Tuyến ống dẫn khí lớn nhất chuyển dòng khí đốt Nga qua Đức này sẽ được khóa để bảo trì hằng năm từ ngày 11 - 21.7, nhưng châu Âu lo ngại vụ tạm đóng này sẽ kéo dài do chiến tranh ở Ukraine.
Tuyến ống dẫn khí Nord Stream 1 mỗi năm chuyển 55 tỉ mét khối (bcm) khí gas từ Nga qua Đức nằm dưới biển Baltic. Hồi tháng 6, Nga cắt giảm 40% tổng khả năng của tuyến với lý do các lệnh cấm vận nhắm vào Nga nên tập đoàn Siemens chậm bàn giao các bộ phận turbin nén khí được sửa chữa ở Canada.
Cuối tuần rồi, Canada nói sẽ trả lại turbine đã sửa chữa, nhưng cũng nói sẽ mở rộng lệnh trừng phạt đối với lĩnh vực năng lượng của Nga.
Châu Âu lo ngại Nga có thể lấy cớ để kéo dài lịch bảo trì nhằm hạn chế cung cấp khí đốt qua châu Âu, đẩy những kế hoạch bơm đầy kho trữ để dành cho mùa đông tới vào sự rối loạn, gia tăng cuộc khủng hoảng khí đốt vốn đã buộc người tiêu dùng phải trả tiền cao và buộc các chính phủ phải có những giải pháp khẩn cấp.
Bộ trưởng Kinh tế Đức Robert Habeck nói Đức nên đối đầu với khả năng Nga sẽ ngưng cấp dòng khí đốt thông qua tuyến Nord Stream 1 sau khi hết hạn tạm đóng tuyến để bảo trì. “Dựa trên những gì chúng tôi đã chứng kiến, bây giờ sẽ không là ngạc nhiên nếu họ phát hiện chút sai sót kỹ thuật nhỏ và rồi nói “chúng tôi không thể mở van được nữa”, ông nói sau khi nhắc về một sự cố đã xảy ra hồi cuối tháng 6.
Người phát ngôn Dmitry Peskov của Điện Kremlin bác bỏ những cáo buộc Nga dùng dầu-khí để gây sức ép chính trị, nói việc khóa van để bảo trì tuyến Nord Stream 1 là một kế hoạch định kỳ và không có người nào “chế ra” bất kỳ vụ sửa chữa nào.
Vẫn còn tuyến ống dẫn khí lớn khác từ Nga qua châu Âu, nhưng dòng chảy đã dần giảm, nhất là sau khi Ukraine đóng cửa một tuyến ống quá cảnh khí đốt hồi tháng 5, với lý do quân Nga chiếm đóng.
Nga đã cắt hoàn toàn nguồn cung khí đốt cho nhiều nước châu Âu, do những nước này không chấp nhận phương án thanh toán bằng tiền rúp mà Nga yêu cầu. Từ đó, “không thể loại trừ Nga sẽ đóng hoàn toàn tuyến Nord Stream 1”, theo Timm Kehler - Giám đốc Hiệp hội Ngành khí đốt Đức Zukunft Gas.
Cuối tuần qua, Đức hoan nghênh việc Canada quyết định cấp một “giấy phép có hạn chế thời gian và có thể thu hồi” để cho phép trả tua bin cho tuyến Nord Stream 1. Tuy nhiên, Bộ Ngoại giao và Bộ Năng lượng Ukraine tuyên bố họ rất thất vọng, kêu gọi Canada rút lại quyết định trên. Ukraine nói động thái của Canada chẳng khác gì điều chỉnh các biện pháp trừng phạt Nga “chỉ vì Nga muốn thế”.
Nhà phân tích Zongqiang Luo ở Công ty Tư vấn năng lượng Rystad Energy nói không thể không có việc tập đoàn khí đốt nhà nước Nga Gazprom dùng bất kỳ sự trì hoãn nào để biện hộ cho sự kéo dài giai đoạn bảo trì tuyến Nord Stream 1.
Trong các năm trước, giai đoạn bảo trì hằng năm của tuyến này kéo dài khoảng 10 - 12 ngày và luôn chấm dứt đúng hạn. Tuy nhiên, việc phát hiện thêm hỏng hóc trong các đợt bảo trì đường ống dẫn khí hoặc hạ tầng khí đốt là chuyện khá phổ biến, và các nhà vận hành có thể kéo dài việc bảo trì trong trường hợp cần thiết.
Hiện tại, Đức đã chuyển sang giai đoạn 2 của một kế hoạch khẩn cấp về khí đốt gồm 3 giai đoạn. Đây là bước cuối cùng trước khi chính phủ Đức có thể phải áp dụng chia định mức khí đốt.
Đức cũng đã cảnh báo nguy cơ suy thoái kinh tế nếu Đức bị Nga cắt khí đốt. Trong trường hợp này, nền kinh tế lớn nhất châu Âu có thể thiệt hại 193 tỉ euro (195 tỉ USD) trong nửa sau năm nay, theo dữ liệu từ hiệp hội công nghiệp VBW của bang Bavaria.
Giám đốc điều hành Bertram Brossardt của VBW nói: “Nếu khí đốt từ Nga bị cắt đột ngột, nó tác động đến lực lượng lao động ở Đức rất lớn. Khoảng 5,6 triệu việc làm sẽ bị ảnh hưởng”.
Ngoài ra, giá khí đốt ở châu Âu sẽ bị đẩy lên mức cao hơn trong thời gian lâu hơn. Hiện nay, giá bán buôn khí đốt ở Hà Lan - giá tham chiếu của thị trường khí đốt châu Âu - đã tăng hơn 400% so với cùng kỳ năm ngoái.
Bộ trưởng Năng lượng Hà Lan Rob Jetten nói : “Nếu Nord Stream 1 ngưng dẫn khí, hoặc nếu Đức mất toàn bộ khí đốt từ Nga, việc đó sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ khu vực tây bắc châu Âu".
Trong cuộc trả lời phỏng vấn của Reuters hôm 7.7, Bộ trưởng Jetten nói trong trường hợp Nga cắt khí đốt, mỏ khí đốt Groningen của Hà Lan có thể tăng sản lượng để hỗ trợ các nước láng giềng, nhưng việc tăng cường khai thác ở mỏ này có thể dẫn tới động đất.
Trong khi đó, việc dừng cung cấp khí đốt qua Nord Stream 1 cũng có thể khiến Nga bị tổn thất lớn về nguồn thu.
Bộ Tài chính Nga dự báo thu từ xuất khẩu dầu thô và khí đốt trong tháng 6 có thể tăng thêm 393 tỉ rúp (tương đương 6,4 tỉ USD) so với mức dự kiến trong kế hoạch ngân sách. Trong tháng 7, mức tăng thu từ xuất khẩu dầu-khí có thể đạt 259 tỉ rúp.