Tình hình thủy thủ đoàn tàu hàng bị Houthi bắt giữ

Ngày 19.11.2023, tàu Galaxy Leader đang di chuyển từ Thổ Nhĩ Kỳ sang Ấn Độ thì bị nhiều xuồng nhỏ cùng chiến binh có vũ trang chặn lại. Một số khác dùng trực thăng đáp lên boong rồi chuyển hướng tàu di chuyển đến cảng Hodeida (Yemen). Thủy thủ đoàn gồm 17 người Philippines, 2 người Bulgaria, 3 người Ukraine, 2 người Mexico và 1 người Romania đều bị bắt giữ.

Vụ việc đánh dấu sự mở đầu của hoạt động tập kích tàu qua Biển Đỏ mà Houthi thực hiện nhằm phản ứng với chiến dịch quân sự Israel phát động ở Dải Gaza. Suốt 4 tháng qua hàng chục tàu trở thành mục tiêu tấn công.

Thủy thủ đoàn Galaxy Leader đã bị giữ hơn 116 ngày. Theo quan chức ngoại giao Philippines Eduardo de Vega: “Chúng tôi thực sự chẳng thể làm gì nhiều để thuyết phục Houthi, vì nhóm nói rằng sẽ tiếp tục giữ tàu lẫn thủy thủ đoàn cho đến khi chiến sự Gaza chấm dứt”

Ngày 14.3, phía Houthi tuyên bố số phận Galaxy Leader cùng các thủy thủ “nằm trong tay” Hamas, hai nhóm đang thảo luận về khả năng thả người.

Ông Vega cho biết Houthi còn muốn được công nhận là bên nắm quyền tại Yemen thì mới trả tự do cho thủy thủ đoàn. Yêu cầu này rất khó được đáp ứng nên chẳng thể tiến hành đàm phán.

Mỗi năm có khoảng 500.000 thuyền viên Philippines làm việc trên khắp thế giới - chiếm hơn 1/5 nhân lực hàng hải. Số lượng lớn đồng nghĩa với việc thuyền viên Philippines phải đối mặt với rủi ro cao khi Houthi không ngừng tập kích tàu hàng.

Sau khi bắt giữ Galaxy Leader, Houthi tung đoạn phim cam kết xem thủy thủ đoàn là khách và sẽ cung cấp bất cứ thứ gì họ cần. Ông Vega xác nhận các thủy thủ được cho ăn đầy đủ, thậm chí vài người còn nói mình đã tăng cân, không có dấu hiệu bị đánh đập. Hằng tuần họ được ghép gọi điện về nhà trò chuyện trong thời gian ngắn.

Hầu hết thủy thủ đoàn đều chỉ có thể ở trên tàu, tự do di chuyển trên boong. Một số trường hợp đôi lúc bị giam trên bờ.

Theo nhà phân tích Mohammed Al-Qadhi sống tại Cairo: “Tôi nghĩ Houthi đối xử tốt với thủy thủ đoàn là vì lợi ích của chính mình. Nhóm không muốn tạo nên hình ảnh xấu”.

Philippines không có kênh liên lạc ngoại giao chính thức với Houthi mà làm việc thông qua một công dân Yemen được quốc gia Đông Nam Á này trao cho chức vụ “lãnh sự danh sự”. Người này từng đến thăm con tin vào tháng 1.

Ông Al-Qadhi nhận định dù cho chiến sự Gaza chấm dứt, Houthi cũng chưa chắc lập tức thả người: “Nhóm sẽ không muốn nhượng bộ mà chẳng nhận lại gì. Vì vậy tôi nghĩ thủy thủ đoàn chỉ được trả tự do nếu có một thỏa thuận lớn tầm quốc tế về Dải Gaza hay thậm chí về Houthi”.