90% cảnh sát Myanmar có tâm lý ủng hộ người biểu tình

Tha Peng, một người tự xưng là cảnh sát Myanmar vượt biên sang Ấn Độ để khỏi phải thực hiện nhiệm vụ nổ súng vào người biểu tình ở thị trấn Khampat hôm 27.2. Anh đã kể câu chuyện của mình trên Reuters.

Ra đi vì không thể bắn người

“Ngày hôm sau, một sĩ quan gọi điện hỏi tôi liệu tôi có dám bắn không”, anh kể. Viên cảnh sát 27 tuổi từ chối một lần nữa và sau đó thôi việc.

Vào ngày 1.3, The Peng đã bỏ lại vợ và hai con gái nhỏ ở Khampat để thực hiện hành trình tẩu thoát suốt ba ngày, chủ yếu là đi vào ban đêm để tránh bị phát hiện, trước khi băng qua bang Mizoram, đông bắc Ấn Độ.

“Tôi không có lựa chọn nào khác”, Tha Peng kể trong một cuộc phỏng vấn hôm 9.3 thông qua phiên dịch viên. Tha Peng chỉ đưa ra một phần tên để bảo vệ danh tính của mình nhưng cho Reuters xem thẻ cảnh sát và thẻ căn cước để chứng minh thân phận. Nhưng Reuters cho biết tạm thời không thể xác minh độc lập nhân thân của Tha Peng.

Tha Peng cho biết hôm 27.2, còn có 6 đồng nghiệp đều không tuân lệnh từ một sĩ quan cấp trên, người mà anh ta không nêu tên.

Có một bản hồ sơ mật về 4 cảnh sát đã vượt biên sang Ấn Độ đã được tiết lộ nội dung cho Reuters. Bản hồ sơ được cảnh sát Mizoram viết và cung cấp chi tiết tiểu sử của bốn cá nhân cũng như lý do tại sao họ bỏ trốn.

4 cảnh sát Myanmar vượt biên cho biết trong một tuyên bố chung với cảnh sát Mizoram: “Khi phong trào Bất tuân dân sự đang dâng cao và các cuộc biểu tình do những người chống đảo chính tổ chức ở những nơi khác nhau, chúng tôi được hướng dẫn bắn vào những người biểu tình”.

“Trong một kịch bản như vậy, chúng tôi không có gan để bắn vào chính đồng bào, những người biểu tình ôn hòa”, các cảnh sát vượt biên thừa nhận.

Chính quyền quân sự của Myanmar, tổ chức một cuộc đảo chính vào ngày 1.2 và phế truất chính phủ dân sự của đất nước, chưa đưa ra phản ứng trước thông tin của Reuters.

Chính quyền cho biết họ đang hành động hết sức kiềm chế trong việc xử lý những gì họ mô tả là các cuộc xuống đường của "những người biểu tình bạo loạn", những người mà họ cáo buộc tấn công cảnh sát và gây tổn hại đến an ninh và ổn định quốc gia.

Tha Peng là một trong những trường hợp đầu tiên được báo chí đưa tin về cảnh sát bỏ trốn khỏi Myanmar sau khi không tuân lệnh của lực lượng an ninh quân đội.

Các cuộc biểu tình phản đối cuộc đảo chính đang được tổ chức hằng ngày trên khắp đất nước và lực lượng an ninh đã đáp trả cứng rắn. Hiệp hội Hỗ trợ Tù nhân Chính trị, một nhóm vận động ở Myanmar cho biết hơn 60 người biểu tình đã thiệt mạng và hơn 1.800 bị giam giữ. Nhưng Reuters không thể xác nhận các số liệu một cách độc lập.

Theo một quan chức cấp cao của Ấn Độ, khoảng 100 người từ Myanmar, chủ yếu là cảnh sát và gia đình của họ, đã vượt qua biên giới vào Ấn Độ kể từ khi các cuộc biểu tình bắt đầu.

Một số người đã đến trú ẩn tại quận Champhai của Mizoram giáp biên giới với Myanmar, nơi Reuters phỏng vấn ba công dân Myanmar tự xưng cảnh sát.

Cùng thẻ căn cước của mình, Tha Peng chìa một bức ảnh đang mặc đồng phục cảnh sát Myanmar nhưng không ghi ngày tháng. Tha Peng nói rằng đã gia nhập cảnh sát 9 năm trước.

Bắn dưới hay trên đầu gối?

Tha Peng nói rằng, theo quy định của cảnh sát, những người biểu tình phải bị chặn lại bằng đạn cao su hoặc bắn vào dưới đầu gối. Nhưng Tha Peng kể anh được cấp trên ra lệnh “bắn bỏ mạng luôn”. Reuters không thể xác minh độc lập các chính sách của cảnh sát.

Ngun Hlei, người tự xưng là cảnh sát ở thành phố Mandalay, cho biết anh ta cũng đã nhận được lệnh bắn. Ngun Hlei không cho biết ngày tháng, cũng không nói rõ liệu lệnh có bắn bỏ hay không, anh cũng không cho biết chi tiết về bất kỳ thương vong nào. Viên cảnh sát 23 tuổi cũng chỉ khai một phần tên đầy đủ và mang theo căn cước công dân.

Tha Peng và Ngun Hlei cho biết họ tin rằng cảnh sát đang hành động theo lệnh của quân đội Myanmar, được gọi là Tatmadaw. Nhưng cả hai đều không cung cấp bằng chứng.

Ngun Hlei cho biết anh đã bị khiển trách vì không tuân lệnh và bị chuyển công tác. Ngun Hlei đã tìm kiếm sự giúp đỡ từ các nhà hoạt động ủng hộ dân chủ trên mạng và tìm đường đến làng Vaphai của Mizoram vào ngày 6.3.

Ngun Hlei cho biết mình chỉ tốn khoảng 200.000 kyat Myanmar (tương đương 143 USD) để vượt biên sáng Ấn Độ.

Mặc dù được bảo vệ bởi lực lượng bán quân sự Ấn Độ, biên giới Ấn Độ-Myanmar có một “chế độ di chuyển tự do”, trong đó cho phép mọi người có thể tiến sâu một vài dặm vào lãnh thổ Ấn Độ mà không cần phải có giấy phép.

Dal, thiếu nữ 24 tuổi tự xưng là nhân viên cảnh sát Myanmar ở thị trấn Falam ở tây bắc Myanmar. Dal cũng trưng bức ảnh chụp ID cảnh sát của cô để chứng minh thân phận.

Công việc của Dal chủ yếu là hành chính văn phòng, gồm cả việc lập danh sách những người bị cảnh sát giam giữ. Nhưng khi các cuộc biểu tình gia tăng sau sự kiện đảo chính quân sự, cô kể mình bị đòi phải tham gia bắt những phụ nữ đi biểu tình - một mệnh lệnh mà Dal đã từ chối.

Lo sợ bị bỏ tù vì đứng về phía những người biểu tình và phong trào bất tuân dân sự, Dal quyết định bỏ trốn khỏi Myanmar.

Đa phần cảnh sát cũng ủng hộ biểu tình

Cả Tha Peng, Ngun Hlei và Dal đều nói rằng có sự ủng hộ đáng kể cho những người biểu tình trong lực lượng cảnh sát Myanmar.

"Bên trong đồn cảnh sát, 90% ủng hộ những người biểu tình nhưng không có lãnh đạo nào để đoàn kết họ", Tha Peng kể.

Giống như một số người khác đã vượtbiên trong những ngày gần đây, cả ba người đang sống rải rác xung quanh Champhai. Họ được hỗ trợ bởi một mạng lưới các nhà hoạt động địa phương.

Saw Htun Win, phó quận trưởng Falam của Myanmar vào tuần trước đã viết thư cho quan chức cao nhất của chính quyền Champhai, Maria C.T. Zuali. Thư đó yêu cầu trao trả lại 8 cảnh sát đã vào Ấn Độ cho họ "để duy trì mối quan hệ hữu nghị giữa hai nước láng giềng".

Zuali xác nhận bà đã nhận được bức thư và Reuters cho biết họ đã được xem nội dung bức thư.

Zoramthanga, thống đốc bang Mizoram, nói với Reuters rằng chính quyền của ông tạm thời sẽ cung cấp thực phẩm và nơi ở cho những người chạy trốn khỏi Myanmar. Tuy nhiên, quyết định về việc hồi hương các cảnh sát hay không phải chờ ý kiến của chính phủ liên bang Ấn Độ.

Tha Peng cho biết mặc dù rất nhớ gia đình nhưng anh vẫn rất sợ phải quay trở lại Myanmar. “Tôi không muốn quay lại,” anh nói khi ngồi trong căn phòng ở tầng một nhìn ra những ngọn đồi xanh mướt trải dài bên phía biên giới Myanmar.