5 lý do khiến Ukraine không thể sớm gia nhập NATO

Một số thành viên NATO gồm Ba Lan, Romania, Slovakia, Cộng hòa Czech, Estonia, Latvia, Lithuania, Montenegro, Bắc Macedonia tỏ ý ủng hộ Ukraine. Nhưng Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg nêu điều kiện cần tất cả 30 thành viên đồng ý mới có thể kết nạp quốc gia mới, Cố vấn an ninh Mỹ Jake Sullivan nói rằng nên hoãn quá trình xét gia nhập.

Trang Euronews đã nêu 5 lý do khiến Ukraine không thể sớm gia nhập NATO.

Rủi ro chiến tranh leo thang

Cuộc chiến đang diễn ra làm tình hình trở nên phức tạp. Điều 5 Hiệp ước NATO quy định toàn liên minh hỗ trợ quân sự nếu một quốc gia thành viên bị tấn công. Như vậy nếu Ukraine gia nhập và vẫn còn chiến tranh với Nga, điều khoản này sẽ được kích hoạt.

Giáo sư John Williams thuộc Đại học Durham nhận xét: “Có rủi ro chiến tranh leo thang khi kết nạp Ukraine. NATO sẽ can thiệp vào cuộc chiến một cách trực tiếp hơn, thành viên giáp Nga như Ba Lan và các nước Baltic có khả năng trở thành chiến trường”.

Thời điểm Thụy Điển cùng Phần Lan nộp đơn xin gia nhập NATO, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đe dọa đáp trả tương xứng nếu liên minh xây dựng hạ tầng quân sự và triển khai quân đến hai nước Bắc Âu này.

Theo cựu Phó trợ lý Tổng thư ký NATO Jamie Shea: “Hãy để xung đột qua đi trước. Hiện tại vấn đề quan trọng nhất là duy trì hoạt động của Ukraine và đánh đuổi lực lượng Nga khỏi lãnh thổ”.

Tư cách thành viên NATO chưa cần thiết với Ukraine

NATO hiện đã giúp đỡ Ukraine. Bên cạnh hàng chục tỷ euro viện trợ quân sự cùng hỗ trợ tài chính cung cấp bởi từng thành viên NATO riêng lẻ, liên minh cũng đứng ra điều phối hoạt động hỗ trợ cũng như tiến hành viện trợ nhân đạo.

“Ukraine nhận được đảm bảo an ninh của NATO mà chẳng cần tư cách thành viên. Đôi lúc bạn vẫn có thể nhận được nhiều lợi ích do tư cách thành viên NATO đem lại nhưng chẳng cần thực sự gia nhập”, theo cựu Phó trợ lý Shea. Ông dẫn chứng bằng trường hợp Kosovo được lực lượng gìn giữ hòa bình NATO hỗ trợ giữ ổn định tình hình tại vùng biên giới giáp Serbia.

Ukraine chưa sẵn sàng để trở thành thành viên NATO

Trước khi gia nhập NATO, các quốc gia phải đáp ứng hàng loạt tiêu chuẩn về kinh tế, chính trị lẫn quân sự. Giáo sư Williams đánh giá Ukraine vẫn chưa cải thiện nhiều, còn vấn đề ở thể chế dân chủ và quá trình chống tham nhũng.

Nỗ lực gia nhập Liên minh châu Âu (EU) của Ukraine cũng gặp khó khăn tương tự. Hiện vẫn còn lo ngại liệu Kyiv có đáp ứng được tiêu chuẩn lẫn kỳ vọng từ khối hay không.

Cuộc chiến hiện tại có thể giúp Ukraine cải thiện về mặt quân sự. Cựu Phó trợ lý Shea chỉ ra Kyiv đã nhận được rất nhiều trang thiết bị quân sự phương Tây cùng huấn luyện đi kèm.

Rất khó để tất cả thành viên NATO đồng ý kết nạp Ukraine

Theo quy định NATO, một quốc gia chỉ được khi kết nạp khi tất cả 30 thành viên đều đồng ý. Chỉ một thành viên phản đối cũng cản trở toàn bộ quy trình. Thụy Điển cùng Phần Lan vào tháng 7 từng gặp cản trở từ Thổ Nhĩ Kỳ. Với Ukraine, cản trở có thể đến từ Hungary.

Giữa hai nước láng giềng tồn tại căng thẳng lâu dài về quyền lợi của nhóm người thiểu số nói tiếng Hungary tại Ukraine. Kể từ năm 2017 khi Kyiv quy định tiếng Ukraine là ngôn ngữ bắt buộc trong trường tiểu học, Hungary nhiều lần ngăn cản Ukraine hội nhập với NATO và EU.

Ngoài ra, có thể còn các quốc gia khác. Nhà phân tích William Alberque Viện nghiên cứu Chiến lược quốc tế (IISS) lưu ý: “Liệu Pháp và Đức - hai thành viên NATO chủ trương ôn hòa - đồng ý hay không? Họ có sẵn sàng đẩy tình hình đi xa đến vậy không?”.

Năm 2008, Pháp và Đức từng ngăn Ukraine và Georgia gia nhập. Một tuần trước khi cuộc chiến nổ ra vào cuối tháng 2, Thủ tướng Đức Olaf Scholz vẫn tuyên bố "không định cho Kyiv trở thành thành viên NATO".

“Chiến thắng” về mặt tuyên truyền cho Tổng thống Nga

Từ lúc cuộc chiến tại Ukraine cho đến nay, Tổng thống Vladimir Putin nhiều lần tuyên truyền quan điểm Nga bị NATO đe dọa. Nhà lãnh đạo tuyên bố chiến dịch quân sự mà ông phát động là để loại bỏ mối đe dọa này.

Việc Ukraine trở thành thành viên NATO sẽ làm liên tưởng đến tình huống NATO chuẩn bị đặt căn cứ rồi đưa quân đến nước này. Theo cựu Phó trợ lý Shea: “Đây là cú hích về tuyên truyền mạnh mẽ cho Tổng thống Putin”.