Đằng sau việc Ukraine ký hợp đồng 3 nghìn USD mỗi tháng cho lính tình nguyện non kinh nghiệm

Khi cuộc xung đột tại Ukraine bước sang tuần thứ tư, ngày càng nhiều tình nguyện viên nước ngoài đổ về thủ đô Kyiv, ký hợp đồng, nhận vũ khí và huấn luyện chiến đấu trước khi được triển khai tới tuyến đầu của cuộc chiến.

Theo chính phủ Ukraine, có khoảng 20.000 người nước ngoài đã bày tỏ sự quan tâm đến việc tham gia Quân đoàn Bảo vệ Lãnh thổ Quốc tế của Ukraine.

Họ đã được so sánh với 32.000 người nước ngoài, chủ yếu là người Mỹ và châu Âu đã tham gia lực lượng cộng hòa trong cuộc nội chiến 1936-39 ở Tây Ban Nha. Trong cuộc chiến đó, trang bị của đội quân tình nguyện quốc tế vô cùng yếu kém và phe của tướng Franco đã  giành chiến thắng. Tuy nhiên, nó trở thành cảm hứng đầy thi vị cho rất nhiều tác phẩm văn học sau này.

Tuy nhiên, trong cuộc chiến tranh hiện đại tàn khốc của Ukraine, sự lãng mạn của cuộc phiêu lưu và niềm tin chính trị có thể nhanh chóng tan biến khi những người tình nguyện bị tấn công bởi các cuộc không kích, tên lửa Grad và đạn pháo hoặc tham gia vào cuộc chiến khốc liệt trên đường phố.

Cũng có những người từng trải qua chiến trận. Chẳng hạn có một người Đức nói rằng mình đã phục vụ ở Afghanistan trong 412 tháng với quân đội Đức, một phần của lực lượng an ninh NATO ở đó. Ngoải ra, một cụ ông người Scotland nói rằng mình là một cựu chiến binh quân đội Anh và đã chiến đấu chống lại Nhà nước Hồi giáo ở Syria với YPG, viết tắt của Tổ chức Các đơn vị Bảo vệ Nhân dân, một lực lượng dân quân chủ yếu là người Kurd.

Cụ ông Rob, 61 tuổi, đến từ Edinburgh, nói: “Tổng thống Zelensky nói rằng chúng tôi sẽ được chào đón ở đây và chúng tôi sẽ được trang bị vũ khí và sẵn sàng lên đường. Chúng ta nên ở tiền tuyến. Có những người Ukraine trẻ tuổi đang chết tại thời điểm này. Và chúng tôi đang ở đây. Tôi đến đây để chiến đấu cho Ukraine”.

Tất cả các tình nguyện viên nước ngoài được phỏng vấn đều không muốn sử dụng tên đầy đủ của họ. Một số lo lắng về an ninh của họ, trong khi những người khác muốn bảo vệ người thân của họ hoặc chưa nói với gia đình rằng họ đang ở Ukraine để chống lại người Nga.

Và cũng có cả những người lính đến đây như một cái nghề. Một số người đã chờ đợi gần 10 ngày để ký hợp đồng và các thủ tục giấy tờ khác được phê duyệt.

Các lính tình nguyện đã phải ký hợp đồng cam kết sẽ chiến đấu cho đến khi chiến tranh kết thúc. Yaroslav, một sĩ quan quân đội Ukraine và trưởng ban tổ chức Quân đoàn quốc tế ở miền tây Ukraine, cho biết, mỗi lính tình nguyện sẽ nhận được mức lương khoảng 3.000 USD một tháng, ngang với mức lương của một quân nhân chuyên nghiệp.

Một lý do khác để ký hợp đồng theo các lính tình nguyện là… sự an toàn. Các lính tình nguyện nói họ đã được thông báo về các hợp đồng có nghĩa là các quy tắc của Công ước Geneva sẽ được áp dụng nếu họ bị bắt hoặc bị giết, mặc dù các chuyên gia nói rằng không rõ liệu họ có được đối xử với tình trạng tù binh chiến tranh một cách đầy đủ hay không.

Người nước ngoài cũng có thể tham gia các lực lượng dân quân Ukraine khác có yêu cầu tham gia thấp hơn và cho phép tình nguyện viên rời đi dễ dàng hơn vì lý do gia đình hoặc công việc. Tất cả đều có thể đối mặt với rủi ro trên chiến trường, và không chỉ vì đạn và bom: Người phát ngôn của Bộ Quốc phòng Nga, Igor Konashenkov, gần đây đã mô tả các lính tình nguyện nước ngoài là “lính đánh thuê”, nếu bị bắt, có thể bị “truy tố là tội phạm”.

Trong thời gian chờ ký hợp đồng và ra trận, đã có những lo ngại về quân đoàn quốc tế. Các tình nguyện viên phàn nàn về sự chậm trễ trong hợp đồng, nhiều thủ tục giấy tờ, không nhận được vũ khí hoặc huấn luyện đủ nhanh, và nhiều ngày chờ đợi trước khi được giao cho các đơn vị chiến trường.

Mamuka Mamulashvili, chỉ huy Quân đoàn quốc gia Gruzia, một lực lượng bán quân sự đã chiến đấu chống lại quân ly khai và lực lượng Nga ở miền đông Ukraine cho biết: “Có một bộ máy quan liêu lớn, ngay cả khi có chiến tranh. 8 năm. Đối với tôi, bộ máy có vẻ rất nghiệp dư".

Theo các cuộc phỏng vấn với các lính tình nguyện và vị chỉ huy người Gruzia, người đã chiêu mộ người Mỹ và những người nước ngoài khác vào lực lượng bán quân sự của mình ở Ukraine. Một số chiến binh được chuẩn bị tại quốc gia của họ. Những người khác đang hạ cánh xuống thủ đô Kyiv mà không có liên lạc trước và thậm chí là không biết tiếng. Họ hy vọng rằng ai đó sẽ giúp để được đào tạo và điều động ra mặt trận.

Ông Mamulashvili chê "có một dòng rất lớn" những người Mỹ thiếu kinh nghiệm và người nước ngoài muốn chiến đấu ở Ukraine”. Mamulashvili than vãn: “Chúng tôi không thể chỉ lấy một số người từ Brooklyn muốn chiến đấu trên tiền tuyến” và nói thêm rằng bất kỳ ai không có kinh nghiệm quân sự sẽ không được lực lượng của ông chào đón.

Phía Ukraine phản bác điều này. Sỹ quân Ukraine, Yaroslav nói rằng họ không vô tổ chức. Ông cho biết có một quá trình kiểm tra kỹ lưỡng và chỉ những người có kinh nghiệm chiến trường mới được phép tham chiến.

Yaroslav khẳng định: “Khi họ không có bất kỳ kinh nghiệm nào, họ sẽ không mang lại ích  lợi ở đây. Chúng tôi nói với họ rằng họ có thể tham gia tình nguyện cho một thứ gì đó khác".

Hiện vẫn chưa rõ các tân binh nước ngoài sắp đến có thể mang lại lợi ích gì với tư cách là những người lính, trợ lý y tế hoặc nhân viên hậu cần trên chiến trường.

Có chăng những người nước ngoài kiểu này vẫn hữu ích cho các mục đích tuyên truyền, thể hiện sự ủng hộ toàn cầu đối với Ukraine.

Ilmari Kaihko, phó giáo sư nghiên cứu chiến tranh tại Đại học Quốc phòng Thụy Điển, người đã nghiên cứu về cuộc xung đột của Ukraine, cho biết: “Đây là một cách để ràng buộc người dân từ các quốc gia khác đến cuộc chiến Ukraine và kết quả của cuộc chiến. Về lâu dài, chính trị có thể quan trọng hơn đóng góp quân sự thực tế".