Địa phương nêu khó khăn giải ngân vốn đầu tư công, Phó thủ tướng nói 'có nơi nêu lý do cho có'

Khó khăn “nêu cho có chứ không có thực”

Phó thủ tướng Lê Minh Khái vừa có cuộc họp với 5 địa phương có tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công thấp (TP.HCM, Trà Vinh, An Giang, Vĩnh Long, Sóc Trăng).

Đề cập đến những nguyên nhân vướng mắc nêu trong báo cáo, Phó thủ tướng Lê Minh Khái cho rằng có những nguyên nhân "nêu cho có chứ không sát thực". Chẳng hạn như: "Địa phương gặp khó khăn vì không thể chủ động quyết định việc nâng trần kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn ngân sách địa phương theo khả năng thu thực tế, dẫn đến không thể chủ động bố trí kế hoạch đầu tư công trung hạn cho các dự án mới để làm cơ sở bố trí kế hoạch đầu tư công hằng năm".

Phó thủ tướng chỉ rõ, Luật Đầu tư công đã có, kế hoạch đầu công trung hạn 5 năm Quốc hội đã phê duyệt danh mục cụ thể. Thủ tướng Chính phủ đã phân bổ vốn, phê duyệt chủ trương đầu tư. Phần việc còn lại về mặt thủ tục phê duyệt dự án, kế hoạch đấu thầu… là của địa phương.

Từ phân tích này, Phó thủ tướng Lê Minh Khái đề nghị các địa phương phải báo cáo cụ thể, nguyên nhân vì sao, vướng mắc ở đâu, trách nhiệm thuộc về ai… để có biện pháp tháo gỡ hiệu quả trong thời gian tới.

Bày tỏ chưa hài lòng, Phó thủ tướng yêu cầu "các địa phương phải nêu nguyên nhân hết sức rõ ràng, không cần dài dòng, nhưng phải trúng. Cái gì là nguyên nhân thực chất thì đưa vào. Không tìm được nguyên nhân xác thực, mất thời gian bàn đi, bàn lại. Tiền có rồi, kế hoạch có rồi mà không giải ngân được, để tồn đọng vốn sẽ ảnh hưởng rất nhiều tới tăng trưởng và thanh khoản của nền kinh tế".

Phó thủ tướng cũng yêu cầu các địa phương phải làm rõ trách nhiệm trong việc chậm giải ngân vốn đầu tư công. Ông khẳng định: "Bộ Kế hoạch và Đầu tư trình đủ thủ tục, không bao giờ tôi để chậm. Trong vòng 3-4 ngày ký để báo cáo hoàn thiện thủ tục cho các đồng chí làm".

“Trong quý 1/2023, 5 tỉnh thành giải ngân thấp hơn bình chung quân của cả nước, vậy trong quý 2, các địa phương có cam kết sẽ bắt kịp tiến độ bình quân của cả nước không? Tại sao cùng một môi trường pháp lý như nhau, Chính phủ chỉ đạo công bằng, công khai, minh bạch, "không ưu ái riêng 1 địa phương nào" mà có địa phương giải ngân tốt, thậm chí thiếu tiền xin thêm không được, trong khi đó, nhiều địa phương lại thấp hơn mặt bằng chung?”, Phó thủ tướng nêu vấn đề và yêu cầu các tỉnh thành "không được nói chung chung, lòng vòng, đá qua, đá lại".

Ngoài ra, Phó thủ tướng cũng yêu cầu phải chỉ rõ vướng mắc ở dự án nào, điều nào, khoản nào, văn bản nào, vướng ở bộ ngành nào, địa phương nào… để đề xuất giải pháp. Nếu không tìm được nguyên nhân xác thực, cụ thể để có giải pháp tháo gỡ phù hợp thì "chỉ họp cho có, tốn thời gian, tiền bạc mà không giải quyết được vấn đề".

Chủ tịch TP.HCM Phan Văn Mãi nhận trách nhiệm

Phát biểu tại cuộc họp, Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi thẳng thắn nhận trách nhiệm giải ngân vốn đầu tư công tại TP.HCM chậm thuộc về "UBND TPHCM và của tôi - Chủ tịch UBND TP.HCM".

Ông Phan Văn Mãi cũng thẳng thắn nêu các nguyên nhân thuộc về chủ quan như: Khâu chuẩn bị hồ sơ, giải phóng mặt bằng và di dời các công trình hạ tầng kỹ thuật. Trong khâu tổ chức thực hiện cũng có một số trường hợp chủ đầu tư thiếu sự phối hợp với nhà thầu và địa phương để triển khai công việc.

Ông Phan Văn Mãi cho biết, việc này TP.HCM đã có chấn chỉnh. Vừa qua, Thường vụ Thành ủy TP.HCM đã thành lập 13 tổ kiểm tra, đôn đốc 38 công trình, dự án trọng điểm nhằm đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công trong thời gian tới.

Theo Chủ tịch TP.HCM, trong bối cảnh kinh tế khó khăn, việc tập trung đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công để thúc đẩy tăng trưởng là rất cần thiết. Tuy nhiên, việc chuẩn bị đầu tư, công tác giải phóng mặt bằng, di dời hạ tầng kỹ thuật… cũng cần phải có thời gian để đảm bảo thực hiện đúng quy định của pháp luật, "cũng như phải mang bầu 9 tháng 10 ngày mới sinh con được", Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi ví von và cam kết TP.HCM sẽ nỗ lực để đẩy mạnh giải ngân trong thời gian tới.

Đại diện các địa phương, cũng thẳng thắn nhận trách nhiệm về việc chậm giải ngân vốn đầu tư công; báo cáo cụ thể về các khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thực hiện của các dự án; đồng thời cập nhật thêm số liệu giải ngân; nêu các kiến nghị xử lý vướng mắc đối với bộ ngành và giải pháp tập trung triển khai để đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công trong thời gian tới, nhất là đối với những công trình trọng điểm.

Các địa phương cam kết với Phó thủ tướng Lê Minh Khái sẽ nỗ lực cao nhất để giải ngân đạt kế hoạch đề ra trong năm 2023.

Thành bại ở cán bộ

Phó thủ tướng Lê Minh Khái yêu cầu các địa phương phải xác định đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công là nhiệm vụ chính trị quan trọng trong năm 2023. Kết quả giải ngân vốn đầu tư công là căn cứ để đánh giá, khen thưởng, bồi dưỡng, đề bạt cán bộ, cũng như xử lý những trường hợp không hoàn thành nhiệm vụ…

Nhấn mạnh việc thành bại là ở cán bộ, nhất là trong thời điểm hiện nay, có những cán bộ e ngại, sợ trách nhiệm, Phó thủ tướng đề nghị các địa phương phải phát huy vai trò của cán bộ, phân công công việc rõ ràng, rõ người, rõ việc, rõ tiến độ, chất lượng công việc để kiểm tra, giám sát, đôn đốc thực hiện.

Ngoài ra, cần phải phát huy vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu. "Ở đâu người đứng đầu quan tâm nắm bắt tình hình, sát sao chỉ đạo, ở đó công việc được triển khai hiệu quả", Phó thủ tướng nhấn mạnh và yêu cầu Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố cần tăng cường trách nhiệm hơn nữa. Lãnh đạo UBND tỉnh cần trực tiếp phụ trách, đôn đốc triển khai các nhóm dự án cụ thể, nhất là các dự án, công trình trọng điểm.

Báo cáo tổng hợp tình hình phân bổ, giải ngân của 5 địa phương thuộc tổ công tác số 1 cho thấy, tổng kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2023 Thủ tướng Chính phủ giao là 92.917 tỉ đồng. Trong đó vốn cân đối ngân sách địa phương là 67.268 tỉ đồng, vốn ngân sách trung ương 25.649 tỉ đồng.

Theo báo cáo của Bộ Tài chính, tổng số giải ngân của 5 địa phương đến hết tháng 3.2023 là hơn 2.553 tỉ đồng, đạt 2,74% kế hoạch Thủ tướng giao và thấp hơn rất nhiều so với bình quân chung của cả nước (10,35%). Trong số này, Trà Vinh, Vĩnh Long, Sóc Trăng, An Giang giải ngân trên 5%, riêng TP.HCM giải ngân rất thấp, chỉ đạt 0,89%.