Trung Quốc phản ứng gay gắt việc Tổng thống Trump ký đạo luật ủng hộ Đài Loan

Đạo luật có tên chính thức là Đạo luật sáng kiến bảo vệ và tăng cường đồng minh quốc tế Đài Loan (TAIPEI) đã được cả lưỡng viện Mỹ nhất trí thông qua và chuyển cho Tổng thống Trump ký thành luật vào ngày 27.3. Việc này xảy ra chỉ vài giờ trước khi ông chủ Nhà Trắng có cuộc điện đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình để thảo luận về cách hai nước có thể hợp tác nhằm đối phó đại dịch COVID-19.

Luật này đòi hỏi Bộ Ngoại giao Mỹ phải báo cáo Quốc hội về các bước thực hiện để tăng cường quan hệ ngoại giao của Đài Loan. Đồng thời, Mỹ sẽ xem xét giảm cam kết kinh tế, an ninh và ngoại giao với các quốc gia có hành động quan trọng để làm suy yếu chính quyền hòn đảo.

Ngoài ra, đạo luật cũng quy định Mỹ nên ủng hộ tư cách thành viên của Đài Loan trong tất cả tổ chức quốc tế, và nói rằng Đài Loan nên được cấp tư cách quan sát viên trong các tổ chức quốc tế thích hợp khác.

Người đứng đầu Cơ quan ngoại giao Đài Loan, ông Ngô Chiêu Tiếp đã ca ngợi luật mới và cảm ơn Washington đã tạo ra "không gian ngoại giao" và hỗ trợ Đài Loan gia nhập các tổ chức quốc tế.

Động thái trên như đổ thêm dầu vào lửa cho quan hệ Mỹ - Trung vốn đang căng thẳng sau các màn khẩu chiến "ăn miếng trả miếng" giữa hai nước liên quan tới đại dịch COVID-19.

Bắc Kinh trước đó cũng đã nhiều lần chỉ trích các nhà lập pháp Mỹ ủng hộ đạo luật này và coi đó là những nỗ lực can thiệp vào vấn đề nội bộ của Trung Quốc, vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc “Một Trung Quốc".

Đáng chú ý, trong cuộc họp báo tại Bắc Kinh hôm 27.3, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng đã bày tỏ sự phẫn nộ mạnh mẽ và kiên quyết phản đối đạo luật ủng hộ Đài Loan của Mỹ.

“Đạo luật này đã ngang nhiên phá hoại chủ quyền của Trung Quốc trong việc phát triển quan hệ ngoại giao hợp pháp, đó là một hành động bá quyền, vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc "Một Trung Quốc" và can thiệp sâu vào các vấn đề nội bộ của Trung Quốc”, ông Cảnh cho hay.

Được biết, Trung Quốc vốn từ lâu luôn xem Đài Loan là một phần lãnh thổ cần thống nhất và không ngừng gây áp lực đối với hòn đảo này, kể cả bằng vũ lực. Bắc Kinh đã nhiều lần triển khai máy bay, tàu chiến xung quanh đảo trong các cuộc tập trận vài năm qua và tìm cách cô lập Đài Loan, đồng thời gia tăng sức ép nhằm khiến hòn đảo tự trị này mất đi nhiều đồng minh ngoại giao.

Tính đến nay, Đài Loan chỉ có quan hệ ngoại giao chính thức với 15 quốc gia, đa số là đảo quốc ít dân ở Thái Bình Dương và châu Mỹ. Kể từ khi bà Thái Anh Văn đắc cử lãnh đạo Đài Loan năm 2016, hòn đảo đã mất tới 6 đồng minh về tay Trung Quốc, bao gồm Burkina Faso, Cộng hòa Dominica, Sao Tome, Principe, Panama, El Salvador và mới nhất là đảo quốc Solomon và Kiribati.

Các nhà quan sát cho rằng, Đạo luật sáng kiến bảo vệ và tăng cường đồng minh quốc tế Đài Loan (TAIPEI) sẽ có lợi cho Đài Loan trên trường thế giới, nhưng nó cũng sẽ gây bất lợi cho mối quan hệ với Trung Quốc, và có thể gây tổn hại cho các cam kết giữa ông Tập và ông Trump trong việc hợp tác chống lại đại dịch COVID-19.

Chuyên gia về các vấn đề Đài Loan tại Đại học Thanh Hoa (Bắc Kinh), ông Zheng Zhengqing cho biết: “Đạo luật mới sẽ giúp Đài Loan giành được nhiều sự ủng hộ hơn từ cộng đồng quốc tế sau khi bị Bắc Kinh liên tục chèn ép trong những năm gần đây".

“Tuy nhiên, Chủ tịch Tập Cận Bình tin rằng các vai trò quốc tế của Đài Bắc nên được quyết định bởi Bắc Kinh chứ không phải Washington. Những gì Tổng thống Trump đã làm xuất phát từ hướng ngược lại, và có thể cản trở sự tham gia và hợp tác giữa Trung Quốc và Mỹ trong bối cảnh đại dịch COVID-19 đang bùng phát mạnh mẽ và làm cho vấn đề trở nên tồi tệ hơn”, ông Zheng nhận định.

Zhu Songling, Giáo sư tại Viện Nghiên cứu Đài Loan thuộc Đại học Liên minh Bắc Kinh, cho biết đạo luật TAIPEI đã vượt qua giới hạn lằn ranh đỏ của Trung Quốc và sẽ mang đến sự không chắc chắn hơn nữa cho quan hệ Trung - Mỹ, cũng như quan hệ hai bên eo biển Đài Loan.

Nhà bình luận chính trị và quân sự tại Đài Bắc Chi Le-yi thì lại cho rằng, tuy đạo luật mới của Mỹ có ý nghĩa quan trọng, vẫn phải xem ảnh hưởng của nó đến vị thế toàn cầu của Đài Loan hay sự ổn định của eo biển Đài Loan trong bối cảnh Mỹ và Trung Quốc đang liên tiếp tung ra những “đòn chiến lược” trong khu vực

“Bản thân dự luật này rất có ý nghĩa, nó đã biến những mối quan tâm của Mỹ về Đài Loan thành vấn đề pháp lý. Tuy nhiên, tác động của nó sẽ phụ thuộc vào cách thức triển khai của Mỹ”, chuyên gia Chi Le-yi cho hay.

Hoàng Vũ (theo SCMP)