Trung Quốc lo sợ khủng bố tràn qua biên giới từ Afghanistan

Trong khi Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đang ở Đức để họp cấp bộ trưởng về vấn đề Afghanistan với các đồng minh phương Tây thì Bắc Kinh đã triệu tập một cuộc thảo luận giữa các nước láng giềng bị chiến tranh tàn phá như Pakistan, Iran, Tajikistan, Uzbekistan và Turkmenistan vào hôm 8.9, một ngày sau khi Taliban lập chính quyền mới tại Kabul.

Ngoại trưởng Vương Nghị nói với những người đồng cấp rằng Trung Quốc sẽ viện trợ 200 triệu nhân dân tệ (tương đương 31 triệu USD) cho Afghanistan, bao gồm lương thực và lô 3 triệu liều vắc xin coronavirus đầu tiên.

Ông Vương một lần nữa kêu gọi Taliban cắt đứt quan hệ với tất cả các nhóm khủng bố và cho biết Trung Quốc sẽ làm việc với các nước trong khu vực để theo dõi, truy quét các nhóm khủng bố “đã phân tán và xâm nhập vào các nước láng giềng của Afghanistan”.

“Một số lực lượng khủng bố quốc tế có trụ sở tại Afghanistan đang lên kế hoạch lẻn sang các nước láng giềng. Chúng tôi yêu cầu Taliban cắt đứt hoàn toàn quan hệ với tất cả các lực lượng cực đoan và thực hiện các biện pháp đấu tranh mạnh mẽ. Tất cả các bên cần đẩy mạnh chia sẻ thông tin tình báo và nỗ lực kiểm soát biên giới, tiến hành bắt giữ ngay lập tức các nhóm khủng bố đến từ Afghanistan để đảm bảo ổn định khu vực”, ngoại trưởng Trung Quốc nói.

Trong khi đó ở châu Âu, Ngoại trưởng Blinken và Ngoại trưởng Đức Heiko Maas đã tổ chức một cuộc họp của 20 quốc gia về Afghanistan. Ngoại trưởng Mỹ cho biết các bộ trưởng đã thể hiện "sự thống nhất mạnh mẽ trong việc mong đợi Taliban thực hiện các cam kết công khai của họ về việc hòa nhập, hướng đi an toàn, nhân quyền và chống khủng bố".

Trung Quốc và Nga được cho là đã được mời tham dự cuộc họp, nhưng cả hai đều không tham dự. Khi được hỏi về lời mời, một phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết, cộng đồng quốc tế nên tăng cường phối hợp về vấn đề Afghanistan, rằng các cuộc họp đa phương nên tập trung vào các kết quả hữu hình thay vì "nói suông".

Dù Trung Quốc chưa chính thức công nhận Taliban là lực lượng cầm quyền mới của Afghanistan, nhưng Ngoại trưởng Vương Nghị hôm 28.7 đã tiếp đón Mullah Abdul Ghani Baradar, người đồng sáng lập Taliban và đứng đầu văn phòng chính trị của Taliban ở Qatar, trong chuyến thăm Trung Quốc 2 ngày. Đây là lần đầu tiên một thành viên cấp cao của Taliban tới Trung Quốc kể từ khi nhóm Hồi giáo này tuyên bố chiếm được một nửa lãnh thổ Afghanistan.

Giới chuyên gia nhận định, giữa các lãnh đạo Trung Quốc và Taliban tồn tại rất ít điểm chung về ý thức hệ, song vì các lợi ích chiến lược riêng, hai bên hoàn toàn có thể vượt qua những khác biệt "nhạy cảm".

Afghanistan có chung đường biên giới dài 76 km với Trung Quốc và không có cửa khẩu đường bộ. Tuyến biên giới này được xem là một mối quan ngại lớn với Trung Quốc, bởi nó chạy dọc vùng Tân Cương. Bắc Kinh lo sợ nước láng giềng Afghanistan có thể bị lợi dụng làm nơi trú ẩn cho lực lượng người Duy Ngô Nhĩ đòi ly khai.

Bên cạnh đó, một chính quyền ở Afghanistan ổn định và sẵn sàng hợp tác sẽ giúp mở đường cho việc mở rộng sáng kiến Vành đai và Con đường sang Afghanistan và các nước ở vùng Trung và Nam Á.