Theo tài liệu mà FBI công bố khuya 21.7 (giờ Mỹ), cựu cố vấn chính sách đối ngoại Carter Page của tỉ phú Donald Trump đã bị người Nga tuyển dụng, để phá hoại và can thiệp cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2016. Tài liệu này gây ra tranh cãi lớn từ 2 đảng Dân chủ và Cộng hòa.
Tập tài liệu 412 trang gồm đề nghị Tòa án giám sát tình báo nước ngoài (FISA) cho phép Cục điều tra liên bang (FBI) nghe lén điện thoại của ông Page, người đã rời khỏi nhóm tranh cử của ông Trump hồi tháng 9.2016.
Đơn đề nghị của FBI hồi tháng 10.2016 viết: “Đơn này nhắm vào Carter Page. FBI cho rằng Page là đối tượng tuyển dụng của chính phủ Nga để phá hoại và tác động kết quả bầu cử tổng thống Mỹ 2016, vi phạm luật hình sự Mỹ”. Đơn cũng cáo buộc ông Page “lập quan hệ với các quan chức chính phủ Nga, gồm các sĩ quan tình báo Nga”.
Các quan chức FBI còn cho rằng nỗ lực can thiệp cuộc bầu cử Mỹ của chính phủ Nga có sự điều phối thông qua ông Page và có thể với các thành viên khác trong nhóm tranh cử của ông Trump.
Tài liệu đã được sửa nhiều, nhưng vẫn có các chi tiết khiến FBI lo ngại về ông Page, người phủ nhận cáo buộc ông là điệp viên của Nga và ông chưa chính thức bị khởi tố hình sự.
Đơn đề nghị cấp trát FISA (được Bộ Tư pháp Mỹ gia hạn 3 lần) của FBI cũng dẫn hồ sơ điều tra của cựu điệp viên Anh Christopher Steele, người tố cáo ông Page hồi tháng 7.2016 đã gặp một người thân cận Tổng thống Nga Vladimir Putin, tức lúc ông Page còn là thành viên trong nhóm tranh cử của ông Trump.
Theo đơn, các đặc vụ FBI cho Tòa án FISA biết: họ tin người thuê ông Steele lập hồ sơ điều tra thuộc đảng Dân chủ Mỹ muốn kéo giảm uy tín của ông Trump. Người thuê được giấu tên trong đơn, nhưng các đặc vụ FBI cũng tin tưởng thông tin của người này “đáng tin cậy”, vì trước đó đã cung cấp thông tin tin cậy.
Đây là lần đầu tiên từ 40 năm qua một trát FISA được công bố. Trước khi FBI công bố tài liệu trên trang web FOIA của lực lượng này, báo New York Times nói Bộ Tư pháp Mỹ (DOJ) đã cho họ một bản sao, sau khi báo này cùng các đơn vị truyền thông khác vận dụng Luật Tự do thông tin để yêu cầu DOJ công bố tài liệu.
Trát theo dõi ông Page đã gây tranh cãi chính trị Mỹ, với đảng Cộng hòa chỉ trích FBI lạm dụng quyền theo dõi và có trát trái phép để theo dõi cuộc tranh cử của ông Trump.
Trong khi đó, đảng Dân chủ nói trát này có thể là chứng cứ về sự thông đồng giữa nhóm tranh cử của ông Trump với các quan chức Nga. Họ còn nói việc đảng Cộng hòa chỉ trích trát FISA nhằm phá cuộc điều tra hai nghi án Nga can thiệp bầu cử tổng thống Mỹ, và nhóm tranh cử của ông Trump thông đồng với các quan chức Nga, vốn do FBI tiến hành điều tra, dưới sự giám sát của Công tố viên đặc biệt Robert Muller.
Các nghị sĩ Dân chủ Hạ viện nhanh chóng nói tài liệu do FBI công bố đã củng cố quan điểm của họ.Thủ lĩnh Dân chủ Nancy Pelosi ra tuyên bố: “Hơn một năm qua, phe Cộng hòa ở viện này thúc giục DOJ và FBI công bố tài liệu nhạy cảm để làm chệch hướng điều tra của Công tố viên Muller và các cuộc điều tra an ninh quốc gia hợp pháp, bao che cho Tổng thống”.
Bà Pelosi còn viết: “Vì nền dân chủ và an ninh quốc gia, các cuộc điều tra cần thiết này phải được phép tiếp tục, đảng Cộng hòa không được cản trở. Họ còn phải ngưng chỉ trích các cơ quan tình báo và bảo vệ pháp luật, và cuối cùng là quyết định nên đặt sự trung thành của họ vào đâu”.
Hạ nghị sĩ Adam Schiff thuộc đảng Dân chủ, và là thành viên Ủy ban tình báo Hạ viện Mỹ, nói tài liệu của FBI ghi nhận “quan ngại hợp pháp” của FBI về hoạt động của ông Page. Nhưng ông nói vì an ninh quốc gia, không nên công bố tài liệu trong lúc cuộc điều tra nghi án Nga can thiệp cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vẫn tiếp tục.
Tuần trước, một đoàn bồi thẩm liên bang cáo buộc 12 sĩ quan tình báo quân đội Nga (GRU) hoạt động gián điệp, tấn công máy chủ điện toán của Ủy ban quốc gia đảng Dân chủ (DNC) và của ứng cử viên tổng thống Hillary Clinton của đảng này, nhằm giúp ông Trump trúng cử.
Đầu năm 2018, 13 công dân Nga và 3 công ty Nga cũng bị buộc tội âm mưu can thiệp cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2016.
Nga đã nhiều lần phủ nhận cáo buộc của các cơ quan tình báo Mỹ rằng Nga can thiệp, thậm chínói Nga là nạn nhân của một chiến dịch có tổ chức chống Nga, và nhằm để ông Trump không thể đạt được mối quan hệ tốt với Moscow và với Tổng thống Putin.
Ngày 19.7, ông Putin nói có những thế lực ngầm phớt lờ quyền lợi quốc gia Mỹ, đặt quyền lợi nhỏ mọn của họ lên cao nhất nên họ muốn phá kết quả cuộc gặp thượng đỉnh của ông với Tổng thống Trump ngày 16.7 ở Helsinki.
Cùng ngày, ông Trump cho biết đã quy trách nhiệm cho ông Putin về chuyện Nga can thiệp bầu cử tổng thống Mỹ 2016, và ông đồng ý với kết luận của 17 cơ quan tình báo Mỹ, rằng Nga đã tìm cách tác động cuộc chạy đua vào Nhà Trắng.
Người phát ngôn Nhà Trắng trong cùng ngày cũng cho biết ông Trump đã mời ông Putin thăm chính thức Washington vào tháng 9 tới.
Bảo Vĩnh (theo Washington Times)