Trong nỗ lực mở rộng mạng lưới thương mại nước ngoài khi quan hệ với Mỹ căng thẳng, Trung Quốc tích cực tăng cường quan hệ kinh tế với các nước Mỹ Latinh.
Do gần gũi về địa lý cộng thêm nhiều liên minh chính trị lâu đời nên các nước Mỹ Latinh lâu nay xem Mỹ là đối tác thương mại hàng đầu. Tuy nhiên, Trung Quốc vài năm gần đây đạt được hàng loạt thỏa thuận giúp phá vỡ rào cản thương mại, thúc đẩy việc sử dụng đồng Nhân dân tệ tại khu vực.
Mỹ vẫn là đối tác thương mại số 1 của Mỹ Latinh, nhưng Trung Quốc xếp sau với kim ngạch hai chiều đạt mức kỷ lục vào năm ngoái.
Theo Trung tâm Phát triển toàn cầu thuộc Đại học Boston, năm 2022 các nước Mỹ Latinh xuất khẩu khoảng 184 tỉ USD hàng hóa sang Trung Quốc và nhập khẩu 265 tỉ USD hàng hóa từ đối tác này.
Chỉ 5 tháng đầu năm nay Trung Quốc đã có thêm 5 bước tiến nổi bật.
Hiệp định thương mại tự do Trung Quốc - Ecuador
Hiệp định ký kết ngày 11.5 này cần 1 năm để đàm phán. Bộ Thương mại Trung Quốc tuyên bố hiệp định sẽ tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi và minh bạch để khai phá tiềm năng thương mại song phương.
Giáo sư Evan Ellis (Cao đẳng quân sự Lục quân Mỹ) cho biết, Trung Quốc và Ecuador không cạnh tranh nhau, vì quốc gia Mỹ Latinh xuất khẩu dầu, khoáng sản, hải sản còn quốc gia châu Á bán sản phẩm gia công.
“Đây rõ ràng là dấu hiệu cho thấy Trung Quốc tiếp tục sử dụng hiệp định thương mại tự do để tiếp cận các thị trường, tăng cường thương mại lẫn sức ảnh hưởng”, theo giáo sư Ellis.
Đài Loan hủy bỏ thỏa thuận thương mại 15 năm với El Salvador
Ngày 15.5, Đài Loan thông báo hủy bỏ thỏa thuận thương mại với El Salvador. Người đứng đầu cơ quan hành pháp Đài Loan Trần Kiến Nhân khẳng định tác động kinh tế của quyết định này rất hạn chế.
El Salvador cắt đứt quan hệ ngoại giao chính thức với đảo tự trị để chuyển sang lập quan hệ với Trung Quốc vào năm 2018. Tổng thống Nayib Bukele năm 2022 thông báo El Salvador - Trung Quốc sẽ bắt đầu đàm phán hiệp định thương mại tự do, hai bên cố gắng đạt thỏa thuận càng sớm càng tốt.
Ngoài El Salvador, còn có Honduras vừa cắt đứt quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Loan vào tháng 3. Vừa qua xuất hiện thông tin Honduras dự định đàm phán hiệp định thương mại tự do với Trung Quốc.
Trung Quốc - Brazil ký 15 thỏa thuận hợp tác, nhất trí dùng Nhân dân tệ
Nhân chuyến công du Bắc Kinh của Tổng thống Luiz Inacio Lula da Silva vào tháng 4, Trung Quốc - Brazil ký kết 15 thỏa thuận hợp tác ở nhiều lĩnh vực như phát triển vệ tinh, kinh tế số, tạo điều kiện thuận lợi cho thương mại…
Tháng 2 trước đó, hai nước đạt thỏa thuận thanh toán bằng Nhân dân tệ để giảm phụ thuộc USD.
Argentina - Trung Quốc dùng Nhân dân tệ trong nhập khẩu
Vào tháng 4, Bộ trưởng kinh tế Argentina Sergio Massa thông báo nước này quyết định dùng Nhân dân tệ thanh toán 1,04 tỉ USD hàng nhập khẩu từ Trung Quốc trong tháng. Từ tháng 5 trở đi, 790 triệu USD hàng Trung Quốc mỗi tháng sẽ được thanh toán bằng Nhân dân tệ.
Argentina hy vọng hình thức giao dịch trên giúp họ duy trì dự trữ đồng bạc xanh sau khi đợt hạn hán lịch sử khiến xuất khẩu nước này mất 15 tỉ USD.
Trung Quốc - Nicaragua miễn thuế cho hàng hóa của nhau
Từ ngày 1.5, Trung Quốc bắt đầu nhập khẩu miễn thuế thịt bò, hải sản, cáp, trang phục nhập từ Nicaragua. Đây là hỗ trợ kinh tế mới nhất mà Bắc Kinh dành cho quốc gia cắt đứt quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Loan năm 2021 này.
Đổi lại, Nicaragua cũng nhập thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, nhựa, nguyên liệu thô sản xuất đồ chơi từ Trung Quốc. Tất cả đều được miễn thuế.
Chính sách miễn thuế nằm trong thỏa thuận hai nước đạt được vào tháng 7 năm ngoái, trước khi bắt đầu đàm phán hiệp định thương mại tự do song phương.
Đối tác kinh tế hàng đầu của Nicaragua hiện vẫn là Mỹ. Mỹ mua 50% hàng xuất khẩu Nicaragua và chiếm 27% hàng Nicaragua nhập khẩu.