đào Suez. Trong phiên giao dịch 24.3, giá dầu thế giới tăng khoảng 6%. Chốt phiên này, giá dầu Brent tăng 3,62 USD (6%) lên 64,41 USD/thùng, sau khi giảm 5,9% trong phiên trước; còn giá dầu ngọt nhẹ New York (WTI) tăng 3,42 USD (5,9%) lên 61,18 USD/thùng, sau khi giảm 6,2% trong phiên trước.

Cổ phiếu công ty hàng đầu thế giới A.P. Moller-Maersk của Đan Mạch (hoạt động trong nhiều lĩnh vực, chủ yếu là vận tải hàng hải, khoan và khai thác dầu khí ngoài khơi, kinh doanh bán lẻ hàng tiêu dùng) đã giảm hơn 9% vào ngày 24.3 so với mức chốt phiên hôm 22.3.

Các công ty trong các ngành bị ảnh hưởng, chẳng hạn như năng lượng và hậu cần. Các cơ quan chính phủ đang chạy đua để thu thập thông tin về tình hình và đánh giá thiệt hại có thể xảy ra. Công ty phân tích dầu mỏ Vortexa nói việc tắc nghẽn có thể ảnh hưởng đến 10 tàu chở tổng cộng 13 triệu thùng dầu thô, theo Reuters.

"Các tàu chở dầu của Ả Rập Xê Út, Nga, Oman và Mỹ đang chờ ở hai đầu kênh đào Suez", TankerTrackers.com, dịch vụ theo dõi các chuyến hàng dầu, cho biết trên Twitter.

Khối lượng vận chuyển đã tăng trở lại trên toàn cầu kể từ đầu năm nay. Kết hợp với tình trạng thiếu container trên diện rộng và thời gian chờ đợi để dỡ hàng ở Bờ Tây Mỹ, giá vận chuyển đã tăng vọt trong những tháng gần đây.

Chỉ số thuê tàu hàng khô Baltic (một chỉ số quan trọng cho tỷ lệ vận chuyển) đã tăng 38% từ cuối tháng 2.2021 lên 2.319 vào 22.3 - mức cao nhất kể từ tháng 9.2019.

Các công ty vận chuyển vẫn chưa tính đến tác động của việc tắc nghẽn kênh đào Suez trong giá cước của họ. Thế nhưng, vụ việc có thể khiến các nhà cung cấp dịch vụ hậu cần mỏng hơn nữa và gây bất ổn thị trường vận tải biển.

Chuỗi cung ứng toàn cầu đang phải chịu áp lực từ nhiều yếu tố, từ sự thiếu hụt chất bán dẫn đến tình trạng đóng băng sâu và mất điện quy mô lớn ở Texas (Mỹ).

Toyota Motor đã tạm dừng một nhà máy ở Cộng hòa Séc trong 14 ngày kể từ 22.3 và Ford Motor thông báo rằng thiệt hại sản xuất ở Mỹ, châu Âu có thể làm giảm thu nhập trước thuế cả năm của hãng lên tới 2,5 tỉ USD.

Sự gián đoạn kéo dài tại kênh đào Suez có thể gây vấn đề lớn cho sự phục hồi của nền kinh tế toàn cầu trước những ảnh hưởng từ đại dịch COVID-19.