Gỡ nút thắt đất công xen kẽ, khai thông bế tắc cho hàng ngàn dự án nhà ở

Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA), thời gian qua, thị trường bất động sản TP.HCM đối mặt với nhiều khó khăn khi hàng trăm dự án nhà ở thương mại trên địa bàn bị đình trệ, không thể thi công đúng hạn theo kế hoạch. Nguyên nhân là bởi những dự án này vướng đất công nằm xen cài, rải rác.

Thống kê của HoREA cho thấy TP.HCM đang có 158 dự án nhà ở thương mại bị chậm thực hiện hoặc bị đình chỉ thi công do vướng các phần đất công thuộc Nhà nước quản lý như đất rạch, đường, bờ đất... nằm xen cài rải rác trong các dự án, dù tỷ lệ đất công chỉ chiếm khoảng trên dưới 10% diện tích của các dự án này.

Ông Châu cho rằng tình trạng ách tắc dự án vì đất công chủ yếu là do Luật Đất đai hiện chưa quy định rõ cách giải quyết tình huống đất công xen kẽ, phân tán trong quỹ đất của dự án. Trong khi đó, Luật Quản lý và sử dụng tài sản công lại quy định, kể cả 1,2 mét đất công cũng phải đem đấu giá.

Vì sự bất cập này, nhiều dự án cũ vướng đất công của TP.HCM bị đình trệ vô thời hạn, còn dự án mới thì không ai dám đề xuất. Ngay cả những dự án đã có quyết định công nhận chủ đầu tư hoặc cấp phép để khởi công xây dựng nhưng chỉ cần vướng một phần diện tích nhỏ đất công xen cài cũng bị cơ quan có thẩm quyền yêu cầu tạm ngừng thi công để hoàn thành thủ tục cho phần đất công.

Tình trạng này đã tác động trực tiếp đến thị trường bất động sản TP.HCM, gây khó khăn cho doanh nghiệp và nhà đầu tư, làm giảm nguồn thu ngân sách Nhà nước từ các hoạt động đầu tư, xây dựng, kinh doanh bất động sản.

Trước tình trạng này, ngày 18.12, Thủ tướng chính thức ban hành nghị định 148/2020 về việc sửa đổi, bổ sung một số nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai. Đáng chú ý, nghị định này cho phép những thửa đất xen kẽ trong các dự án được giao, thay vì phải đấu giá như trước.

Theo đó, để được giao đất, cho thuê các thửa đất nhỏ hẹp do Nhà nước quản lý, các tổ chức, cá nhân phải đáp ứng được 5 tiêu chí. Thứ nhất, đất thuộc quỹ đất đã thu hồi theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, đất chưa giao, đất chưa cho thuê hoặc đất đang giao quản lý theo quy định.

Thứ hai, đất có diện tích, hình dạng không đủ tiêu chuẩn diện tích, kích thước tối thiểu được phép tách thửa theo quy định của UBND cấp tỉnh.

Thứ ba, đất phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất hoặc quy hoạch chi tiết xây dựng đô thị, quy hoạch xây dựng điểm dân cư nông thôn, quy hoạch xây dựng xã nông thôn mới đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.

Thứ tư, không thuộc khu vực đất thực hiện các dự án, công trình đã được xác định trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, công bố công khai.

Thứ năm, đất dự kiến giao, cho thuê không có tranh chấp, khiếu nại, vi phạm hoặc có tranh chấp, khiếu nại, vi phạm nhưng đã có văn bản giải quyết theo quy định của pháp luật.

Ngoài ra, nghị định cũng ưu tiên sử dụng các thửa đất nhỏ hẹp do Nhà nước quản lý vào mục đích công cộng. Trường hợp không sử dụng được vào mục đích công cộng thì thực hiện việc giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất cho người sử dụng đất liền kề. Nghị định này chính thức có hiệu lực từ ngày 8.2.2021.

Sau khi nhận thông tin Nghị định 148 được ban hành, ông Lê Hoàng Châu đã ngay lập tức gửi thư điện tử báo tin mừng đến các doanh nghiệp và hội viên của HoREA.

Chủ tịch HoREA đánh giá nghị định 148 sẽ giải quyết được nhiều vướng mắc về pháp lý bấy lâu nay. Đặc biệt là có cơ chế hợp lý để giải quyết các thửa đất do Nhà nước quản lý nằm xen kẽ trong các dự án đầu tư, dự án bất động sản.

“Nghị định này giúp khai thông bế tắc cho hàng ngàn dự án nhà ở trong cả nước, vừa đảm bảo không làm thất thoát tài sản công (đất đai), vừa tạo điều kiện để các nhà đầu tư triển khai thực hiện dự án, cũng vừa làm căn cứ pháp lý để cán bộ công chức chuyên tâm trong thực thi công vụ”, ông Châu nói.