Gửi bình luận
Ukraine và Nga vẫn đang âm thầm đàm phán về một số vấn đề.
Dù bị cuốn vào một cuộc chiến khốc liệt, Ukraine và Nga vẫn đang cố gắng đàm phán về một số vấn đề nhân đạo cốt lõi như trao đổi tù binh chiến tranh và thi thể binh sĩ tử trận, việc tàu bè qua lại các cảng biển Đen của Ukraine, và gần đây nhất là sự trở về của trẻ em Ukraine từ Nga.
Trong một số trường hợp, Moscow và Kyiv sử dụng các bên trung gian, bao gồm Thổ Nhĩ Kỳ, Qatar, UAE, Ả Rập Saudi, Vatican và Ủy ban Chữ thập đỏ Quốc tế.
Theo Washington Post, một số quan chức Ukraine tiết lộ rằng hầu hết việc trao đổi trong thời chiến đều được thực hiện trực tiếp bởi các đại diện cá nhân đến từ hai bên. Tuy nhiên, cả Nga và Ukraine đều không muốn tiết lộ về các kênh hỗ trợ như vậy.
“Việc này rất khó khăn về mặt cảm xúc. Chúng tôi hiểu rằng bất kể điều gì đã xảy ra, bất kể mối quan hệ hiện tại của chúng tôi là gì, chúng tôi đều hướng đến việc đảm bảo cho người của bên mình được trở về và nếu chúng tôi từ chối các kênh liên lạc, chúng tôi sẽ không thể làm được điều đó”, Dmytro Usov, một quan chức tình báo quân sự Ukraine, người đứng đầu một trung tâm điều phối giám sát các cuộc đàm phán trao đổi tù nhân cho biết.
Hiện nay, có rất ít cơ hội để hai bên đàm phán nhằm ngăn chặn chiến tranh. Vào tháng 3.2022, một loạt cuộc đàm phán hòa bình chính thức đã thất bại. Thay vào đó, Ukraine và Nga chỉ đang trao đổi dựa trên những điểm cơ bản vì lợi ích chung, bao gồm cả việc trao đổi tù binh chiến tranh.
Về phía Nga, việc đàm phán về trao đổi tù binh được thực hiện bởi một trung tâm điều phối trực thuộc Bộ Quốc phòng Nga cùng sự phối hợp của Tổng cục An ninh Liên bang Nga (FSB). Usov cho biết, các chính trị gia của Nga và chỉ huy nhóm lính đánh thuê Wagner và Akhmat đã vận động để thúc đẩy việc trao đổi tù nhân với Ukraine.
Các cuộc trao đổi tù binh, thi thể của các binh sĩ thiệt mạng, hầu hết diễn ra ở khu vực Sumy phía đông bắc Ukraine. Tuy pháo kích vẫn xảy ra hằng ngày và lệnh ngừng bắn thường được thông báo khi hai bên tiến hành trao đổi.
Oleh Kotenko, một quan chức Ukraine giám sát việc chuyển giao và tìm kiếm binh sĩ mất tích cho biết, khoảng hai lần một tháng, những chiếc xe tải đông lạnh chở đầy thi thể được đưa đến biên giới bởi các nhân viên dịch vụ khẩn cấp của Nga và Ukraine dưới sự hỗ trợ của Ủy ban Chữ thập đỏ quốc tế.
“Thời gian, địa điểm và số lượng thi thể đã được phía Nga báo cáo. Chúng tôi nhất trí với đối thủ về các sứ mệnh nhân đạo, nếu không, những người lính của Ukraine sẽ không được chôn cất một cách đàng hoàng như những anh hùng”, ông Kotenko nói và cho biết thêm rằng đường dây liên lạc được khởi xướng vào mùa hè năm 2022.
Thổ Nhĩ Kỳ cũng là địa điểm để hai bên Nga - Ukraine thúc đẩy đàm phán khi rơi vào bế tắc. Quốc gia này đã từng được chọn làm lãnh thổ trung lập sau khi vòng đàm phán hòa bình ngắn ngủi ở Belarus vào tháng 3.2022.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã xây dựng thành công mối quan hệ với Moscow và Kyiv, lên án cuộc chiến mà Nga phát động, nhưng cũng đồng thời bác bỏ các biện pháp trừng phạt của phương Tây và đóng vai trò là cầu nối cho lĩnh vực tài chính của Moscow.
Đã có một vài cuộc gặp công khai giữa quan chức Ukraine và Nga ở Istanbul, nhưng các cuộc đàm phán thường được giữ bí mật.
Washington Post cho biết, Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Rustem Umerov là một trong những quan chức dẫn dắt các cuộc đàm phán tại Istanbul cho đến tháng 9.
Sau nhiều tháng đàm phán giữa Ukraine và Nga, một thỏa thuận ngũ cốc đã được công bố vào tháng 7.2022. Tuy nhiên, Thứ trưởng cơ sở hạ tầng Yury Vaskov của Ukraine cho biết, không có cuộc gặp trực tiếp nào giữa người Ukraine và người Nga về ngũ cốc. Thay vào đó, các cuộc đàm phán diễn ra theo hình thức 4 bên: Thổ Nhĩ Kỳ, Liên Hợp Quốc, Ukraine và Nga.
Sau các cuộc thảo luận bên lề cuộc đàm phán về ngũ cốc, vụ trao đổi tù nhân lớn nhất cho đến nay đã được thống nhất, quan chức tình báo quân sự Ukraine Usov cho biết, 215 người Ukraine và 10 chiến binh nước ngoài đã được trao đổi vào tháng 9.2022 để đổi lấy 55 sĩ quan Nga và chính trị gia Ukraine thân Nga Viktor Medvedchuk.
215 người Ukraine đã được đưa tới Thổ Nhĩ Kỳ, trong khi các chiến binh nước ngoài gồm 5 công dân Anh, 2 người Mỹ, một người Maroc, một người Croatia và một người Thụy Điển - đã bay tới Ả Rập Saudi.
Usov cho biết việc liên quan đến Ả Rập Saudi và Thổ Nhĩ Kỳ sẽ đảm bảo rằng Nga ít có khả năng rút lui, nhằm tránh chọc giận hai đối tác quan trọng của Moscow.
Cuộc trao đổi tù nhân chiến tranh đáng chú ý gần đây nhất gồm 45 người mỗi bên diễn ra vào tháng 7.
Bên cạnh đó, Vatican cũng được cho là một kênh trung gian khác cho liên lạc Ukraine - Nga. Ukraine đã vận động hành lang thông qua Giáo hội Công giáo để yêu cầu Nga trao trả lại tất cả những người không tham chiến, bao gồm đầu bếp, y tế và các quân nhân khác không tham chiến. Theo Công ước Geneva, những người không tham chiến không được bắt làm tù binh. Kyrylo Budanov, Giám đốc tình báo quân đội Ukraine đã được mời đến gặp Giáo hoàng Francis vào mùa hè năm ngoái.
Trong tháng này, Qatar đã giúp đảm bảo sự hồi hương của 4 đứa trẻ Ukraine từ Nga, khiến nước này trở thành quốc gia thứ ba, sau Thổ Nhĩ Kỳ và Ả Rập Saudi, làm trung gian cho một thỏa thuận thành công giữa Nga và Ukraine.
Có một đường dây liên lạc về trẻ em mất tích giữa thanh tra viên nhân quyền Ukraine Dmytro Lubinets và người đồng cấp từ phía Nga là Tatiana Moskalova. Bắt đầu từ tháng 3 năm nay, các nhóm trẻ em đã được tạo cơ hội quay trở lại Ukraine. Các em đã được đưa đến vùng cực tây của biên giới Ukraine - Belarus và được Save Ukraine, một tổ chức phi chính phủ đón tại Ukraine.
