Sau khi Triều Tiên thực hiện vụ thử hạt nhân lần thứ 4 hồi tháng 1.2016, thương mại giữa Trung Quốc và Triều Tiên đã giảm đáng kể, theo những hình ảnh vệ tinh mới được đăng tải gần đây.
Từnhững thông tin này, các chuyên gia kết luận rằng Trung Quốc đang bí mật trừng phạt Triều Tiên bằng cách cắt giảm dòng tiền của Bình Nhưỡng.Quan hệ giữa Triều Tiên và Trung Quốc -đồng minh kinh tế, chính trị gần như duy nhất -đã xấu đi kể từ khi ông Kim Jong-un lên nắm quyền hồi năm 2011.
Từ đó đến nay, ông Kim chưa một lần công du nước ngoài cũng như không thực hiện chuyến thăm cấp nhà nước tới Trung Quốc.Năm 2013, bất chấp sự ngăn cản của Trung Quốc, nhà lãnh đạo trẻ của Triều Tiên đã cho thử hạt nhân lần thứ 3 vàtháng 1.2016 Bình Nhưỡng tiếp tục lần thử nghiệm hạt nhân lần thứ 4 của mình.
Không chỉ tỏ thái độ "không nghe lời", ông Kim Jong-un còn quyết định xử tử người dượng rể của mình là Jang Song-thaek, nhân vật được cho là thân Trung Quốc trong chính quyền Triều Tiên.
Sau vụ thử nghiệm hạt nhân mới nhất, mà Bình Nhưỡng tuyên bố là một vụ thử bom hydro, Ngoại trưởng Mỹ đã kêu gọi Trung Quốc chấm dứt "thương mại bình thường" với Triều Tiên.Bắc Kinh công khai từ chối đề nghị của phía Mỹ, nhưng lại âm thầm giảm mức độ giao thương ở biên giới với Triều Tiên.
"Rõ ràng là không lâu sau khi Triều Tiên thử hạt nhân lần thứ tư hồi tháng 1, Trung Quốc đã đơn phương thực hiện biện pháp cắt giảm thương mại dọc theo biên giới hai nước", Victor Cha - Cố vấn về các vấn đề châu Á trong Hội đồng An ninh Quốc gia dưới thời Tổng thống George W. Bush nói.
Hiện ông Cha đang làm việc tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), với việc nghiên cứu phân tích hình ảnh vệ tinh ở biên giới của những nước bí ẩn hàng đầu thế giới. Ngày 30.6, nhóm của ông Cha đã đăng tải những hình ảnh phân tích về biên giới của Triều Tiên và Trung Quốc trong vài tháng qua.
Nhóm của ôngkết luận rằng Bắc Kinh đã quyết định trừng phạt Bình Nhưỡng sau vụ thử hạt nhân lần thứ 4 nhưng không công bố cho cả thế giới biết. Kết luận này trùng với những tin đồn rằng các nhà ngoại giao Trung Quốc đã tiết lộ với những người đồng cấp phương Tây của mình là Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình quyết định trừng phạt Bình Nhưỡng sau khi rất tức giận trước những vụ thử hạt nhân của Triều Tiên.
"Nó cho thấy Trung Quốc theo đuổi cách tiếp cận riêng với Triều Tiên, không phải vì sức ép của Mỹ hay Liên Hợp Quốc. Tin tốt là sức ép họ tạo ra cao hơn chúng ta mong đợi", ông Cha nói.
CSISđã cùngphân tích hình ảnh với công ty cung cấp ảnh vệ tinh thương mại Digital Globe nhằm kiểm tra và thu thập các hình ảnh vệ tinh tại các điểm giao dịch thương mại chính giữa Triều Tiên và Trung Quốc. Qua so sánh các hình ảnh từ tháng 1 và tháng 3.2015 với hình ảnhsau khi Bình Nhưỡng thử hạt nhâncho thấylượng tàu hỏa, hàng hóa đi qua biên giới hai nước giảm rõ rệt.
Tại ga Sinuiju, nhà ga tàu hỏa gần biên giới Trung Quốc nhất của Triều Tiên, hầu hết các đoàn tàu hỏa được phát hiện gần đây đều là tàu chở khách chứ không phải tàu chở hàng. Tại cửa khẩu Sinuiju, hình ảnh vệ tinh hồi tháng 1.2015 cho thấy có tới 111 xe tải đang xếp hàng chờ thông quan trong khi chỉ có 5 chiếc vào thời điểm tháng 2.2016.
Dữ liệu thương mại chính thức của Triều Tiên nổi tiếng là không đáng tin cậy, ông Cha nhấn mạnh là không có bất kỳ dữ liệu toàn diện nào liên quan đến hoạt động kinh tế tại giới Trung Quốc - Triều Tiên thực sựtồn tại. Nhưng nhóm của ông Cha đã báo cáo cho Mỹ và Hàn Quốc về phân tích mới của họ và cả hai chính phủ đều tỏ ra quan tâm đến cuộc nghiên cứu này của CSIS.
Hồi tháng 3, Trung Quốc đã ký vào một nghị quyết mới của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc áp đặt gia tăng trừng phạt nhắm vào Triều Tiên để đối phó với vụ thử hạt nhân lần thứ 4 và vụ thử tên lửa vũ trụ hồi tháng 2, cho thấy sự không hài lòng của Bắc Kinh với chính sách của Bình Nhưỡng.
Nhưng nghiên cứu của CSIS cho thấy Chủ tịch Tập Cận Bình đang đưa ra quyết định gây áp lực lên Bình Nhưỡng nhiều hơn những thông tin mà phần còn lại của thế giới được biết.
"Người Trung Quốc cảm thấy họ không cần phải nhận được sự yêu thích do hành động trừng phạt Triều Tiên vàkhông muốn bị nước khác nghĩ là họ đang bị áp lực từ Mỹ để tăng trừng phạt nhắm vào Triều Tiên", ông Cha nhận xét lý do Trung Quốc bí mật trừng phạt Triều Tiên.
Điều đáng suy nghĩ hiện nay là hành động của Trung Quốcnhắm vào khả năng kiếm ngoại tệ của ông Kim có thể khiến lãnh đạo của Triều Tiên phải suy nghĩ nhiều hơn, trước khi thực hiện các hành động leo thang mới tại bán đảo Triều Tiên.
Thiên Hà (theo The Washington Post)