Báo Mỹ nghi ngờ Trung Quốc âm thầm nới lỏng cấm vận Triều Tiên

Tổng thống Donald Trump sau cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ- Triều tuyên bố không còn mối đe dọa hạt nhân từ Bình Nhưỡng. Nhiều quan chức chính phủ cũng khẳng định giải trừ hạt nhân sẽ là vấn đề chính yếu trong những đàm phán tiếp theo, và cấm vận thương mại Trung Quốc thực hiện chỉ được dỡ bỏ khi quốc gia láng giềng có hành động chấm dứt phát triển hạt nhân lẫn tên lửa thực chất.

Nhưng Bắc Kinh không chờ đợi mà đã lặng lẽ nới lỏng. Một trong những dấu hiệu cho chuyện này là số lượng khách Trung đến du lịch Triều Tiên tăng vọt, và đây không phải dấu hiệu duy nhất.

Vệ tinh Mỹ cùng lực lượng bảo vệ biển Nhật đã bắt quả tang nhiều vụ giao dịch dầu trên biển. Nhiều chuyên gia cho hay người lao động Triều Tiên đang quay lại Trung Quốc tìm việc, một số trường hợp đi dưới vỏ bọc trao đổi giáo dục.

Số tiền mà lao động gửi về nhà, cộng với nhiều nguồn thu khổng lồ từ bán than đá những năm trước và mạng lưới giao dịch bí mật khắp nơi, có thể cho phép quốc gia Đông Bắc Á tiếp tục theo đuổi tham vọng hạt nhân.

Một số hoạt động khác còn bất minh hơn, ví dụ như có thông tin chính quyền Bắc Kinh dự tính chi khoảng 88 triệu USD để xây đường nối khu trung tâm thương mại của thành phố Đan Đông (tỉnh Liêu Ninh) với huyện Ryongchon (tỉnh Pyongan Bắc).

Theo Los Angeles Times, tất cả những hành động vi phạm nghị quyết trừng phạt của Liên Hợp Quốc nêu trên là vấn đề đáng lo ngại với Tổng thống Trump cùng chính quyền của ông, vốn đang mong đợi lãnh đạo Triều Tiên thực hiện cam kết phi hạt nhân hóa.

Sự tham gia của Trung Quốc vào chiến dịch siết chặt trừng phạt quốc tế được cho là đóng vai trò quan trọng, buộc ông Kim Jong-un ngồi vào bàn đàm phán và đem lại cuộc gặp lịch sử 12.6, một “thành công lớn” đối với Tổng thống Trump.

Nhưng từ đó đến nay, quá trình hướng đến phi hạt nhân hóa hoàn toàn tiến triển rất chậm. Mặc dù ông Kim giữ đúng lời hứa trao trả hài cốt binh sĩ Mỹ tử trận trong Chiến tranh Triều Tiên, tuy vậy lại ngày càng có nhiều bằng chứng “tố cáo” Bình Nhưỡng không hề cho dừng chương trình hạt nhân và tên lửa. Hình ảnh vệ tinh cùng thông tin quốc phòng cho thấy cơ sở sản xuất tên lửa Sanumdong, trung tâm làm giàu hạt nhân Yongbyon còn đang hoạt động.

Theo John Park, chuyên gia về Triều Tiên tại Trường quản trị công Kennedy thuộc đại học Harvard: “Do Mỹ- Trung không phối hợp, nên nhà lãnh đạo Kim hiện có hai tuyến đàm phán riêng biệt với từng nước. Điều này khiến triển vọng giải trừ hạt nhân theo đúng ý của Washington thêm khó khăn”.

“Trên thực tế, chúng ta chỉ thấy Triều Tiên không thử tên lửa và hạt nhân. Có khả năng Trung Quốc sẽ nới lỏng trừng phạt”, chuyên gia Park nhận định.

Đầu tháng 7 vừa qua, Tổng thống Trump lên tiếng cho rằng Trung Quốc đang tìm cách làm gián đoạn nỗ lực phi hạt nhân hóa mà Mỹ theo đuổi. Phía Bắc Kinh phủ nhận cáo buộc, khẳng định họ vẫn hành động rất có trách nhiệm.

Triệu Thông, nhà nghiên cứu của Trung tâm Chính sách toàn cầu Thanh Hoa - Carnegie, đánh giá: “Miễn là Triều Tiên tiếp tục có tiến bộ trong vấn đề từ bỏ hạt nhân, thì Trung Quốc nên giúp họ phát triển kinh tế, cải cách quốc gia. Bình Nhưỡng muốn lợi dụng cạnh tranh chiến lược Mỹ -Trung để tiếp tục tranh thủ được ủng hộ lẫn lợi ích kinh tế lớn nhất từ cường quốc láng giềng”.

Còn học giả Benjamin Silberstein thuộc Viện Nghiên cứu Chính sách Đối ngoại (Mỹ) cảnh báo nếu giới chức năng ngày càng lỏng lẻo trong công tác kiểm soát thương mại tại biên giới Trung-Triều thì hoạt động trái phép sẽ ngày càng nhiều.