Nền kinh tế Campuchia thời COVID-19: Tăng trưởng âm, thất nghiệp cao

Campuchia đang thành công về y tế sau khi phát hiện trường hợp nhiễm coronavi-rút đầu tiên từ 4 tháng trước. Thế nhưng, tác động của đại dịch đang tạo tiền đề cho một thảm họa kinh tế ở quốc gia 16 triệu dân này.

Đất nước Campuchia, với một trong những hệ thống y tế mong manh nhất Đông Nam Á, đã tránh được loại dịch bệnh đang lây lan nhanh và tràn ngập ở một số quốc gia phát triển. Nhưng bên cạnh tin vui này là một tin đáng lo. Ngân hàng Thế giới đã cảnh báo Campuchia phải đối mặt với "mối đe dọa lớn nhất" sau 30 năm phát triển khi dự đoán suy thoái kinh tế do đại dịch có thể đẩy GDP vào tình trạng tăng trưởng âm từ 1% đến 2,9% trong năm nay. Lần đầu tiên kể từ năm 1994, kinh tế Campuchia đối mặt với tăng trưởng âm.

Trong một đánh giá được công bố vào thứ sáu (29.5), Ngân hàng thế giới ước tính có ít nhất 1,76 triệu người lao động ở Campuchia có nguy cơ mất việc làm vì sự suy thoái kinh tế toàn cầu do vi-rút gây ra. Suy thoái toàn cầu tác động tới ba lĩnh vực quan trọng nhất của Campuchia: xuất khẩu hàng may mặc, du lịch và xây dựng. Những ngành công nghiệp này chiếm 71% tăng trưởng và 20% tổng số việc làm tại Campuchia.

Dự báo nghiệt ngã của Ngân hàng thế giới trái ngược với thành công của Campuchia trong việc kiểm soát COVID-19, vốn đã làm lây nhiễm hơn 6 triệu người và khiến gần 370.000 người tử vong trên thế giới. Tính đến ngày 1.6, Campuchia mới chỉ ghi nhận 125 ca nhiễm và không có trường hợp tử vong.

Bộ Y tế Campuchia đã xét nghiệm hơn 10.000 người, hầu hết thông qua Viện Pasteur ở Phnom Penh. Phản ứng của Campuchia trước COVID-19 đã được WHO và Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) ngợi. Cả hai tổ chức đang hợp tác chặt chẽ với các cơ quan y tế Campuchia, đều tin rằng hiện tại không có sự lây truyền vi-rút ở Campuchia.

Đại diện quốc gia WHO Li Ailan khẳng định "Họ đã hoàn thành tốt công việc" dù vẫn e ngại với nguy cơ của làn sóng thứ hai và cho rằng Campuchia cần phải chuẩn bị nhiều hơn nữa. Bà Li nói: "Họ vẫn còn ở giai đoạn đầu. Nếu có một vụ dịch ở quy mô lớn, hệ thống y tế có thể bị quá tải".

Có những câu hỏi về yếu tố nào đã giúp Campuchia tránh được tình trạng dịch bùng phát phổ biến như ở Mỹ, châu Âu, Nam Mỹ? Câu trả lời chung trong số đó là khí hậu, hạn chế giao thông công cộng, mật độ tương đối thấp và thói quen ở ngoài trời nhiều hơn .

Michael Kinzer, giám đốc chương trình an ninh y tế toàn cầu tại Campuchia thuộc CDC Mỹ, cho biết các yếu tố môi trường và xã hội có thể đã góp phần vào hạn chế lây lan. Đồng thời, ông cho biết các biện pháp của chính phủ Campuchia - gồm hạn chế đối với du khách đến từ các quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề, đóng cửa trường học và hoạt động kinh doanh, ra lệnh cấm tụ tập đông người và hạn chế đi lại trong kỳ nghỉ năm mới của Campuchia - đã tạo ra "tác động trực tiếp".

Hơn hai phần ba trường hợp nhiễm được ghi nhận ở Campuchia là từ bên ngoài. Phần còn lại là những người tiếp xúc với các bệnh nhân này, với năm cụm được coi là ổ dịch. Kinzer cho biết CDC đã hợp tác chặt chẽ với các nhóm phản ứng nhanh của Bộ Y tế Campuchia để theo dõi các trường hợp được xác nhận, theo dõi hơn 2.000 người tiếp xúc với bệnh nhân và phát hiện 27 người nhiễm thông qua theo dõi liên lạc.

Khi một số hạn chế được nới lỏng, như gỡ lệnh cấm đối với du khách đến từ một số quốc gia nhất định, chính quyền Campuchia phải đối mặt với một cuộc chiến tiếp theo để ngăn chặn làn sóng nhiễm bệnh mới.

Đồng thời, chính phủ Campuchia phải đối mặt với những gì mà Ngân hàng Thế giới mô tả là nhu cầu "cấp bách" để cứu trợ cho hàng trăm ngàn công nhân bị ảnh hưởng bởi cơn suy thoái kinh tế.

Ngân hàng thế giới dự báo nghèo đói sẽ tăng từ 3% đến 11% nếu các gia đình làm việc trong những ngành công nghiệp chính của Campuchia bị mất 50% thu nhập kéo dài trong sáu tháng.

Mất việc làm cũng có khả năng làm trầm trọng thêm lĩnh vực tín dụng trị giá 10 tỉ USD của Campuchia.

Số liệu gần đây không mấy lạc quan. Sau khi nhu cầu của người tiêu dùng trên thế giới suy giảm, hơn 237 nhà máy may mặc và giày dép sử dụng gần 120.000 người phải ngừng hoạt động hay hoạt động cầm chừng. Lượng du khách quốc tế, xương sống của ngành du lịch với hơn 600.000 nhân viên của Campuchia, đã giảm một nửa trong quý đầu tiên.

Xây dựng, động lực kinh tế lớn nhất của đất nước và sử dụng 200.000 công nhân, cũng đã bị ảnh hưởng do đầu tư trực tiếp nước ngoài, chủ yếu từ Trung Quốc, chững lại. Nhập khẩu thép, một chỉ số của hoạt động xây dựng, trong hai tháng đầu năm 2020 đã giảm 47% so với cùng kỳ.

Trong khi đó, gần 100.000 công nhân nhập cư trở về từ Thái Lan trước khi biên giới bị đóng cửa, làm lượng kiều hối giảm mạnh. Theo số liệu của Bộ Lao động Campuchia, kiều hối chảy vào nước này năm ngoái là 2,8 tỉ USD.

Chính phủ Campuchia đã tung 350 triệu USD cho một số gói cứu trợ, gồm tiền mặt cho các nhóm dễ bị tổn thương và trợ cấp lương 40 USD cho các công nhân may mặc và du lịch bị mất việc làm. Tuy nhiên, đó chỉ là biện pháp mang tính đối phó tạm thời.

Anh Tú (theo Nikkei)