Vì sao đồng bảng Anh biến động tỷ giá mạnh nhất thế giới?

Tính từ thời điểm cuộc bỏ phiếu trưng cầu dân ý rời khỏi Liên minh châu Âu (EU) ngày 23.6, đồng bảng Anh đã sụt giá tổng cộng khoảng 16%, và là đồng tiền mất giá mạnh nhất thế giới trong vòng 3 tháng qua. Kể cả một sự thay đổi chính trị quan trọng, với việc chính phủ mới của tân Thủ tướng Theresa May được thành lập, cũng không cải thiện nhiều được tình hình. Trong vòng 5 tuần sau khi bà May nhậm chức, đồng bảng mất giá thêm hơn 4% nữa. Một đồng nội tệ bất ổn là cơ sở cho một nền kinh tế bất ổn. Vậy, vì sao đồng bảng Anh lại biến động tỷ giá mạnh nhất thế giới?

Ở thời điểm hiện tại, đồng bảng Anh có vẻ như vẫn là một trong những đồng tiền có mức biến động tỷ giá lớn và bất thường trên thị trường tài chính toàn cầu, dù Brexit đã diễn ra được hơn 3 tháng. Cụ thể, ngay sau khi Brexit diễn ra, đồng bảng đã lập tức sụt giá 10-12%, mức kỷ lục tính từ thời điểm cuối những năm 80 của thế kỷ 20. Sự sụt giảm tỷ giá của đồng bảng tạm ngưng sau khi chính phủ mới của tân Thủ tướng Theresa May được thành lập, với những lời cam kết sẽ tìm mọi cách thúc đẩy tăng trưởng và mở ra một tương lai mới cho nước Anh hậu Brexit. Nhưng sự ổn định đó cũng không kéo dài được lâu, bằng chứng là trong phiên giao dịch sáng 7.10, đồng bảng đã sụt giá 6,1% chỉ trong vòng 2 phút.Dù đã hồi phục trở lại ngay sau đó, nhưng biên độ dao động tỷ giá quá lớn trước đó là một dấu hiệu rõ ràng cho thấy sự bất ổn của đồng bảng.

Trước thời điểm bỏ phiếu Brexit, 1 bảng ăn 1,44 USD; sau đó được duy trì ở mức 1 bảng ăn 1,30 USD khi Thủ tướng Theresa May lên nắm quyền. Hiện chỉ còn 1,24 USD ăn 1 bảng trong tuần nàyvà đã có thời điểm chỉ còn có 1,18 USD.

Nguyên nhân chủ yếu của sự biến động tỷ giá đáng báo động này của đồng bảng, được cho là do những động thái mới nhất của chính phủ Anh, khi Thủ tướng Theresa May tuyên bố vào ngày 5.10 rằng sẽ ủng hộ một sự ra đi khó khăn với EU (Hard Brexit). Tuyên bố này làm tiêu tan những hy vọng không chỉ của các nhà đầu tư, chuyên gia kinh tế mà còn của cả đại bộ phận người dân Anh về một sự chia tay êm thấm và nhẹ nhàng trong khi vẫn duy trì được quan hệ trao đổi thương mại tự do giữa Anh và EU. Nó dự báo một tương lai bất ổn cho kinh tế Anh và cả tỷ giá của đồng bảng. Theo khảo sát của hãng tin Bloomberg với các chuyên gia kinh tế, thì 35% cho rằng kinh tế Anh có thể sẽ rơi vào suy thoái trong năm 2017, đi kèm với lạm phát do biến động tỷ giá của đồng bảng.

Sự biến động này của đồng bảng là kết quả trực tiếp cho tình trạng gia tăng sự cứng rắn của lãnh đạo cả Anh lẫn EU trong việc đàm phán các điều khoản của Brexit. Tờ Financial Times dẫn lời Tổng thống Pháp Francois Hollande tuyên bố nước Anh sẽ phải gánh chịu những hậu quả lớn vì đã bỏ phiếu ra đi, và kêu gọi các nhà lãnh đạo EU phải cứng rắn khi đàm phán với Anh về các điều khoản ra đi để tránh trường hợp tương tự và bảo vệ các nguyên tắc của khu vực thị trường chung eurozone. Việc Thủ tướng May tuyên bố ủng hộ một sự ra đi khó khăn (Hard Brexit) được xem là phản ứng đáp trả cho tuyên bố của Tổng thống Pháp mà thôi.

Tuy nhiên, mọi chuyện cũng không đến nỗi quá tệ. Việc đồng bảng biến động tỷ giá mạnh vẫn có những tác động tích cực của nó. Khá nhiều chuyên gia kinh tế nhận định, đồng bảng sụt giá sẽ đem lại những cơ hội cho kinh tế Anh miễn là nước này kiểm soát được nguy cơ lạm phát. Việc đồng bảng mất giá sẽ làm giảm các tác động tiêu cực về kinh tế sau Brexit, thông qua thúc đẩy và tăng cường xuất khẩu, khuyến khích sản xuất nội địa thay cho nhập khẩu hàng hóa, và thu hút du lịch cũng như dòng vốn đầu tư nước ngoài lớn hơn. Đó là lý do vì sao dù đồng bảng sụt giá mạnh đến thế, mà thị trường chứng khoán Anh lại có biểu hiện tích cực khi các chỉ số đều tăng.

Dù không thể khẳng định điều gì về tương lai một cuộc chia tay giữa Anh và EU sẽ diễn ra theo kịch bản nào, thì sự kiện đồng bảng biến động tỷ giá mạnh mẽ vừa qua ít nhất cũng cho thấy mối quan hệ giữa kinh tế Anh và EU chặt chẽ đến mức nào. Sau khi Brexit diễn ra và đồng bảng sụt giá 10% thì đồng euro cũng lập tức mất giá hơn 4%. Trong phiên giao dịch sáng 7.10 thì đồng bảng cũng đồng thời mất giá lên tới 6,5% so với đồng euro nhưng ngay sau đó đã hồi phục và thu hẹp mức giảm xuống còn 1,1%. Nó cho thấy mối liên hệ chặt chẽ giữa hai trong số các đồng tiền quan trọng nhất thế giới này. Điều này đồng nghĩa với việc, nếu kinh tế Anh và đồng bảng bị tác động tiêu cực từ chủ trương một sự ra đi cứng rắn của các nhà lãnh đạo EU, thì kinh tế EU và đồng euro cũng sẽ bị ảnh hưởng liên đới. Cách tốt nhất để làm giảm nhẹ các tác động tiêu cực với cả hai bên nên là một sự chia tay nhẹ nhàng.