Kế hoạch tổ chức hội nghị thượng đỉnh trực tiếp đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo Nhật Bản và Hàn Quốc đương nhiệm sụp đổ sau bình luận miệt thị Tổng thống Moon Jae-in của một nhà ngoại giao Nhật Bản.
Tờ Yomiuri (Nhật Bản) đưa tin Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in sẽ thăm Tokyo và có cuộc gặp thượng đỉnh với Thủ tướng Nhật - Yoshihide Suga hôm 23.7, trùng với thời điểm Thế vận hội mùa hè bắt đầu ở đây.
Thế nhưng, cả hai chính phủ hôm 19.7 đều phủ nhận cuộc họp thượng đỉnh đã được thông qua, với văn phòng của ông Moon Jae-in viện dẫn "một trở ngại vào phút chót".
Hàn Quốc phản ứng giận dữ và phản đối Nhật Bản sau khi một đài truyền hình nước này hôm 16.7 dẫn lời một quan chức ngoại giao cấp cao tại Đại sứ quán Nhật Bản ở Seoul nói rằng ông Moon Jae-in đang "masturbating" (tạm hiểu là "tự thỏa mãn" mang sắc thái tình dục) khi mô tả nỗ lực nhằm cải thiện quan hệ với Nhật của ông.
Động thái trên đã làm ảnh hưởng mối quan hệ ngoại giao vốn đã căng thẳng giữa hai nước về các vấn đề bao gồm tranh chấp lãnh thổ và lịch sử thời chiến của họ, đồng thời gây thêm nghi ngờ về hy vọng rằng Thế vận hội Tokyo sẽ là dịp để bắt đầu động lực cho hợp tác khu vực.
Theo bài viết của tờ Yomiuri, ông Yoshihide Suga và Moon Jae-in đã lên kế hoạch thảo luận về các vấn đề khiến mối quan hệ căng thẳng qua nhiều thế hệ, bao gồm cả việc bồi thường cho những người bị buộc phải làm việc trong các công ty Nhật Bản và nhà thổ quân sự trong thời kỳ Nhật Bản cai trị thuộc địa 1910-1945.
Nhật Bản cũng có kế hoạch thay thế nhà ngoại giao cấp cao trong Đại sứ quán ở Seoul sau những bình luận phản cảm về ông Moon Jae-in, tờ Yomiuri cho biết.
"Những nhận xét không phù hợp với tư cách là một nhà ngoại giao và chúng tôi nghĩ rằng điều đó rất đáng tiếc", Chánh văn phòng Nội các Nhật Bản - Katsunobu Kato nói trong một cuộc họp thường kỳ.
Trả lời báo cáo về việc loại bỏ nhà ngoại giao, ông Katsunobu Kato cho biết Ngoại trưởng Nhật - Motegi Toshimitsu sẽ quyết định các vấn đề nhân sự tại các cơ quan đại diện ở nước ngoài và không cung cấp thêm chi tiết.
Katsunobu Kato cho biết thêm, cuộc gặp thượng đỉnh giữa hai nhà lãnh đạo vẫn chưa được quyết định nhưng nếu Moon Jae-in quyết định đến thăm thì Nhật Bản sẽ chào đón ông.
Nhà Xanh của Tổng thống Moon Jae-in cho biết hai nước đang thảo luận nhưng chưa có quyết định về chuyến đi của ông.
"Vẫn chưa chắc chắn liệu một chuyến thăm Nhật Bản và cuộc gặp có diễn ra hay không vì phía Nhật Bản không có hành động thỏa đáng nào với trở ngại vào phút chót với hội nghị thượng đỉnh", Nhà Xanh thông báo.
Thứ trưởng ngoại giao Hàn Quốc, Choi Jong-kun, đã triệu tập Đại sứ Nhật Bản Koichi Aiboshi hôm 17.7 để phản đối.
"Ông cũng yêu cầu chính phủ Nhật Bản nhanh chóng thực hiện các bước hợp lý và hữu tình để ngăn chặn tình trạng như vậy tái diễn", Bộ Ngoại giao Hàn Quốc tuyên bố.
Tháng này, Thủ tướng Suga gọi mối quan hệ giữa Nhật Bản và Hàn Quốc là "rất khó khăn", nói thêm rằng việc đưa ra phản ứng với các vấn đề là tùy thuộc vào Seoul.
Tổng thống Moon Jae-in trước đó đã hy vọng Thế vận hội có thể tạo cơ hội cho Triều Tiên và Hàn Quốc cải thiện quan hệ, khôi phục các cuộc đàm phán hòa bình. Thế nhưng sau đó, Triều Tiên tuyên bố sẽ không tham dự vì lo ngại SARS-CoV-2.
Cập nhật: Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in quyết định không đến Tokyo trong tuần này để dự Thế vận hội, rút lại kế hoạch ban đầu tổ chức hội nghị thượng đỉnh với Thủ tướng Yoshihide Suga.
Nhà Xanh cho biết ông Moon Jae-in đã quyết định không đến Nhật Bản khi các cuộc đàm phán giữa Seoul và Tokyo về việc tổ chức một hội nghị thượng đỉnh đã sụp đổ.
"Chúng tôi quyết định như vậy dù các cuộc họp được tổ chức trong bầu không khí thân thiện và chúng tôi đã thu hẹp đáng kể khoảng cách", Park Su-hyun, thư ký truyền thông cấp cao của ông Moon Jae-in, cho biết.
Ông Park Su-hyun mong muốn Nhật Bản đăng cai tổ chức Thế vận hội một cách an toàn và thành công, đồng thời cho rằng Thế vận hội Tokyo là ngày hội hòa bình của mọi người trên thế giới.