Mỹ chỉ trích gay gắt WHO vì không mời Đài Loan dự họp

Người đứng đầu Cơ quan ngoại giao Đài Loan Ngô Chiêu Tiếp (Joseph Wu) hôm 18.5 cho biết đảo này đã không được mời dự cuộc họp của WHO. "Bất chấp tất cả những nỗ lực của chúng tôi và sự ủng hộ quốc tế chưa từng có, Đài Loan đã không nhận được lời mời tham gia. Cơ quan ngoại giao vô cùng lấy làm tiếc và không hài lòng trước việc Ban Thư ký WHO đã chịu áp lực từ Trung Quốc và phớt lờ quyền lợi y tế của 23 triệu dân Đài Loan", ông Ngô nói.

Hòn đảo này trước đó từng tham gia WHA với tư cách quan sát viên từ năm 2009 đến năm 2016, cho đến lúc Bắc Kinh gây áp lực nhằm loại bỏ vị trí ấy sau khi bà Thái Anh Văn, người từ chối công nhận chính sách "một quốc gia, hai chế độ" được bầu làm lãnh đạo Đài Loan.

Trung Quốc đã bác bỏ quyền tham gia vào bất cứ tổ chức quốc tế nào của Đài Loan trừ khi đảo chấp nhận là một phần của Trung Quốc. Trong khi Trung Quốc luôn khẳng định nước này "có quyền đại diện cho Đài Loan trên trường quốc tế" thì Đài Bắc nhấn mạnh chỉ có chính quyền “dân chủ” của đảo mới có thể đại diện cho Đài Loan.

Phản ứng trước thông tin trên, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cho biết: “Mỹ lên án hành động loại trừ Đài Loan khỏi cuộc họp Hội đồng Y tế Thế giới (WHA). Tổng giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới Tedros Adhanom Ghebreyesus có mọi quyền và tiền lệ để mời Đài Loan dự họp của WHA. Tuy nhiên, ông ấy chọn cách không mời Đài Loan vì đang chịu sức ép từ Trung Quốc".

Người đứng đầu Bộ Ngoại giao Mỹ cho rằng sự vắng mặt của Đài Loan khiến WHA không thể tận dụng chuyên môn khoa học của hòn đảo, đồng thời làm tổn hại uy tín và hiệu quả của WHO tại thời điểm mà thế giới cần nhất.

"Điều này càng gây nghi ngờ tuyên bố minh bạch và lời kêu gọi hợp tác quốc tế của Trung Quốc, làm cho sự khác biệt giữa Trung Quốc và Đài Loan trở nên rõ ràng hơn", ông Pompeo nói thêm.

Đáng chú ý, trong cuộc họp của Hội đồng Y tế Thế giới, Bộ trưởng Y tế Mỹ Alex Azar cũng đã chỉ trích thất bại của WHO trước cuộc họp WHA ngày 18.5. Ông Azar cho rằng sai lầm của WHO đã làm chết nhiều người và đòi hỏi trách nhiệm đối với tổ chức này.

“Chúng tôi thấy rằng WHO đã thất bại trong nhiệm vụ cốt lõi là chia sẻ thông tin và minh bạch khi các quốc gia thành viên không hành động một cách thiện chí. Điều này không bao giờ có thể xảy ra một lần nữa. Chúng ta phải thành thật về lý do đầu tiên khiến đại dịch này vượt ra khỏi tầm kiểm soát. Tổ chức này đã thất bại trong việc thu thập các thông tin mà thế giới cần. Trong nỗ lực che giấu dịch bệnh, ít nhất một thành viên đã giả dối về nghĩa vụ của mình và gây thiệt hại khủng khiếp cho cả thế giới", ông Azar phát biểu và ám chỉ Trung Quốc che giấu thông tin.

Phát biểu tại Nhà Trắng vài giờ sau đó, Tổng thống Donald Trump tuyên bố: "Tổ chức Y tế Thế giới là con rối của Trung Quốc, họ lấy Trung Quốc làm trung tâm để làm cho nước này tốt đẹp hơn. Họ đã cho chúng tôi rất nhiều lời khuyên tồi tệ”.

Ông chủ Nhà Trắng cho biết Mỹ đã cấp ngân sách cho WHO khoảng 450 triệu USD mỗi năm, nhiều hơn bất cứ quốc gia nào trên thế giới. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh chính quyền của ông đang lên kế hoạch giảm hoặc ngừng khoản tài trợ này bởi vì Mỹ “không được đối xử công bằng”.

Hoàng Vũ (theo SCMP, AFP)