Sau khẩu chiến nảy lửa, Trung Quốc nói sẽ hợp tác với Mỹ thực hiện một nhiệm vụ

Tân Hoa xã là hãng thông tấn chính thức của Chính phủ Trung Quốc và là trung tâm thu thập thông tin lớn nhất, cơ quan ngôn luận lớn nhất nước này.

Trong cuộc họp đầu tiên giữa hai nước trong nhiệm kỳ Tổng thống Joe Biden ở thành phố Anchorage, bang Alaska hôm 18 – 19.3, các nhà ngoại giao hàng đầu Trung Quốc và Mỹ đã công khai chỉ trích các chính sách của nhau ngay ở phiên khai mạc.

Dù vậy, phái đoàn Trung Quốc cho biết sau cuộc họp rằng hai bên đã “cam kết tăng cường giao tiếp và hợp tác trong lĩnh vực biến đổi khí hậu”, Tân Hoa xã cho biết hôm 20.3.

Họ cũng sẽ tổ chức các cuộc hội đàm để tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động của các nhà ngoại giao và cơ quan đại diện lãnh sự, "cũng như về các vấn đề liên quan đến các phóng viên truyền thông trên tinh thần có đi có lại và cùng có lợi", theo Tân Hoa xã.

Đại sứ quán Mỹ tại Bắc Kinh đã không trả lời ngay lập tức câu hỏi tìm kiếm bình luận.

Năm ngoái, khi căng thẳng trở nên tồi tệ hơn, hai nước đã trục xuất các nhà báo và Mỹ đóng cửa lãnh sự quán Trung Quốc ở thành phố Houston, bang Texas. Trung Quốc đã đáp trả bằng cách đóng cửa lãnh sự quán Mỹ ở Thành Đô.

Các cuộc hội đàm Mỹ - Trung tại Alaska, do Ngoại trưởng Antony Blinken và Ủy viên Bộ Chính Trị Dương Khiết Trì đứng đầu, đã diễn ra nảy lửa trước máy quay truyền hình và dường như không mang lại đột phá ngoại giao nào.

Thế nhưng, phái đoàn Trung Quốc cho biết “cả hai bên đều chia sẻ hy vọng tiếp tục loại hình liên lạc chiến lược cấp cao như vậy”, Tân Hoa xã đưa tin.

“Hai bên cũng nhất trí rằng họ sẽ duy trì đối thoại và liên lạc, tiến hành hợp tác cùng có lợi, tránh hiểu lầm và đánh giá sai cũng như tránh xung đột và đối đầu, nhằm thúc đẩy sự phát triển lành mạnh và ổn định của các mối quan hệ Trung Quốc-Mỹ”, Tân Hoa xã cho biết thêm.

Theo Tân Hoa xã, Trung Quốc - Mỹ cũng thảo luận về việc điều chỉnh các chính sách du lịch, thị thực theo tình hình đại dịch COVID-19 và "dần dần thúc đẩy bình thường hóa trao đổi nhân sự giữa hai nước”.

Sau khi hội đàm với phía Mỹ, ông Dương Khiết Trì nói với đài truyền hình CGTN của Trung Quốc rằng các cuộc thảo luận mang tính xây dựng và có lợi, "nhưng tất nhiên, vẫn có những khác biệt".

Hôm 18.3, Mỹ và Trung Quốc đã chỉ trích gay gắt các chính sách của nhau trong phiên mở đầu cuộc hội đàm trực tiếp cấp cao với mối quan hệ căng thẳng sâu sắc của hai siêu cường được thể hiện công khai.

Ông Blinkenphát biểu công khai thẳng thắn ở lần đầu gặp gỡ: "Chúng tôi sẽ thảo luận về những mối quan ngại sâu sắc của mình với các hành động từ Trung Quốc, bao gồm ở Tân Cương, Hồng Kông, Đài Loan, các cuộc tấn công mạng vào Mỹ, sự cưỡng bức kinh tế của các đồng minh của chúng tôi. Mỗi hành động này đều đe dọa trật tự dựa trên quy tắc duy trì sự ổn định toàn cầu”.

Ông Dương Khiết Trì đáp lại bằng một bài phát biểu dài 15 phút bằng tiếng Trung Quốc, trong khi phía Mỹ chờ đợi bản dịch. Quan chức ngoại giao hàng đầu Trung Quốc đã chỉ trích nền dân chủ mỏng manh ở Mỹ và hồ sơ nhân quyền của chính nước này, chỉ ra sự tàn bạo của cảnh sát và nạn phân biệt chủng tộc có hệ thống đã dẫn đến các cuộc biểu tình lớn ở Mỹ vào mùa hè năm ngoái.

Ông đả kích những gì Mỹ cáo buộc Trung Quốc đối xử kém với người dân tộc thiểu số Duy Ngô Nhĩ, chỉ trích các chính sách ngoại thương và thương mại của nước này.

"Mỹ sử dụng lực lượng quân sự và quyền bá chủ tài chính của mình để thực hiện quyền tài phán dài hạn và đàn áp các quốc gia khác. Mỹ lạm dụng cái gọi là quan niệm về an ninh quốc gia để cản trở trao đổi thương mại bình thường và kích động một số quốc gia tấn công Trung Quốc. Tôi xin nói ở đây rằng trước mặt Trung Quốc, Mỹ không có đủ tư cách để nói rằng họ muốn nói chuyện với Trung Quốc từ một vị thế cường quốc”, Dương Khiết Trì tuyên bố.

"... phía Mỹ thậm chí không đủ tư cách để nói những điều như vậy, thậm chí 20 năm hay 30 năm trở lại đây, bởi vì đây không phải là cách để đối phó với người Trung Quốc", ông nói thêm.

Dương Khiết Trì đã chất vấn Blinken về việc liệu các lệnh trừng phạt được công bố trước cuộc đàm phán là có chủ đích hay không. “Chà, tôi nghĩ chúng tôi đã nghĩ quá tốt về Mỹ. Chúng tôi nghĩ rằng phía Mỹ sẽ tuân theo các quy trình ngoại giao cần thiết”, ông nói.

Thế nhưng trong tuần này, Trung Quốc cho biết sẽ bắt đầu xét xử hai người Canada bị bắt giữ vào tháng 12.2018 vì tội làm gián điệp ngay sau khi cảnh sát Canada bắt bà Mạnh Vãn Châu, Giám đốc tài chính Huawei, theo lệnh từ Mỹ.

Mạnh Vãn Châu đang chờ phát quyết của tòa án Canada xem bà có bị dẫn độ sang Mỹ hay không, nhưng Bộ Ngoại giao Trung Quốc bác bỏ lời cáo buộc rằng thời gian xét xử hai người Canada có liên quan đến các cuộc đàm phán với Mỹ ở Alaska.

Dù vậy, chính quyền Biden cho biết sẵn sàng làm việc với Trung Quốc vì lợi ích của Mỹ, lấy ví dụ như cuộc chiến chống biến đổi khí hậu và đại dịch coronavirus.

Hôm 18.3, ông Blinken cho biết Mỹ hy vọng sẽ thấy Trung Quốc sử dụng ảnh hưởng của mình với Triều Tiên để thuyết phục nước này từ bỏ vũ khí hạt nhân.

Trong phiên khai mạc cuộc hồi đàm, ông Dương Khiết Trì cho biết Trung Quốc kiên quyết phản đối sự can thiệp của Mỹ vào công việc nội bộ của họ. Ông nói Mỹ nên giải quyết các vấn đề của riêng mình thay vì Trung Quốc.

Đáp lại, ông Blinken cho biết ban đầu Mỹ có ý định bảo vệ "trật tự dựa trên luật lệ" nhưng nói rằng các hoạt động của Trung Quốc ở những nơi như Tân Cương, Hồng Kông, Đài Loan cũng như các cuộc tấn công mạng của họ vào Mỹ và sự ép buộc kinh tế với các đồng minh của Mỹ "đe dọa trật tự dựa trên luật lệ duy trì sự ổn định toàn cầu".

"Đó là lý do tại sao chúng không chỉ là những vấn đề nội bộ và tại sao chúng tôi cảm thấy có nghĩa vụ phải nêu ra những vấn đề này ở đây ngày hôm nay", Ngoại trưởng Mỹ nhấn mạnh.