Vì sao Trung Quốc ưu tiên mua thủy sản Việt Nam?

Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, tính đến giữa tháng 10.2022, xuất khẩu cá tra của cả nước đạt 2,06 tỉ USD, tăng 60% so với cùng kỳ năm 2022. Ước tính đến hết tháng 10.2022, xuất khẩu cá tra thu về lượng ngoại tệ gần 2,2 tỉ USD, tăng 80% so với cùng kỳ năm 2021. Trong đó, riêng thị trường Trung Quốc chiếm 30% với khoảng 654 triệu USD, tăng 110%.

Từ năm 2020 đến nay, Trung Quốc luôn duy trì vị trí thị trường nhập khẩu cá tra số 1 của Việt Nam, vượt qua thị trường Mỹ. So với các thị trường nhập khẩu cá tra Việt Nam, Trung Quốc luôn duy trì tăng trưởng cao nhất, qua các tháng đều có doanh số tăng gấp hơn 2 lần so với cùng kỳ năm ngoái. Ước tính trong tháng 10, xuất khẩu cá tra sang thị trường này đạt khoảng 64,2 triệu USD, tăng 105% so với cùng kỳ năm 2021. Trong đó, xuất khẩu cá tra phile/cắt khúc đông lạnh sang đây chiếm 75% với trên 48 triệu USD. Cá tra tươi/đông lạnh nguyên con chiếm trên 24% đạt gần 16 triệu USD.

Tính đến hết tháng 10, xuất khẩu cá tra phile đông lạnh sang Trung Quốc đạt trên 489 triệu USD, tăng 115%, xuất khẩu cá tra tươi/đông lạnh mã 0303 đạt trên 163 triệu USD. Ước tính khối lượng cá tra phile đông lạnh xuất khẩu sang Trung Quốc tính đến cuối tháng 10 đạt khoảng 215 nghìn tấn.

Giá trung bình cá tra phile đông lạnh (mã HS 030462) xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc trong 9 tháng đầu năm nay đạt 2,28 USD/kg. Trong đó, giá xuất khẩu trung bình trong tháng 9 đạt mức cao nhất từ đầu năm, với 2,73 USD/kg. Nhu cầu thị trường tăng trong quý 3 và đầu quý 4 để phục vụ cho đơn hàng và tiêu thụ dịp Tết Nguyên đán và lễ hội cuối năm trong khi nguồn cung nguyên liệu giảm khiến cho giá cá xuất khẩu tăng cao hơn vào giai đoạn này.

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết những chính sách Zero Covid của Trung Quốc khiến cho các ngành sản xuất của nước này đều bị ảnh hưởng, trong đó có ngành thủy sản. Khai thác và nuôi trồng thủy sản bị giảm sản lượng một phần vì các quy định kiểm soát COVID-19 của nước này. Do vậy, Trung Quốc càng phải gia tăng nhập khẩu từ các nước để bù đắp thiếu hụt sản lượng cho tiêu thụ nội địa và cho cả lĩnh vực chế biến xuất khẩu của nước này.

Hơn nữa, đại dịch COVID-19, xung đột Nga - Ukraine khiến cho cước vận tải biển tăng và lạm phát cũng là những thách thức lớn đối với các nhà xuất nhập khẩu thủy sản Trung Quốc. Do vậy, với vị trí địa lý gần sát Trung Quốc, thủy sản Việt Nam sẽ là lựa chọn ưu tiên của các nhà nhập khẩu đại lục này, đặc biệt là mặt hàng cá tra.

Mới đây, Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã có thông điệp sẽ không nới lỏng ngay lập tức chính sách Zero COVID, do vậy giao thương của các nước với Trung Quốc chắc chắn chưa thể hồi phục được như trước đại dịch. Tuy nhiên, quy định kiểm tra COVID-19 trong hàng nhập khẩu cũng đã được nới lỏng từ tháng 7.2022, tức là nhà xuất khẩu sẽ không bị tạm ngừng xuất khẩu nếu phát hiện có dấu vết vi rút corona trên sản phẩm hoặc bao bì sản phẩm nhập khẩu.

"Vì vậy, cơ hội cho thủy sản Việt Nam thúc đẩy kim ngạch xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc vẫn tiếp tục rộng mở. Trung Quốc sẽ tiếp tục là thị trường trụ cột và tiềm năng cho sản phẩm cá tra Việt Nam trong năm nay và năm tới", chuyên gia VASEP nhận định.