“Nếu lơ là để lạm phát kỳ vọng tăng cao sẽ rất khó kiểm soát”

Chiều 13.6, Phó thủ tướng Lê Minh Khái, Trưởng ban Chỉ đạo điều hành giá đã chủ trì họp với các bộ, ngành về điều hành giá một số mặt hàng thiết yếu.

Áp lực lạm phát cao trong 5 tháng đầu năm

Báo cáo của Bộ Tài chính cho biết, trong 5 tháng đầu năm, áp lực lạm phát toàn cầu có xu hướng ngày càng gia tăng đã gây sức ép đến tình hình lạm phát trong nước.

Hiện nay, mặt bằng giá vẫn cơ bản được kiểm soát, CPI tháng 5 tăng 0,38% so với tháng trước, tăng 2,86% so với tháng 5.2021. Bình quân 5 tháng đầu năm 2022, CPI tăng 2,25% so với cùng kỳ năm trước, cao hơn mức tăng 1,29% của năm tháng đầu năm 2021 nhưng thấp hơn mức tăng của 5 tháng đầu năm giai đoạn 2017-2020. Lạm phát cơ bản 5 tháng đầu năm 2022 tăng 1,1% so với cùng kỳ 2021.

Về nguyên nhân, CPI tăng chủ yếu là do ảnh hưởng từ giá xăng dầu, LPG tăng theo giá thế giới, giá vật liệu xây dựng tăng theo giá nguyên vật liệu đầu vào, giá gạo trong nước tăng theo giá gạo xuất khẩu, nhu cầu ăn uống, đi lại, du lịch hồi phục trở lại khi dịch COVID-19 được kiểm soát…

Phó thủ tướng Lê Minh Khái nhấn mạnh, trong 5 tháng đầu năm, áp lực lạm phát rất cao. Nguyên nhân là do các nước áp dụng chính sách tiền tệ nới lỏng.

Ngoài ra, sau khi dịch bệnh COVID-19 được kiểm soát, các hoạt động sản xuất kinh doanh trở lại nên cầu tăng lên rất cao. Mặt khác, do tình hình xung đột giữa Nga và Ukraine cũng làm cho giá lương thực, xăng dầu, năng lượng tăng cao… ảnh hưởng đến điều hành lạm phát của các nước.

Trong bối cảnh đó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương đã triển khai nhiều giải pháp tích cực, hiệu quả. Do đó, chúng ta kiểm soát được lạm phát trong 5 tháng đầu năm 2022. CPI bình quân 5 tháng tăng 2,25% so với cùng kỳ năm 2021.

"Đây là kết quả rất tốt so với các nước trong khu vực và các nền kinh tế trên thế giới", Phó thủ tướng Lê Minh Khái nhấn mạnh và nêu một loạt dẫn chứng: Indonesia tăng 2,8%; Thái Lan 5,19%; Philippines 4,06%; Mỹ 8,6%; các nước châu Âu tăng 5,7%...

Tuy nhiên, theo Phó thủ tướng, thời gian tới áp lực lạm phát còn cao hơn nữa. Nhất là giá xăng dầu tiếp tục gia tăng gây tác động tới giá một số dịch vụ, hàng hóa khác như: giáo dục, y tế, vật liệu xây dựng, dịch vụ vận tải… Do đó, công tác điều hành giá của Chính phủ từ nay đến cuối năm rất khó khăn.

Lơ là để lạm phát kỳ vọng cao sẽ rất khó kiểm soát

Phó thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành theo chức năng quản lý nhà nước tiếp tục theo dõi sát, đánh giá, phân tích kỹ lưỡng tình hình để triển khai các giải pháp, cũng như tham mưu cho cấp có thẩm quyền để kiểm soát giá theo mục tiêu Quốc hội giao; tăng cường kiểm tra, kiểm soát các mặt hàng thiết yếu trên thị trường, góp phần kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đã đề ra.

Phó thủ tướng Lê Minh Khái yêu cầu Ngân hàng Nhà nước phối hợp với Bộ Tài chính và các bộ, ngành liên quan thực hiện chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt; phối hợp chặt chẽ chính sách tiền tệ với chính sách tài khóa và các chính sách vĩ mô khác để kiểm soát lạm phát theo mục tiêu là tiếp tục kiểm soát lạm phát cơ bản trong năm 2022, tạo cơ sở cho việc kiểm soát lạm phát chung.

"Đây là vấn đề rất quan trọng! Chúng ta phải hết sức thận trọng. Nếu chúng ta lơ là để lạm phát kỳ vọng tăng cao sẽ rất khó kiểm soát. Do đó, phải kiên trì mục tiêu và thực hiện các giải pháp đã chứng minh hiệu quả trong thời gian qua", Phó thủ tướng nhấn mạnh.

Phó thủ tướng đề nghị theo dõi sát tình hình lạm phát, diễn biến giá cả các mặt hàng, vật tư chiến lược và các biện pháp ứng phó của các nước trên thế giới, nhất là những nền kinh tế có ảnh hưởng tới nước ta; phân tích, dự báo tình hình, xây dựng các kịch bản ứng phó sát thực với tình hình thực tiễn…

Phó thủ tướng đề nghị các địa phương tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường, triển khai hiệu quả các biện pháp bình ổn giá; kịp thời theo đúng quy định của pháp luật…

Kiểm soát chặt các mặt hàng nhà nước định giá; mọi học sinh đều được tiếp cận SGK với giá hợp lý

Đối với quản lý giá một số mặt hàng thiết yếu "sát sườn" với đời sống người dân, Phó thủ tướng đề nghị các bộ ngành từ nay đến cuối năm, phải theo dõi sát diễn biến thị trường, tăng cường công tác dự báo, "phải dự báo sớm hơn" để có biện pháp điều hành linh hoạt, đảm bảo cung cầu hàng hóa thiết yếu phục vụ sản xuất, tiêu dùng, đạt mục tiêu đề ra.

Trước mắt, những hàng hóa, dịch vụ do nhà nước định giá, Phó thủ tướng đề nghị các bộ ngành "phải hết sức cân nhắc, đánh giá tác động chi tiết, báo cáo kịp thời với cấp có thẩm quyền, thì mới được tăng giá. Nếu chi phí đầu vào cao quá mà không tăng giá sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực tới cả hệ thống. Do đó phải có phương án rất cụ thể". Còn đối với những mặt hàng doanh nghiệp tự định giá theo quy định của luật, nếu bất thường phải kiểm tra để có chấn chỉnh kịp thời.

Đối với mặt hàng xăng dầu, Phó thủ tướng yêu cầu phải điều hành hết sức linh hoạt, sử dụng Quỹ BOG hợp lý; triển khai các biện pháp đảm bảo nguồn cung và dự phòng phương án nhập khẩu khi cần thiết, không để bị động. Đồng thời, các bộ ngành, địa phương phải tăng cường kiểm soát, ngăn chặn, xử lý nghiêm các trường hợp buôn lậu xăng dầu qua biên giới.

Phó thủ tướng yêu cầu các bộ ngành quản lý chặt giá cước vận tải, đảm bảo mức tăng phù hợp; không để nguồn cung vật liệu xây dựng bị đứt gãy, xử lý nghiêm các trường hợp lợi dụng găm hàng, tăng giá, triển khai các biện pháp để công bố giá sớm, "công bố hàng tháng" để hỗ trợ doanh nghiệp;…

Cho ý kiến cụ thể đối với công tác quản lý giá vật tư nông nghiệp, lương thực, thực phẩm; dịch vụ khám chữa bệnh; học phí, sách giáo khoa… Phó thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu đảm bảo an ninh lương thực; tính toán thận trọng lộ trình tăng học phí, nhất là đối với những cơ sở giáo dục công lập; nghiên cứu kỹ pháp luật về giá để quản lý giá sách giáo khoa phù hợp với thực tiễn và quy định pháp luật, đảm bảo mọi học sinh đều được tiếp cận sách giáo khoa với giá hợp lý.