Vai trò của Interpol khi Việt Nam truy nã quốc tế ông Trịnh Xuân Thanh

Trước thông tin Cơ quan Cảnh sát điều tra, Bộ Công an ra quyết định số 19/C46-P12 truy nã toàn quốc và truy nã quốc tế đối với Trịnh Xuân Thanh. Báo điện tử Một Thế Giới đã có cuộc trao đổi cùng luật sư Nguyễn Anh Thơm (Trưởng văn phòng luật sư Nguyễn Anh – Đoàn luật sư TP.Hà Nội) về vấn đề này dưới góc nhìn pháp luật.

- Luật sư nhìn nhận như thế nào trước thông tin truy nã toàn quốc và truy nã quốc tế đối với ông Trịnh Xuân Thanh?

- Luật sư Thơm: Nếu có căn cứ xác định ông Trịnh Xuân Thanh đã bỏ trốn ra ngoài lãnh thổ Việt Nam thì sẽ gửi Lệnh truy nã này đến Văn phòng Interpol Việt Nam (C55) trực thuộc Tổng cục Cảnh sát. Đây là cơ quan đầu mối trong hợp tác quốc tế phòng, chống tội phạm của Lực lượng Cảnh sát Việt Nam với Tổ chức Cảnh sát Hình sự quốc tế (INTERPOL). Văn phòng Interpol Việt Nam sẽ đề nghị Ban Tổng thư ký tổ chức Interpol ra quyết định truy nã quốc tế ông Trịnh Xuân Thanh.

Theo các nguyên tắc hoạt động của Interpol, dẫn độ tội phạm được thực hiện theo các Điều ước quốc tế đa phương hoặc song phương nhưng trình tự, thủ tục dẫn độ tội phạm lại tuân theo quy định của pháp luật quốc gia được yêu cầu dẫn độ và pháp luật quốc gia yêu cầu dẫn độ. Theo đó, mỗi quốc gia đều có các quy định về dẫn độ tội phạm.

Hiện nay, nhiều quốc gia trên thế giới đã ban hành luật riêng về dẫn độ tội phạm. Nội dung của luật quy định cụ thể về trình tự, thủ tục dẫn độ tội phạm. Đối với Việt Nam, việc dẫn độ được thực hiện theo tinh thần của luật Tương trợ tư pháp 2007.

- Vậy trong trường hợp Việt Nam chưa kí kết hoặc chưa gia nhập Điều nước quốc tế này thì sao, thưa luật sư?

- Trong trường hợp Việt Nam chưa kí kết hoặc chưa gia nhập các Điều ước quốc tế liên quan thì vấn đề dẫn độ tội phạm có thể được thực hiện theo sự thỏathuận giữa hai chính phủ, trên cơ sở nguyên tắc có đi có lại nhưng không trái với pháp luật Việt Nam, pháp luật quốc tế và tập quán quốc tế.

Nếu ông Trịnh Xuân Thanh bị bắt giữ theo Lệnh truy nã quốc tế của Interpol Việt Nam tại một quốc gia trên Thế giới thì sẽ phải được thực hiện việc dẫn độ theo quyđịnh của pháp luật nước sở tại trên cơ sở yêu cầu dẫn độ của Bộ Công An Việt Nam.

Việc dẫn độ theo yêu cầu của Việt Nam sẽ được căn cứ vào Công hàm đề nghị dẫn độ và Hồ sơ pháp lý liên quan đến hành vi phạm tội của ông Thanh tại Việt Nam như: Quyết định khởi tố vụ án hình sự, Quyết định khởi tố Bị can, Quyết định truy nã Bị can, và các tài liệu, chứng cứ khác chứng minh hành vi phạm tội mà ông Trịnh Xuân Thanh đã thực hiện.

- Thưa luật sư, trên cơ sở yêu cầu dẫn độ của Công An Việt Nam, quốc gia bắt giữ ông Trịnh Xuân Thanh sẽ cần phải làm gì?

- Trên cơ sở yêu cầu dẫn độ của Công An Việt Nam, quốc gia bắt giữ ông Trịnh Xuân Thanh sẽ đưa ra xem xét yêu cầu dẫn độ bằng một phiên tòa hình sự hoặc một phiên họp theo quyđịnh của pháp luật quốc gia. Tòa án quốc gia nơi bắt giữ ông Trịnh Xuân Thanh sẽ là Cơ quan ra Quyết định về việc dẫn độ về Việt Nam. Trong trường hợp nếu ông Trịnh Xuân Thanh tẩu tán tài sản ra nước ngoài thì Nhà nước Việt Nam vẫn có thể thu hồi.

Tuy nhiên, cần xem xét giữa Việt Nam và quốc gia - nơi ông Thanh hợp thức hóa tài sản bằng tiền phạm pháp đã có cơ chế tương trợ tư pháp hay chưa. Nếu có Hiệp định tương trợ tư pháp đã ký kết thì việc thu hồi tài sản sẽ thuận lợi hơn. Trường hợp Việt Nam và quốc gia có tài sản mà ông Thanh tẩu tán chưa có Hiệp định tương trợ tư pháp thì chúng ta vẫn có thể thực hiện.

Bởi lẽ, Việt Nam và các nước trên Thế giới đã gia nhập Công ước Liên hiệp quốc về chống tham nhũng vào năm 2003 và Việt Nam đã phê chuẩn Công ước này vào ngày 3.7.2009. Nội dung chủ yếu bao gồm những vấn đề: Công tác phòng chống; Hình sự hóa tội phạm tham nhũng; Thu hồi tài sản bị thất thoát; Hợp tác quốc tế và hỗ trợ kỹ thuật.

Xin cảm ơn luật sư!