Rà soát điều kiện cấp phép kinh doanh xăng dầu sau kết luận thanh tra

Bộ Công Thương vừa có văn bản gửi doanh nghiệp đầu mối, phân phối xăng dầu yêu cầu kiểm tra, rà soát hiện trạng và điều kiện cấp giấy xác nhận đủ điều kiện làm doanh nghiệp đầu mối, phân phối kinh doanh xăng dầu.

Theo đó, Bộ Công Thương yêu cầu các đơn vị kinh doanh xăng dầu báo cáo hiện trạng, việc duy trì và đáp ứng điều kiện về giấy phép kinh doanh xăng dầu, theo các nghị định kinh doanh mặt hàng này (Nghị định 83/2024, Nghị định 95/2022 và Nghị định 80 vào tháng 11.2023).

Cụ thể, doanh nghiệp đầu mối sẽ phải báo cáo chi tiết về điều kiện có cầu cảng chuyên dụng (sở hữu, thuê, khả năng tiếp nhận tàu chở xăng dầu), kho tiếp nhận xăng dầu (số lượng, sở hữu, thuê của doanh nghiệp nào, ở đâu, thời gian thuê), phương tiện vận tải xăng dầu (số lượng, sở hữu, thuê, chủng loại phương tiện, thời gian thuê).

Doanh nghiệp đầu mối cũng phải báo cáo cụ thể về hệ thống phân phối xăng dầu. Trong đó, liệt kê cửa hàng thuộc sở hữu, cửa hàng thuê (từ 5 năm trở lên), đại lý bán lẻ xăng dầu, thương nhân nhận quyền bán lẻ xăng dầu, tổng đại lý kinh doanh xăng dầu.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp phân phối phải báo cáo hệ thống phân phối xăng dầu với các thông tin cửa hàng thuộc sở hữu, cửa hàng thuê, cửa hàng trực thuộc đại lý bán lẻ xăng dầu, cửa hàng trực thuộc thương nhân nhận quyền bán lẻ xăng dầu... Các báo cáo này gửi về Bộ Công Thương trước 30.1.

Trước đó, Thanh tra Chính phủ đã công bố kết luận thanh tra xăng dầu, trong đó nêu nhiều vi phạm của Bộ Công Thương, một số doanh nghiệp đầu mối kinh doanh mặt hàng này.

Một trong những điều kiện để được cấp phép doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu, theo Nghị định 83/2014, là họ phải có kho, bể xăng dầu hoặc thuê từ đơn vị khác từ 5 năm trở lên. Việc này dẫn tới thực tế doanh nghiệp, thương nhân phân phối thuê kho theo mùa vụ để được cấp giấy phép. Đây là một trong những nguyên nhân dẫn tới vi phạm cấp phép của Bộ Công Thương, theo kết luận thanh tra.

Trong hơn 5 năm, Bộ Công Thương đã cấp 37 giấy phép kinh doanh xuất, nhập khẩu xăng dầu (không gồm 4 giấy phép kinh doanh xăng dầu hàng không) và 347 giấy phép làm thương nhân phân phối bán lẻ.

Thực tế, sau khi được cấp phép nhiều thương nhân đầu mối đã không bảo đảm được hệ thống phân phối xăng dầu. Nhiều hợp đồng thuê kho, bể chứa không phát sinh gửi hàng, thanh lý hợp đồng... ảnh hưởng tới nguồn cung của thị trường.

"Bộ Công Thương đã thiếu kiểm tra, giám sát, quản lý lỏng lẻo và không kịp thời phát hiện các vi phạm về duy trì điều kiện kho, bể chứa và hệ thống phân phối", kết luận thanh tra nêu.

Do Bộ Công Thương quản lý lỏng lẻo nên trong gần 3 năm (từ 2017 đến tháng 9.2022), một số thương nhân phân phối bán cho đầu mối sai quy định, khoảng 828.963m³ để hưởng tiền chiết khấu, chênh lệch giá bất hợp pháp. Ngoài ra, doanh nghiệp đầu mối đã không tạo nguồn theo quy định, ảnh hưởng tới nguồn cung xăng dầu của thị trường. Thanh tra Chính phủ cho rằng, đây là nguyên nhân dẫn tới gián đoạn nguồn cung vào năm 2022.