WHO: Người chết do COVID-19 cao gấp gần 3 lần số báo cáo, Ấn Độ thống kê thiếu nhiều nhất

Hôm 5.5, cơ quan y tế Liên Hợp Quốc cho biết có khoảng 14,9 triệu ca tử vong liên quan đến COVID-19 tính đến cuối năm 2021. Trong khi số ca tử vong liên quan trực tiếp đến COVID-19 và được các nước báo cáo cho WHO trong giai đoạn đó (từ tháng 1.2020 đến cuối tháng 12.2021) chỉ là hơn 5,4 triệu một chút.

Con số tử vong vượt mức phản ánh những người thiệt mạng vì COVID-19 cũng như những người chết do hậu quả gián tiếp của đợt bùng phát dịch, bao gồm cả những ai không thể tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho các điều kiện khác khi hệ thống bị quá tải trong những đợt lây nhiễm SARS-CoV-2 lớn. Con số này cũng liên quan các trường hợp tử vong được ngăn chặn trong đại dịch, chẳng hạn như do nguy cơ tai nạn giao thông thấp hơn khi phong tỏa.

Thế nhưng, 14,9 triệu tử vong do COVID-19 cao hơn nhiều so với con số chính thức vì những trường hợp chết đã bị bỏ sót ở các quốc gia không được báo cáo đầy đủ. Trước khi đại dịch COVID-19 bắt đầu, khoảng 6/10 ca tử vong trên khắp thế giới không được ghi nhận, WHO cho biết.

Báo cáo của WHO cho biết gần một nửa số ca tử vong do COVID-19 cho đến nay vẫn chưa được thống kê là ở Ấn Độ. Báo cáo cho thấy 4,7 triệu người đã chết ở Ấn Độ do hậu quả của đại dịch, chủ yếu là trong đợt bùng phát dịch Delta vào tháng 4, 5 và 6.2021.

Tuy nhiên, chính phủ Ấn Độ đưa ra con số tử vong do COVID-19 trong giai đoạn từ tháng 1.2020 đến tháng 12.2021 thấp hơn nhiều: Khoảng 480.000.

WHO cho biết vẫn chưa kiểm tra đầy đủ dữ liệu mới do Ấn Độ cung cấp trong tuần này. Ấn Độ vừa công bố có tổng cộng 8,1 triệu người chết ở nước này vào năm 2020 do tất cả nguyên nhân, theo dữ liệu từ chính phủ. Ấn Độ chỉ ghi nhận 148.738 ca tử vong do COVID-19 vào 2020.

WHO cho biết có thể thêm tuyên bố từ chối trách nhiệm vào báo cáo, nêu bật cuộc đối thoại đang diễn ra với Ấn Độ.

Hội đồng của WHO, bao gồm các chuyên gia quốc tế, những người đã nghiên cứu dữ liệu trong nhiều tháng, đã sử dụng kết hợp thông tin quốc gia và địa phương, cũng như các mô hình thống kê, để ước tính tổng số khi dữ liệu không đầy đủ - một phương pháp luận mà Ấn Độ chỉ trích.

Tuy nhiên, các đánh giá độc lập khác cũng đưa ra con số tử vong do COVID-19 ở Ấn Độ cao hơn nhiều số liệu chính thức của chính phủ, bao gồm một báo cáo trên tạp chí Science cho thấy 3 triệu người có thể đã chết vì COVID-19 tại quốc gia Nam Á này.

Các mô hình khác cũng đưa ra kết luận tương tự về số người chết do COVID-19 trên toàn cầu cao hơn nhiều so với số liệu thống kê được ghi nhận. Để so sánh, khoảng 50 triệu người được cho là đã chết trong đại dịch cúm Tây Ban Nha năm 1918 và 36 triệu người đã tử vong vì HIV kể từ khi dịch bắt đầu vào những năm 1980.

Samira Asma, trợ lý Tổng giám đốc WHO về dữ liệu, phân tích và phân phối tác động, người đồng dẫn đầu quá trình tính toán, cho biết dữ liệu là "mạch máu của sức khỏe cộng đồng" cần thiết để đánh giá và học hỏi từ những gì đã xảy ra trong đại dịch, đồng thời kêu gọi hỗ trợ các quốc gia cải thiện việc báo cáo.

Bà Samira Asma nói với các phóng viên trong một cuộc họp báo: “Còn quá nhiều điều chưa biết”.

Trước đó, Bộ Y tế Ấn Độ tuyên bố nước này không đồng ý với mô hình tính toán của WHO về đại dịch mà Ấn Độ cho là "đáng nghi vấn và chưa được chứng minh về mặt thống kê".

"Làm thế nào mà mô hình tính tỷ lệ tử vong do COVID-19 được sử dụng ở một quốc gia rộng lớn về địa lý và dân số như Ấn Độ cũng áp dụng cho các nước khác có dân số ít hơn?", Bộ Y tế Ấn Độ đặt câu hỏi.

Bộ Y tế Ấn Độ cho rằng mô hình tính toán của WHO với những nước nhỏ như Tunisia không thể được áp dụng chung cho nước 1,35 tỉ dân.

Bộ Y tế Ấn Độ tuyên bố: "WHO vẫn chưa đưa ra câu trả lời thỏa đáng", nói thêm rằng Ấn Độ cùng các nước khác như Trung Quốc, Bangladesh, Iran và Syria đã đưa ra các truy vấn cụ thể về phương pháp luận của nghiên cứu cũng như việc sử dụng các bộ dữ liệu không chính thức.

Ấn Độ cũng từng tranh cãi về phương pháp luận của nghiên cứu đăng trên tạp chí Lancet và Science, trong đó cho thấy số người chết do COVID-19 ở nước này cao hơn số thực tế rất nhiều.