Hôm 30.1, cựu Tổng thống Donald Trump đã đột ngột chia tay hai luật sư bảo vệ ông trong phiên tòa luận tội tại Thượng viện Mỹ, theo Reuters.
Butch Bowers và Deborah Barberi, hai luật sư ở bang Nam Carolina, không còn thuộc nhóm của ông Trump, nguồn tin Reuters cho biết. Nguồn tin mô tả động thái này là một “quyết định chung”.
Theo Reuters, việc trên khiến đội ngũ bảo vệ của Trump rơi vào tình trạng hỗn loạn khi chuẩn bị đối mặt phiên tòa ở Thượng viện bắt đầu vào ngày 8.2 để xem xét một bản luận tội được Hạ viện thông qua, cáo buộc ông kích động người ủng hộ tấn công vào Điện Capitol ngày 6.1.
Cố vấn của ông Trump, Jason Miller (đảng viên Cộng hòa) cho biết: “Những nỗ lực của đảng Dân chủ nhằm luận tội một tổng thống đã rời nhiệm sở là hoàn toàn vi hiến và rất tồi tệ đối với đất nước của chúng ta. Trên thực tế, 45 thượng nghị sĩ đã bỏ phiếu rằng điều đó là vi hiến. Chúng tôi đã làm nhiều việc, nhưng vẫn chưa đưa ra quyết định cuối cùng về đội ngũ pháp lý của chúng tôi, việc này sẽ được đưa ra trong thời gian ngắn”.
Hôm 26.1, 45 thành viên đảng Cộng hòa ở Thượng viện đã ủng hộ nỗ lực ngăn chặn phiên tòa luận tội cựu Tổng thống Donald Trump, nhằm thể hiện sự đoàn kết trong đảng mà một số người cho rằng đây là dấu hiệu rõ ràng rằng ông sẽ không bị kết tội kích động vụ tấn công vào Điện Capitol hôm 6.1.
Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa - Rand Paul đã đưa ra một đề nghị lên Thượng viện rằng sẽ yêu cầu hội đồng bỏ phiếu về việc liệu phiên tòa xét xử ông Trump dự kiến vào 9.2 có vi phạm Hiến pháp Mỹ hay không.
Thượng viện do đảng Dân chủ kiểm soát đã chặn đề nghị này trong một cuộc bỏ phiếu với kết quả 55 thuận – 45 chống. Điều đáng nói là chỉ có 5 nhà lập pháp đảng Cộng hòa tham gia cùng đảng Dân chủ bác bỏ động thái này, thiếu rất nhiều so với điều kiện 17 người thuộc đảng Cộng hòa cần bỏ phiếu để kết tội Trump về cáo buộc luận tội ông đã kích động người ủng hộ gây bạo loạn ở Điện Capitol ngày 6.1 khiến 5 người chết.
Rand Paul nói với các phóng viên: “Đó là một trong số ít lần ở Washington mà việc thua (trong bỏ phiếu) thực sự là chiến thắng. 45 phiếu bầu có nghĩa là phiên tòa luận tội đã kết thúc trước khi đến nơi".
Rand Paul và các đảng viên Cộng hòa khác cho rằng thủ tục tố tụng là vi hiến vì Trump đã rời nhiệm sở vào ngày 20.1 vừa qua và phiên tòa sẽ do Thượng nghị sĩ Dân chủ Patrick Leahy giám sát thay vì Chánh án John Roberts.
Năm nay 80 tuổi, ông Patrick Leahy đã phải nhập viện để theo dõi vào tối 26.1 sau khi cảm thấy không khỏe. Người phát ngôn của Patrick Leahy - David Carle cho biết thông tin này nhưng không cung cấp chi tiết.
Lãnh đạo phe đa số đảng Dân chủ ở Thượng viện - Chuck Schumer, người đã ngăn cản kiến nghị của Rand Paul, nói tuyên bố “vi phạm Hiến pháp Mỹ” của đảng Cộng hòa là sai lầm hoàn toàn và cho biết họ sẽ cung cấp "một thẻ hiến pháp miễn tội" cho các tổng thống có hành vi sai trái .
Có cuộc tranh luận giữa các học giả về việc liệu Thượng viện có thể tổ chức một phiên tòa xét xử Trump khi ông đã rời nhiệm sở hay không. Nhiều chuyên gia đã nói rằng "luận tội muộn" là hợp hiến, lập luận rằng các tổng thống có hành vi sai trái khi mãn nhiệm kỳ sẽ không được miễn trừ khỏi chính quy trình được quy định trong Hiến pháp vì buộc họ phải chịu trách nhiệm.
Hiến pháp nêu rõ rằng các thủ tục luận tội có thể dẫn đến việc ông Trump không đủ tư cách giữ chức vụ trong tương lai nên vẫn còn một vấn đề để Thượng viện giải quyết, các học giả này cho biết.
Để kết tội ông Trump thì ít nhất 17 đảng viên Cộng hòa phải tham gia cùng tất cả 50 đảng viên Dân chủ trong Thượng viện để đạt ngưỡng 2/3, song điều này dường như khó xảy ra. Trump vẫn là thế lực với đảng viên Cộng hòa và những người ủng hộ ông thề sẽ đưa ra thách thức về bầu cử trong tương lai với các nhà lập pháp trong đảng này ủng hộ kết tội cựu tổng thống.
Một số đảng viên Cộng hòa đã chỉ trích những tuyên bố sai trái của Trump về gian lận bỏ phiếu và những nỗ lực thất bại của ông trong việc lật đổ chiến thắng bầu cử trước Biden. Thế nhưng, theo Reuters, không có đảng viên Cộng hòa nào ở Thượng viện nói dứt khoát rằng họ định bỏ phiếu kết tội ông Trump.
Hôm 25.1, Tổng thống Joe Biden cho biết không tin rằng sẽ có đủ số phiếu để kết tội Donald Trump tại phiên tòa luận tội cựu Tổng thống Mỹ, CNN đưa tin. Cụ thể hơn, ông Biden không nghĩ rằng 17 thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa sẽ bỏ phiếu để kết tội Trump, con số cần thiết nếu tất cả 50 thành viên Đảng Dân chủ bỏ phiếu để kết tội.
Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa - Lisa Murkowski, người chỉ trích Trump, không đồng tình với động thái của Rand Paul.
“Đánh giá của tôi về nó khiến tôi kết luận rằng nó là hợp hiến, khi thừa nhận rằng việc luận tội không chỉ là cách chức tổng thống mà còn là một vấn đề về hậu quả chính trị”, bà Lisa Murkowski nói với các phóng viên hôm 26.1.
Lisa Murkowski cùng với 4 đảng viên Cộng hòa Mitt Romney, Susan Collins, Ben Sasse và Patrick Toomey chống lại nỗ lực của Rand Paul.
Trump là Tổng thống Mỹ duy nhất đã bị Hạ viện luận tội hai lần và là người đầu tiên phải đối mặt với phiên tòa sau khi rời nhiệm sở, với khả năng bị truất quyền công vụ trong tương lai nếu bị 2/3 Thượng viện kết tội.
Trump được Thượng viện do Đảng Cộng hòa kiểm soát tuyên trắng án vào tháng 2.2020 sau khi Hạ viện luận tội ông tội lạm dụng quyền lực và cản trở Quốc hội do yêu cầu Tổng thống Ukraine điều tra cha con Joe Biden.
9 thành viên đảng Dân chủ ở Hạ viện, những người sẽ giữ vai trò công tố viên, đã khởi động phiên xét xử Trump bằng cách gửi bài luận tội ông lên Thượng viện hôm 25.1.