Từ xưa đến nay, mỗi dịp tết đến xuân về, người người nhà nhà lại chuẩn bị những nồi bánh chưng rất to để đón tết.
Trong tâm thức của mỗi người dân Việt Nam, bánh chưng là món ăn mang ý nghĩa sum vầy, ý nghĩa đoàn viên bình dị. Do vậy, dù là ở miền Bắc, Trung hay Nam thì bánh chưng luôn được xem là món ăn không thể thiếu trong những ngày tết.
Để làm ra một chiếc bánh chưng, nguyên liệu bao gồm: gạo nếp, đỗ xanh, thịt lợn, lá dong..., bên cạnh những nguyên liệu truyền thống thì phải trải qua rất nhiều công đoạn tỉ mỉ và khéo léo để gói được một chiếc bánh chưng.
Bác Phan Thị Hồng có kinh nghiệm làm bánh chưng hơn 50 năm cho biết, để có được một chiếc bánh chưng ngon, khâu chọn nguyên liệu là rất quan trọng. Đầu tiên là lá dong, lá phải tươi, phải xanh thì khi luộc mới có mùi thơm và màu sắc mới ngấm vào bánh. Nếp và đậu xanh được ngâm cho mềm khoảng 10 tiếng. Nhân muốn ngon thì thịt phải tẩm ướp thêm gia vị.
Khâu gói bánh và luộc bánh cũng đòi hỏi sự khéo léo, kinh nghiệm của các thành viên trong gia đình để cho ra lò những chiếc bánh thơm ngon, đẹp mắt. Bánh phải được gói vuông vắn và thường được luộc bằng bếp củi trong vòng 12 tiếng thì mới đủ độ chín. Luộc xong, vớt bánh ra và để ráo rồi mới đặt lên bàn thờ gia tiên.
Trong những ngày tết se lạnh ở miền Bắc, cả nhà cùng quây quần gói bánh chưng. Đêm thức canh nồi bánh sôi sùng sục trên bếp lửa hồng và chia sẻ những câu chuyện trong một năm qua, mong chờ một năm mới hạnh phúc, bình an, quả là một điều đáng quý. Với những người con xa quê, chỉ cần ngồi bên gia đình trong giờ phút ấm áp này là đã trọn vẹn ý nghĩa đoàn viên.
Còn với kiều bào là những người Việt Nam ở nước ngoài, cứ đến gần tết, dù ở bất kỳ đâu, họ cũng kết nối với nhau, trở về gia đình hoặc các hội nhóm để được gặp gỡ, chia sẻ và chung vui không khí ấm áp của ngày tết cổ truyền.
Chị Nguyễn Ngọc Huyền, một kiều bào ở Nga xa quê gần 20 năm cho biết, những người con xa quê đều mong ngóng đến ngày gói bánh chưng để có thể tụ họp và nhớ về nét văn hoá quê hương.
Chị Huyền chia sẻ: “Tết đến là lúc những người con xa quê như chúng tôi lại nhớ nhà, nhớ quê hương. Nhóm chúng tôi hơn 20 người Việt sống cùng khu luôn cố gắng cùng nhau tụ họp mỗi dịp Tết Nguyên đán đến, chúng tôi gói bánh chưng cùng nhau. Điều này mang một ý nghĩa rất lớn, là một hành trang văn hoá mà bất kỳ người con xa quê nào cũng muốn mang theo. Nó không chỉ giúp chúng tôi được sống bên gia đình mà còn tạo ra một nét văn hoá riêng cho con cháu lưu giữ lại sau này”.
Dạo quanh các trang mạng xã hội như Facebook những ngày giáp tết, hình ảnh nhà nhà gói bánh chưng, người người học gói bánh chưng tràn ngập đủ để thấy rằng đây là một giá trị truyền thống, nét đẹp văn hoá không thể mai một. Bởi từ sâu trong tâm thức những người con đất Việt, tết đâu thể thiếu bánh chưng, không có bánh chưng không thể gọi là tết.
Bánh chưng không chỉ đơn giản là một chiếc bánh chưng, nó mang đậm những giá trị văn hóa truyền thống. Rồi cứ thế, bao nhiêu cái tết qua đi, thế nhưng cứ thấy bánh chưng là thấy đoàn viên, là tết đến rồi!