Nhiều người bị loạn khứu giác dai dẳng do COVID-19, ngửi mùi dễ chịu thành mùi hôi

Ước tính từ Trường Đại học Y khoa Washington ở thành phố St. Louis (Mỹ) cho thấy khoảng 700.000 đến 1,6 triệu người ở Mỹ đang bị mất khứu giác mãn tính hoặc rối loạn khứu giác vì COVID-19, nghiên cứu được công bố ngày 18.11 trên tạp chí JAMA Otolaryngology – Head & Neck Surgery.

Các ước tính dựa trên khả năng một người mất khứu giác do COVID-19, tỷ lệ phục hồi dự kiến từ “rối loạn chức năng khứu giác” và số ca mắc COVID-19 hằng ngày được cáo từ tháng 1.2020 – 3.2021 bởi trang The COVID Tracking Project.

Các nhà nghiên cứu thừa nhận số người thực sự bị mất khứu giác mãn tính hoặc rối loạn khứu giác “có thể cao hơn nhiều” so với những gì họ báo cáo vì nhiều ca mắc COVID-19 có thể không được chú ý, đặc biệt là những trường hợp không có triệu chứng. Các ước tính cũng dựa trên những bệnh nhân COVID-19 khỏe mạnh hơn, không phải nhập viện, điều này có nghĩa mất khứu giác phổ biến hơn những gì các nghiên cứu cho thấy.

Nhóm nghiên cứu gọi việc mất khứu giác liên quan đến vi rút SARS-CoV-2 là “mối quan tâm ngày càng tăng về sức khỏe cộng đồng” vì có thể làm giảm chất lượng cuộc sống, tác động tiêu cực đến chế độ ăn uống, gia tăng sự lo lắng và gây ra trầm cảm.

Hơn nữa, mất khứu giác có thể khiến những người bị ảnh hưởng và người thân của họ gặp nguy hiểm vì cơ thể mất khả năng phát hiện các loại khí độc và khói bụi ô nhiễm trong không khí.

Parosmia là gì?

Trong nghiên cứu gồm những người mắc chứng parosmia (loạn khứu giác) – sự thay đổi trong nhận thức bình thường về mùi có thể làm biến dạng mùi dễ chịu thành mùi hôi. Thông thường, đầu tiên nhiều người sẽ mất khứu giác và vị giác, sau đó mới phát triển bệnh.

Các chuyên gia vẫn chưa biết tại sao COVID-19 lại dẫn đến chứng parosmia và chúng sẽ kéo dài bao lâu, nhưng một nghiên cứu cho thấy nó có thể tồn tại trung bình 3 tháng và kéo dài đến 6 tháng.

“Parosmia có thể do một số nguyên nhân như nhiễm trùng đường hô hấp, động kinh và thậm chí là u não… Chúng tôi đã nhận thấy kể từ khi đại dịch xảy ra, nhiều bệnh nhân phục hồi sau khi khỏi COVID-19 đã mắc phải những triệu chứng này.

Hiện tại có rất ít thông tin về những ảnh hưởng lâu dài của COVID-19. Tất cả những gì chúng tôi biết được là phần lớn khứu giác của bệnh nhân sẽ trở lại bình thường nhưng vẫn chưa rõ là trong bao lâu và bao nhiêu người sẽ trở lại bình thường hoàn toàn hay không”, Tiến sĩ Richard, Orlando, bác sĩ tai mũi họng và là giáo sư phẫu thuật tại Đại học Y tế Utah (Mỹ), cho biết.

Những người mắc parosmia sau khi khỏi COVID-19 đang chia sẻ kinh nghiệm của mình trên TikTok. Lời bình luận chỉ rõ tình trạng này đang thực sự phổ biến như thế nào.

Một người dùng TikTok đã chia sẻ hơn 10 video ghi lại quá trình chẩn đoán của cô. Cô cho biết khứu giác và vị giác của mình đã trở lại bình thường sau khi đôi khi mất đi trong lần mắc COVID-19 vào tháng 9.2020. Sau đó, cô phát triển chứng parosmia vào cuối tháng 11.2020.

Một năm sau, cô vẫn bị parosmia, cho biết hầu hết thức ăn đều có mùi rất khó chịu và nếu không bịt mũi thì không thể ăn chúng.

“Hãy tưởng tượng bạn bước vào một nhà hàng và trong đó chỉ bốc lên mùi như một đống rác. Đi dạo trong mưa và mùi nước mưa giống như mùi hóa chất. Bữa tối Lễ Tạ ơn có mùi giống mùi xăng đang bốc cháy. Không còn niềm vui nào liên quan đến thức ăn hay bất cứ mùi vị nào”, người dùng TikTok có tên Ashlay Zibetti chia sẻ về những trải nghiệm của mình.

Ashlay Zibetti đang mang thai và mỗi khi ôm hay hôn chồng mình thì đều phải nín thở. “Tôi đã khóc rất nhiều vì điều này. Tôi thực sự không thể phân biệt được nhà mình đang bốc cháy hay chồng tôi đang nấu bữa tối”, Zibetti chia sẻ.

Tiến sĩ Orlando nói parosmia có thể “từ một triệu chứng khó chịu dẫn đến bực bội và lo lắng”.

“Khứu giác rất quan trọng. Đó là thứ giúp bạn thưởng thức đồ ăn và cảm nhận được nguy hiểm như trong trường hợp có khói. Nó gắn liền với những kỷ niệm của chúng ta, chẳng hạn như mùi nước hoa của mẹ hoặc bà của bạn”, Orlando nói.

Rất nhiều người dùng TikTok cũng chia sẻ những trải nghiệm tương tự Zibetti. Một số người cho biết “chanh có vị như mùi nến sả và sô cô la có vị như cà phê cháy”, còn những người khác nói rằng mình ngửi thấy mùi khói thuốc lá khắp mọi nơi.

Hiện vẫn chưa có phương pháp điều trị nào cho bệnh nhân mắc parosmia liên quan đến COVID-19. Một số chuyên gia cho biết “liệu pháp mùi” có thể giúp ích. Đây là một liệu pháp ngửi những mùi hương mạnh mỗi ngày để huấn luyện não bộ ghi nhớ chúng, song cần phải nghiên cứu thêm để xác nhận xem chúng có thực sự mang lại hiệu quả hay không.

Một số thử nghiệm lâm sàng đang được tiến hành để đưa ra các lựa chọn điều trị tiềm năng trong tương lai.