Ở kỳ bầu cử lịch sử hồi tháng 11.2015, đảng Liên đoàn tự do vì dân chủ (NLD) của bà Aung San Suu Kyi giành 390/664 ghế quốc hội. Và sự hiện diện của họ tại quốc hội là bước kế tiếp, để dần chuyển giao quyền lực sau hơn 50 năm chế độ quân sự kiểm soát Myanmar.
Thế đa số của NLD ở quốc hội cho phép NLD thúc đẩy một hiến pháp mới mà ít bị phản đối.
Dù NLD thắng cử lớn, hiến pháp Myanmar hiện cấm bà Aung San Suu Kyi giữ chức tổng thống, vì con cái bà mang quốc tịch nước ngoài.
Vì thế, sự lựa chọn nguyên thủ quốc gia là một chủ đề nhạy cảm, trong các cuộc họp kín giữa bà Aung San Suu Kyi, một cựu tù chính trị, với chế độ quân sự Myanmar.
Theo báo The Wall Street Journal, có thể thân cận của bà Aung San Suu Kyi sẽ là Tổng thống Myanmar.
Ngày 31.1, NLD cho biết bà Tin Mar Aung từ bỏ nữ chánh văn phòng của bà Aung San Suu Kyi. Điều này dẫn đến tin đồn bà Tin có thể được chọn vào chức tổng thống.
Một lựa chọn nữa là Tin Myo Win, bác sĩ riêng của bà Aung San Suu Kyi và là một thân cận của bà.
Tổng thống mãn nhiệm Thein Sein cùng các bộ trưởng sẽ tiếp tục giữ chức cho đến cuối tháng 3.2016 tới.
Các luật do quốc hội Myanmar thông qua vẫn cần chữ ký của tổng thống và nhiều nhà quan sát nói, khó thể có luật mới hoặc quyết định mới sẽ được thông qua trước khi ông Thein Sein mãn nhiệm.
Trong khi đó, quốc hội mới sẽ tập trung về thủ tục hơn là vấn đề chính, như bầu chủ tịch mới cho thượng-hạ viện.
Ứng viên của NLD cho chức chủ tịch hạ viện (quan trọng hơn) là Win Myint. Tuần trước NLD chọn Mahn Win Khaing Than làm chủ tịch thượng viện.
Phó của hai vị này là Ti Khun Myat và Aye Thar Aung, đều không thuộc NLD, là tín hiệu đầu tiên cho thấy bà Aung San Suu Kyi quyết tâm thực hiện lời hứa lập một chính phủ toàn diện.
Theo WSJ, ông Ti Khun Myat thuộc đảng Đoàn kết và phát triển liên bang Myanmar (USDP) cầm quyền cũ và liên kết với quân đội là một lựa chọn gây tranh cãi. Ông bị cáo buộc dính líu buôn lậu ma túy, khi là một thủ lĩnh ly khai ở bang Shan (bắc Myanmar, sào huyệt của hoạt động mua bán thuốc phiện). Ông phủ nhận cáo buộc này.
Trong ngày khai mạc quốc hội, hạ viện đã xác nhận ứng viên ghế chủ tịch, còn thượng viện sẽ xác nhận ứng viên ghế chủ tịch vào ngày 3.2 tới.
Các cộng đồng thiểu số chiếm 1/3 trong tổng số 51 triệu dân Myanmar, số còn lại thuộc cộng đồng Bamar.
Các cộng đồng thiểu số có quan hệ căng thẳng với chế độ quân sự tập quyền. Các cuộc chiến kéo dài giữa các cộng đồng này với quân đội vẫn còn ở miền bắc Myanmar giáp Trung Quốc.
Bà Aung San Suu Kyi nói hòa bình và đoàn kết dân tộc là quan tâm hàng đầu của bà.
Win Htein, một thành viên LND thân cận với bà, nói: ¾ các ứng viên chủ yếu là người thuộc các cộng đồng thiểu số, cho thấy NLD có thể đạt được sự hiểu biết lẫn nhau giữa cộng đồng thiểu số với cộng đồng Bamar đa số.
Bảo Vĩnh (theo The Wall Street Journal)
.jpg "Bill Gates âm thầm giúp Microsoft dẫn đầu cuộc đua AI và thắt chặt quan hệ đối tác với OpenAI (phần 1)")
