Gà rán KFC - món ăn giáng sinh truyền thống tại Nhật

“Tại Nhật, người dân thường ăn thịt gà vào dịp lễ Giáng sinh. Năm nào tôi cũng đặt phần ăn KFC để thưởng thức cùng gia đình. Tôi thích món gà và đĩa có hình dễ thương tặng kèm”, Naomi chia sẻ.

Gia đình Naomi không phải trường hợp cá biệt. Kể từ giữa những năm 1980, cứ đến Giáng sinh, KFC tại Nhật lại phục vụ lượng lớn khách nước ngoài lẫn khách bản địa trên khắp đất nước.

Theo số liệu thống kê, KFC tại Nhật chỉ từ ngày 20 - 25.12.2018 thu về 6,9 tỉ yen (khoảng 63 triệu USD).

Năm nào cũng vậy, bắt đầu từ ngày 23.12 có hàng dài người xếp hàng. Tuy nhiên thời điểm bận rộn nhất vẫn là ngày 24.12: số món bán ra nhiều gấp 5 - 10 lần ngày bình thường.

Naomi cho biết: “Khi Giáng sinh đến gần, quảng cáo KFC phát trên TV trông rất ngon. Chúng tôi đặt món trước rồi đến cửa hàng vào thời gian được chỉ định để lấy phần ăn của mình. Người không đặt trước sẽ phải xếp hàng cả tiếng đồng hồ”.



KFC ở khắp nơi

Ta phải quay ngược lại vài chục năm trước để biết vì sao gà rán KFC trở thành món ăn giáng sinh truyền thống tại Nhật.

Sau thời kỳ “thắt lưng buộc bụng” hậu Thế chiến thứ 2 những năm 1940 - 1950, nền kinh tế Nhật bắt đầu cất cánh.

Giáo sư nhân chủng học xã hội Ted Bestor (Đại học Harvard) cho biết: “Sức mạnh kinh tế Nhật tăng vọt. Lần đầu tiên người dân có tiền tận hưởng văn hóa tiêu dùng. Vì thời điểm đó Mỹ là cường quốc văn hóa nên mọi người rất quan tâm đến thời trang, ẩm thực phương Tây cùng với các chuyến du lịch nước ngoài. Nhật thực sự mở cửa”.

Sống ở trung tâm Tokyo đầu những năm 1970, giáo sư Bestor chứng kiến hàng loạt cửa hàng nhượng quyền nước ngoài như Baskin-Robbins, Mister Donut, The Original Pancake House.

Theo bộ phim tài liệu Colonel Comes to Japan năm 1981, giai đoạn 1970-1980 ngành công nghiệp thức ăn nhanh mở rộng đến 600%.

KFC là một phần của làn sóng phát triển bùng nổ. Chuỗi thức ăn nhanh này mở cửa hàng đầu tiên tại Nagoya vào năm 1970, đến năm 1981 sở hữu đến 324 cửa hàng (mỗi năm mở hơn 30 cửa hàng) và kiếm được khoảng 200 triệu USD/năm.

“Giống như bỗng dưng KFC có mặt ở khắp nơi vậy”, giáo sư Bestor nhận xét.

Chiến dịch quảng cáo 1974

Những năm 1970, Giáng sinh vẫn chưa là lễ hội phổ biến ở Nhật. Nhiều người không có truyền thống đón Giáng sinh cùng gia đình.

KFC năm 1974 phát động một chiến dịch quảng cáo dịp lễ Giáng sinh, ngay sau đó tung ra phần ăn giáng sinh đầu tiên.

Một số người nói rằng Takeshi Okawara - người quản lý cửa hàng KFC tại Nhật đầu tiên, sau này trở thành giám đốc điều hành KFC Nhật - đã quảng cáo sai sự thật rằng gà rán là món ăn giáng sinh truyền thống của Mỹ nhằm tăng doanh số.

Nhưng theo KFC Nhật, giám đốc Okawara mặc trang phục ông già Noel đến một bữa tiệc Giáng sinh và nhìn ra cơ hội kinh doanh khi lũ trẻ thích bộ trang phục.

Năm 2020, trang web KFC đưa ra một lời giải thích khác. Ý tưởng đến từ một thực khách đến cửa hàng ở Tokyo đúng ngày Giáng sinh nói rằng: “Tôi không mua được gà tây ở Nhật nên đành đón Giáng sinh với KFC thôi”. Một nhân viên kinh doanh nghe được nên khởi động chiến dịch quảng cáo 1974.

Quảng cáo KFC dịp lễ Giáng sinh vào những năm 1970 và 1980 là hình ảnh một gia đình thưởng thức bữa tiệc thịnh soạn với món gà rán vàng ươm, trên nền nhạc bài hát My Old Kentucky Home.

Giáo sư Bestor cho biết: “Ai lớn lên ở Mỹ đều biết My Old Kentucky Home không phải bài hát mừng Giáng sinh. Nhưng quảng cáo này thực sự đẹp mắt liên kết gà rán với Giáng sinh, liên kết Giáng sinh với món ăn sang trọng. Rõ ràng ý tưởng đã thành công”.

Thủ thư Shuho Inazumi sống trên đảo Honshu chia sẻ: “Quảng cáo dịp lễ là thứ đầu tiên khiến tôi muốn thử ăn KFC lúc Giáng sinh. Tôi đến từ vùng nông thôn và quanh nơi tôi sống không có nhiều cửa hàng KFC, vì vậy KFC được xem là thứ tuyệt vời”.

Hương vị quen thuộc

Thành công lâu dài không chỉ dựa vào quảng cáo, mà còn do sự tương thích của KFC với các chuẩn mực văn hóa hiện có.

Giáo sư Bestor chỉ ra gà rán KFC giống món ăn truyền thống karaage (thịt gà hoặc thịt cá tẩm bột chiên giòn): “Xét về hương vị thì gà rán KFC không phải một món quá ngon, không phải món mới mà mọi người phải làm quen”.

Tương tự, truyền thống chia sẻ phần ăn đầy ắp sa lát, bánh ngọt cùng gà rán cũng phù hợp văn hóa ăn uống của người Nhật.

“Chia sẻ thức ăn là tập quán xã hội quan trọng ở Nhật. Vì vậy một phần KFC vừa có hương vị quen thuộc vừa đáp ứng mong muốn được ăn cùng nhau”, giáo sư Bestor lý giải.