Nhật Bản, Anh và Ý đã hôm 9.12 đã đồng ý cùng nhau phát triển máy bay chiến đấu thế hệ tiếp theo vào năm 2035 nhằm ứng phó với các mối đe dọa địa chính trị ngày càng tăng từ Trung Quốc và Nga.
Ba quốc gia sẽ tập hợp các công nghệ của mình để cùng phát triển một khung máy bay và đồng sản xuất.
Tokyo đang trong quá trình nới lỏng các quy tắc xuất khẩu vũ khí và hy vọng cuối cùng sẽ khai thác được các mối quan hệ mà Anh và Ý sẵn có để bán máy bay cho các nước khác.
Theo Nikkei, Anh và Ý sẽ hợp nhất các kế hoạch hiện có về máy bay chiến đấu thế hệ thứ 6 Tempest với kế hoạch của Nhật Bản để phát triển thế hệ tiếp theo cho máy bay chiến đấu F-2. Đây là lần đầu tiên trong thời kỳ hậu Thế chiến II, Nhật Bản đang phát triển một nền tảng quốc phòng lớn với các quốc gia khác ngoài Mỹ.
Tuyên bố chung của lãnh đạo 3 nước cho biết sẽ khởi động Chương trình Không quân Chiến đấu Toàn cầu, được mô tả là "một nỗ lực đầy tham vọng" nhằm phát triển máy bay chiến đấu thế hệ tiếp theo.
"Vì bảo vệ nền dân chủ, nền kinh tế và an ninh cũng như bảo vệ sự ổn định khu vực ngày càng quan trọng hơn, chúng ta cần có quan hệ đối tác quốc phòng và an ninh mạnh mẽ, được củng cố bởi khả năng răn đe đáng tin cậy", tuyên bố chung của Nhật Bản, Anh và Ý cho hay nhưng không nêu rõ các công nghệ và khả năng cụ thể mà máy bay chiến đấu thế hệ tiếp theo sẽ tích hợp.
Tuyên bố cũng nhấn mạnh rằng chương trình sản xuất máy bay chiến đấu chung sẽ "làm sâu sắc hơn sự hợp tác quốc phòng, hợp tác khoa học và công nghệ, chuỗi cung ứng tích hợp và tăng cường hơn nữa cơ sở công nghiệp quốc phòng của 3 nước”, cũng như mang lại "lợi ích kinh tế và công nghiệp rộng lớn hơn", thúc đẩy các hoạt động nghiên cứu và phát triển và tạo cơ hội cho các kỹ sư có tay nghề cao.
Nikkei cho biết, các tập đoàn công nghiệp từ 3 quốc gia sẽ dẫn đầu quy trình phát triển thân máy bay gồm Mitsubishi Heavy Industries của Nhật Bản, BAE Systems của Anh và tập đoàn quốc phòng và hàng không vũ trụ Leonardo của Ý. Động cơ sẽ được phát triển bởi Tập đoàn IHI của Nhật Bản, Rolls-Royce của Anh và Avio của Ý. Các chi tiết của máy bay chiến đấu dự kiến sẽ được chế tạo vào khoảng năm 2024.
"Chúng tôi cùng hy vọng chiếc máy bay thế hệ mới này trở thành trung tâm của hệ thống không quân chiến đấu rộng lớn hơn và có thể hoạt động trên nhiều lĩnh vực", tuyên bố chung của 3 nước cho biết, đề cập đến "khả năng tương tác trong tương lai" với Mỹ, NATO và các đối tác khác ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và châu Âu.
Tại Nhật Bản, máy bay chiến đấu mới sẽ thay thế các máy bay phản lực F-2 của Lực lượng Phòng vệ Trên không. Dự án đánh dấu một bước ngoặt đối với Nhật Bản bởi quốc gia này chủ yếu hợp tác với Mỹ trong lĩnh vực quốc phòng.
Vào năm 2020, Nhật Bản ban đầu đã chọn nhận hỗ trợ kỹ thuật với Lockheed Martin (Mỹ) nhưng sau đó đã chuyển hướng sang Anh và Ý. Các nhà quan sát nhận định, một phần lý do khiến Nhật Bản “tách” Mỹ hợp tác với Anh và Ý là để lựa chọn một chương trình mà Tokyo có thể đóng vai trò “dẫn đầu” và có khả năng thích ứng cao hơn với các mối đe dọa cụ thể mà Nhật Bản phải đối mặt.
Lực lượng phòng vệ Nhật Bản (SDF) đã sử dụng máy bay chiến đấu F-35 của Mỹ nhưng đã bày tỏ sự thất vọng về nhiều khía cạnh, điều này cản trở khả năng sửa chữa và cải tiến máy bay của Tokyo.
Về phần mình, trong một tuyên bố riêng được đưa ra cùng ngày bởi Bộ Quốc phòng Mỹ và Bộ Quốc phòng Nhật Bản, Washington cho biết họ "ủng hộ" sự hợp tác ba bên, nói rằng Anh và Ý là "hai đối tác thân thiết của cả Nhật lẫn Mỹ”.
Trong một bình luận với Nikkei, Thủ tướng Anh Rishi Sunak cho biết: "Liên minh quốc tế này nhấn mạnh tình hữu nghị không thể phá vỡ và giá trị chung giữa các quốc gia của chúng ta. Hôm nay, chúng tôi không chỉ công bố mối quan hệ đối tác mới mà còn nhấn mạnh ý định khai thác tiềm năng các ngành công nghiệp quốc phòng, đồng thời kết hợp sức mạnh khoa học và công nghệ của chúng ta để đảm bảo có thể giữ an toàn cho thế hệ tương lai. Xét cho cùng, mối quan hệ an ninh giữa khu vực châu Âu Đại Tây Dương và Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương là không thể chia cắt”.