Quay trở lại Washington, tôi trình lên Tổng thống Johnson một sự chọn lựa ảm đạm giữa hai phương án: hoặc đi đến một thỏa hiệp (mà di sản sẽ còn tệ hơn là một NVN độc lập không CS như theo mục tiêu của chúng ta) hoặc nghe theo yêu cầu của tướng Westmoreland và gia tăng oanh kích BV. Tôi cũng thận trọng lưu ý rằng các biện pháp sau cùng này chưa hẳn sẽ đảm bảo thành công, rằng số binh sĩ Mỹ tử trận sẽ lên đến cả ngàn người mỗi tháng, và rằng có thể đến đầu năm 1967 chúng ta sẽ phải đứng trước một tình thế “không quyết định gì được nữa” trong một tình huống bạo lực, tàn phá và chết chóc cao hơn nhiều.
Tôi chẳng cho thấy mình nghiêng về 1 trong 2 giải pháp bất hạnh đó. Song tôi có nói rằng nếu như phải tăng oanh kích và thêm quân bộ chiến, chúng ta nên dọn đường bằng một đợt ngưng oanh kích kéo dài từ 3 đến 4 tuần. Suy nghĩ của tôi rất đơn giản, như tôi trình bày với Tổng thống: “Tôi rất băn khoăn về việc chúng ta phải tăng cường độ chiến tranh tại VN mà không cố thử tìm cách kết thúc chiến tranh qua việc ngưng oanh kích hoặc ít nhất cũng đã tỏ rõ cho dân chúng rằng chúng ta đã làm mọi việc vì mục đích đó”.
Tất cả bắt đầu vào đầu giờ chiều ngày 2.12 khi tôi gặp Tổng thống Johnson trong trang trại của ông. Tôi nói với ông rằng sau chuyến đi Sài Gòn về, tôi ngày càng tin rằng chúng ta nên dứt khoát nghĩ đến một biện pháp nào khác hơn là biện pháp quân sự như là một giải pháp độc nhất. Tôi thúc Tổng thống cho kèm theo việc triển khai thêm bộ binh một kế hoạch chính trị nào đó – một cuộc ngưng oanh kích chẳng hạn.
Trong suốt 5 ngày sau đó, chúng tôi tích cực thảo luận về vấn đề này. Cuối cùng thì đa số các cố vấn của Tổng thống đều thuận tình thừ ngưng oanh kích. Tổng thống triệu tập chúng tôi vào phòng họp nội các hôm 17.12.1965. Tổng thống bắt đầu cuộc họp với câu nói “Tôi sẵn sàng chơi bất cứ ván bài nào miễn là có được kết quả”. Tôi cũng thố lộ ra hết mọi suy nghĩ thầm kín và hy vọng mong manh của tôi:
“McNamara: Giải pháp quân sự là không chắc chắn rồi. Cuối cùng chúng ta cũng phải tìm đến một giải pháp ngoại giao mà thôi.
Tổng thống: Như thế có nghĩa là mọi việc chúng ta làm trên chiến trường cũng chẳng chắc đem lại chiến thắng à?
McNamara: Tôi muốn nói như sau: Chúng ta không thể tìm được một giải pháp quân sự. Chúng ta cần thăm dò nhiều biện pháp khác…
Phương cách tiến hành hoạt động quân sự của chúng ta không thể dẫn đến một kết cục thắng lợi. Có vẻ như mâu thuẫn đấy khi tôi đến gặp qúy vị để bàn về việc gia tăng thêm quân đến 400.000 người. Nhưng tăng thêm quân như thế có nghĩa là leo thang và dẫn đến các hậu quả không mong muốn. Thành ra, tôi đề nghị tính đến các phương án khác…”.
Tổng thống rời cuộc họp mà lòng thì nghiêng về một giải pháp tạm ngưng oanh kích, tôi nghĩ như vậy, song vẫn chưa dứt khoát điều gì. Rồi thì ngày 22.12, cả tòa Bạch Ốc lẫn Sài Gòn loan báo hưu chiến trong 30 giờ, bao gồm cả ngưng oanh kích BV, bắt đầu từ hôm trước lễ Giáng sinh.
