Tướng Mỹ muốn thủ vũ khí hạt nhân vì ngại thua trận ở Khe Sanh

Theo báo New York Times ngày 6.10, Tướng William Westmoreland từ lâu bí mật lên kế hoạch thủ VKHN trong tay, đề phòng quân Mỹ bị quân đội Bắc Việt Nam đánh bại ở Khe Sanh, một trong những chiến địa đẫm máu nhất trong lịch sử Chiến tranh Việt Nam.

Kế hoạch “Đánh Vỡ Hàm” bị bác bỏ, vì....

Kế hoạch mật này có mật danh “Đánh Vỡ Hàm”, gồm chuyển VKHN đến Nam Việt Nam, để có thể nhanh chóng sử dụng đánh quân Bắc Việt, tức 23 năm sau lần Mỹ ném bom nguyên tử xuống hai thành phố Hiroshima và Nagasaki (khiến quân Nhật phải đầu hàng vô điều kiện trước Mỹ, kết thúc Thế chiến 2 ở châu Á).

Các tài liệu mới - gồm một số đã được giải mật năm 2016 - cho thấy cuộc chiến ở Khe Sanh có thể dẫn đến nguy cơ Mỹ sử dụng VKHN. Theo Times, quân Bắc Việt sử dụng mọi giải pháp để chống lại 2 trung đoàn Thủy quân lục chiến Mỹ cùng một số nhỏ quân lính Việt Nam Cộng hòa ở chiến trường này.

Vào lúc chiến trường Khe Sanh chưa khốc liệt, Tổng thống Johnson đã yêu cầu các chỉ huy quân Mỹ bảo đảm quân đội Mỹ không thua trận. Trong khi công khai bày tỏ sự tự tin về kết quả chiến trường Khe Sanh, Tướng Westmoreland cũng bí mật tổ chức một cuộc họp kín ở Okinawa (Nhật Bản) để bàn việc đưa VKHN đến Nam Việt Nam, và tìm cách chống lại quân Bắc Việt.

Trong một cáp liên lạc (được giải mật năm 2014) đề ngày 3.2.1968, Tướng Westmoreland gởi Chủ tịch Hội đồng chỉ huy liên quân Mỹ (JCS) là Tướng Earle Wheeler, thúc “phải đưa vũ khí hiệu quả hơn chống quân địch đông hơn. Trong những hoàn cảnh này, tôi nhận định có thể triển khai VKHN chiến thuật hoặc chất độc hóa học”.

...Ông Johnson ngán chiến tranh mở rộng với Trung Quốc

Trong cáp liên lạc ngày 10.2.1968 gởi Đô đốc Ulysses Grant Sharp, chỉ huy quân Mỹ ở Thái Bình Dương, Tướng Westmolerand báo cáo: “Kế hoạch Đánh Vỡ Hàm được tôi chấp thuận”.

Nhưng cùng ngày 10.2.1968, Cố vấn An ninh quốc gia Walt W. Rostow gởi một bản ghi nhớ loại bí mật “chỉ dành cho mắt đọc” nhằm báo động kế hoạch “Đánh Vỡ Hàm” với Tổng thống Johnson. Ông Rostow viết tại Nhà Trắng: “Không có VKHN ở Nam Việt Nam. Tổng thống có quyền quyết định đưa chúng đến đó”.

Tổng thống Johnson nổi nóng, ra lệnh cho ông Rostow viết thư chỉ đạo hủy kế hoạch của Tướng Westmolerand.

Từ phải qua: Tổng thống Lyndon Johnson, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Mcamara, tướng William Westmolerand và tướng Earle Wheeler, ảnh chụp năm 1967- Ảnh: AP

Ngày 12.2.1968, Đô đốc Sharp gửi lệnh hủy đến Tướng Westmolerand và JCS: “Không tiếp diễn toàn bộ kế hoạch Đánh Vỡ Hàm . Hành động này cùng các hành động trước đó, gồm các thông tin liên lạc, phải được siết chặt nhằm bảo vệ an toàn, không được tiết lộ nội dung kế hoạch”.

Đô đốc Sharp được Times thuật rằng ông từng ủng hộ kế hoạch “Đánh Vỡ Hàm”. Ông được cha mẹ đặt theo tên Tổng thống Ulysse Grant, một vị tướng thời Nội chiến Mỹ và lấy vợ là người có họ với Đô đốc Sharp.

Báo Mỹ cũng cho biết lính thủy quân lục chiến Mỹ ở Khe Sanh không hề được biết chuyện này.

Vụ báo cáo và hủy kế hoạch “Đánh Vỡ Hàm” được kể lại bởi của Tom Johnson, một trợ lý đặc biệt của Tổng thống Johnson, nhưng hai người không có họ hàng bà con gì với nhau.

Trợ lý Johnson cũng là người viết biên bản cuộc họp về “Đánh vỡ Hàm” vốn diễn ra trong Phòng Gia đình ở tầng hai Nhà Trắng.

Người trợ lý còn nói Tổng thống Johnson “không bao giờ tin các tướng lĩnh. Ngài ngưỡng mộ Tướng Westmoreland, nhưng không muốn các tướng lĩnh điều hành Chiến tranh Việt Nam”.

Trả lời phỏng vấn của Times, trợ lý Johnson nói Tổng thống Johnson sợ “chiến tranh mở rộng hơn” và Trung Quốc sẽ nhảy vào can thiệp, như Trung Quốc đã làm ở cuộc Chiến tranh Triều Tiên 1950-1953.

“Những Tổng thống thời chiến”

Câu chuyện Mỹ suýt dùng đến VKHN ở Việt Nam, là nội dung trong cuốn sách Những Tổng thống thời chiến sắp xuất bản ngày 1.10 tới, tác giả là nhà sử học Michael Beschloss.

Khi tìm kiếm thông tin cho cuốn sách, ông Beschloss đã tìm ra tài liệu kể trên. Ông nói với Times: “Chắc chắn Johnson đã phạm nhiều sai lầm nghiêm trọng khi gây ra Chiến tranh Việt Nam. Nhưng chúng ta phải cảm ơn ông ấy đã bảo đảm không có chuyện xảy ra vụ sử dụng VKH vào cuộc chiến thảm khốc đó hồi đầu năm 1968”.

Bìa cuốn sách Những Tổng thống thời chiến của nhà sử học Beschloss - Ảnh : Penguin Random House

Nếu như quân Mỹ sử dụng VKHN, sẽ nhồi thêm sự kinh khủng vào một trong những năm bạo lực, giông bão nhất trong lịch sử Mỹ hiện đại. Vài tuần sau vụ hủy kế hoach "Đánh Vỡ Hàm", Tổng thống Johnson tuyên bố không tái tranh cử. Và không lâu sau xảy ra hai vụ ám sát Mục sư Martin Luther King và Thượng nghị sĩ Robert Kennedy (em trai cố Tổng thống John Kennedy).

Theo Times, vụ việc năm 1968 đã có tiếng vọng cho thời hiện đại. 14 tháng trước, Tổng thống Donald Trump đã dọa tấn công CHDCND Triều Tiên bằng VKHN. Tổng thống Kennedy đã phải đắn đo khi xảy ra vụ khủng hoảng tên lửa Cuba năm 1962, vốn có thể đẩy Mỹ và Liên Xô vào chiến tranh hạt nhân.

Và trước khi bị Tổng thống Harry Truman cách chức, Tướng Douglas MacArthur cũng từng đề nghị dùng VKHN để kết thúc Chiến tranh Triều Tiên. Tổng thống Truman cũng ngán chiến lược hung hăng của vị tướng một mắt có thể gây chiến tranh lớn giữa Mỹ với Trung Quốc, nhưng cũng có lúc ông cho chuyển đầu đạn nguyên tử đến các căn cứ ở Thái Bình Dương, dù không nhằm giải quyết chiến tranh Triều Tiên.

Nhưng tài liệu giải mật cho thấy vụ ở Khe Sanh khác hẳn. Tác giả cuốn sách Các Tổng thống thời chiến, ông Beschloss nói: “Tại Triều Tiên, MacArthur không trực tiếp kêu gọi chuyển VKHN đến chiến trường lập tức, khi xem ra quân Hàn Quốc có thể thua quân Triều Tiên xâm lược hồi năm 1950. Nhưng tại Việt Nam, Westmoreland ép Tổng thống chuyển VKHN lập tức”.

Vĩnh Thụy (theo New York Times)